انجمن علوم سیاسی ایران
پژوهشنامه علوم سیاسی
1735790X
2783-1469
16
2
2021
05
22
وبا و پزشکینهسازی: عوامل گذار به دولت مدرنِ مداخلهجو در دوره قاجار
7
42
FA
مصطفی
انصافی
دانشجوی دکتری اندیشه سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی
mostafa1ensafi@gmail.com
شجاع
احمدوند
استاد دانشگاه علامه
shojaahmadvand@gmail.com
10.22034/ipsa.2021.430
از دوره ساسانیان تا اواسط دوره قاجار با چهرهای از دولت در ایران مواجهایم که نه تنها در قبال مردم احساس مسئولیت ندارد، بلکه این اتباع هستند که باید تحت هر شرایطی از دولت تبعیت نمایند. هدف مقاله حاضر به عنوان پژوهشی در باب لحظه گسست از این نوع صورتبندی دولت، که میتوان آن را دولت پیشا-مدرن تلقی کرد، و ظهور دولت مدرن در ایران است. مداخلهجویی در حیات و ممات اتباع، چه در حوزه عمومی و چه در حوزه خصوصی، مولفه بارز این دولت است. این مقاله با اتکا به روش تبارشناسی فوکو درصدد است تا شکاف و گسست از تنواره سیاسی دولت پیشامدرن و زایش دولت مدرنِ مداخلهجو را در ایران تفحص نماید. بر اساس یافتههای این مقاله، سرآغاز پیدایش دولت مدرن، به دخل و تصرفاتی باز میگردد که دولت در اواسط دوره قاجار و در بازه زمانی شیوع و اوجگیری بیماری مهلک وبا اعمال نمود. ایجاد دانشگاه دارالفنون و اهمیت یافتن دو رشته پزشکی مدرن و جراحی، تاسیس نخستین بیمارستان مدرن در این دوره، تاسیس انستیتو پاستور و افزایش تعداد حمامها از جمله کردارهای غیرگفتمانی بودند که با بسط آنها، دولت حیات و ممات اتباع خود را مورد مداخله قرار داد. در نتیجه پزشکینه کردن جامعه ایرانی و به تبع آن مداخله در شئون زندگی و سلامت بدن شهروندان، الگوی بود که موجبات ایجاد تحرّک در دولت و عوامل گذار این نهاد از وضعیت پیشا مدرن به مدرن را فراهم آورد.
دولت پیشامدرن,دولت مدرن,وبا,پزشکی,سلسله قاجار
http://www.ipsajournal.ir/article_430.html
http://www.ipsajournal.ir/article_430_16ebb1dd5b357c3d4b28780d4f7bd23e.pdf
انجمن علوم سیاسی ایران
پژوهشنامه علوم سیاسی
1735790X
2783-1469
16
2
2021
05
22
مهمترین مولفهها و شاخصهای فرهنگ سیاسی ایرانیان در عصر شبکههای اجتماعی از منظر نخبگان دانشگاهی
43
72
FA
مهدی
بیگدلو
عضو هیئت علمی
mahdi.bigdeloo@yahoo.com
10.22034/ipsa.2021.432
فرهنگ سیاسی بهعنوان بخشی از فرهنگ عمومی که رابطه جامعه و قدرت را مدنظر دارد تاثیر بسزایی در توسعه سیاسی کشورها دارد. این مفهوم در پژوهشهای مختلفی مورد توجه اندیشمندان و محققان ایرانی و غیرایرانی قرار گرفته و مولفهها و شاخصهایی برای آن برشمردهاند. اما ظهور شبکههای اجتماعی که تعاملات اجتماعی را بهعنوان بنای فرهنگ تحت تاثیر قرار داده را نمیتوان بر فرهنگ سیاسی بیتاثیر دانست؛ با این فرض، تحقیق حاضر در پاسخ به این سوال که شکلگیری شبکههای اجتماعی با ظرفیتهای تعاملی، مشارکتی و عمومی باعث پدیدارشدن یا برجسته شدن چه مولفهها و شاخصهایی در فرهنگ سیاسی ایرانیان شده است؟ به روش دلفی از نظرات نخبگان دانشگاهی بهره گرفته است. یافتههای تحقیق نشان میدهد هرچند برخی مولفههای تاریخی فرهنگ سیاسی ایران همچون مطلقگرایی فکری، بیاعتمادی، بیگانهستیزی، رفتارهای فراقانونی، خودمداری، افراطگرایی و غالب بودن ارزشهای دینی با ادبیات دیگری در فرهنگ سیاسی ایران از گذشته وجود داشته اما مولفه نقد نظام سیاسی با شاخصهایی چون انتقاد از افراد شاخص سیاسی در قدرت، انتشار کلیپهای فعالان سیاسی مخالف دولت و نقد سیاستهای دولت بهواسطه ظهور شبکههای اجتماعی مجازی در فرهنگ سیاسی ایرانیان برجستگی یافته است.
فرهنگ,سیاست,فرهنگ سیاسی,رسانه,شبکههای اجتماعی
http://www.ipsajournal.ir/article_432.html
http://www.ipsajournal.ir/article_432_c224fae537932c15e8acae1011bd7f6e.pdf
انجمن علوم سیاسی ایران
پژوهشنامه علوم سیاسی
1735790X
2783-1469
16
2
2021
05
22
تحلیل مواضع و فرآیند بسیج منابع سازمان فدائیان خلق (اکثریت) و حزب مشروطه ایران
73
109
FA
ملیحه
سالم
دانشجوی دوره دکتری مطالعات سیاسی انقلاب اسلامی دانشگاه شاهد
malihe.salem55@gmail.com
عباس
کشاورز شکری
0000-0002-7686-6578
دانشیار علوم سیاسی دانشگاه شاهد،
keshavarz@shahed.ac.ir
زاهد
غفاری هشجین
0000-0003-0038-2283
دانشیار علوم سیاسی دانشگاه شاهد،
z_ghafari@yahoo.com
10.22034/ipsa.2021.429
سوال اصلی این مقاله آن است که مواضع و فرآیند بسیج منابع حزب مشروطه ایران و سازمان فدائیان خلق اکثریت چه بوده است. چارچوب نظری مقاله پیش رو مبتنی بر نظریه بسیج سیاسی چارلز تیلی است که در آن براساس متغیرهای کنش جمعی، سازمان، منافع، بسیج منابع، فرصت/تهدید و سرکوب/تسهیل، فرآیند بسیج منابع این دو گروه را بهصورت تطبیقی مورد بررسی قرار داده و تفاوتها و شباهتهای آنها را ارائه خواهد داد. یافتههای تحقیق با استفاده از روش کیفی از نوع تحلیل اسنادی و همینطور روش مقایسه ای، حاکی از آن است که مواضع و فرآیند بسیج سیاسی دو گروه دارای تفاوتهای عمدهای است بهنحویکه امکان هرگونه ائتلاف و همکاری نزدیک با توجه به اختلافات مبنایی بین آنها منتفی است؛ لیکن هر دوی آنها در موضع براندازی نظام جمهوری اسلامی و جایگزینی آن با نظام سیاسی مدنظر خود با یکدیگر همنظر هستند.<br /> سوال اصلی این مقاله آن است که مواضع و فرآیند بسیج منابع حزب مشروطه ایران و سازمان فدائیان خلق اکثریت چه بوده است.
سازمان فدائیان خلق شاخه اکثریت,حزب مشروطه ایران,جمهوری اسلامی,اپوزیسیون,ضد انقلاب
http://www.ipsajournal.ir/article_429.html
http://www.ipsajournal.ir/article_429_04943cb6e4ee67cb4b8a1348ea828224.pdf
انجمن علوم سیاسی ایران
پژوهشنامه علوم سیاسی
1735790X
2783-1469
16
2
2021
05
22
گفتمان نواصلاح طلبی و گفتمان امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران؛ زیست-جنبش های ریزوماتیکی (1398-1392)
111
138
FA
مه سیما
سهرابی
دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی
mahsima.sohrabi@gmail.com
محمدرضا
تاجیک
دکترای علوم سیاسی و روابط بین الملل، دانشیار دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی
dr_mohammadrezatajik@yahoo.com
منصور
میراحمدی چناروئیه
دکترای علوم سیاسی و مطالعات اسلامی، استاد تمام دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی
m_mirahmadi@sbu.ac.ir
10.22034/ipsa.2021.431
از زمان شکل گیری گفتمان نو-اصلاح طلبی و عدم توانایی این گفتمان در بهبود وضعیت اقتصادی-اجتماعی و معیشتی اقشار مختلف جامعه بر خلاف دالها و فضای استعاری وعده داده شدۀ آن،شرایطی شکل گرفته که در آن پیکره و بدنۀ جمعی جامعه همراه با رویدادهای ملتهب بیرونی،در شکل شورشی خود مدام به سطح آمده و فضای جامعه را ناامن ساخته است.از این جنبش ها که در طی سالهای 1398-1392 در پاسخ به شرایط نابسامان معیشتی شکل گرفته اند،به«زیست-جنبش»یا«جنبشهای تناسخی بدون سر»یاد می کنندکه با توجه به ویژگیهایی نظیر فاقد«مرکز و رهبری بودن»و سریع بازاحیا شدنشان،مواجهه و کنترل آنها را از منظر«گفتمان امنیت ملی»دشوار ساخته است.در این راستاسئوال اصلی این پژوهش به«رابطۀ عملکرد گفتمان منتخب با گفتمان امنیت ملی نظام ج.ا.ا.»باز می گردد.فرضیۀ اصلی پژوهش ارتباط مستقیم و معنادار بین«کژکارکرد ادراکی و کارکردی گفتمان منتخب بر کارکرد گفتمان امنیت ملی»اختصاص داده شده،جایی که کژکارکرد گفتمان منتخب منجر به پررنگ شدن فاز سخت افزاری گفتمان امنیت ملی می شود.تبیین این مهم،بر مبنای چارچوب نظری دلوزی مبتنی بر انگارۀ«بدن بدون اندام»و بر مبنای روش شناسی«گفتمانی»لاکلائو و موفه در تحلیل زیست جنبشهای ایرانی محقق شده است.نتایج تحقیق بیانگر این مطلب می باشند که این زیست جنبشها در سطح یک«نیروی واکنشی»و«بلوکهای نیاز» همبستۀ آن هستندکه تنها درپناه رخدادهای ملتهب بیرونی امکان بروز و ظهور پیدا کرده وفاقد توانش اتصالات ریزوماتیک در راستای اعمال تغییرات بنیادین و انقلابی بوده و در نتیجه،در حوزۀ گفتمان امنیت ملی تهدید جدی محسوب نمیشوند،بلکه تنها نیازمند راهکارهای نجات ومواجهۀ بلند مدت هستند که بر عهدۀ گفتمان منتخب بوده است.
گفتمان نواصلاح طلبی,اتصالات ریزوماتیک,بلوکهای نیاز,لاکلائو و موفه,ژیل دلوز
http://www.ipsajournal.ir/article_431.html
http://www.ipsajournal.ir/article_431_2e8cef709e6ca5afe99072c2ea29cba5.pdf
انجمن علوم سیاسی ایران
پژوهشنامه علوم سیاسی
1735790X
2783-1469
16
2
2021
05
22
سیاست گذاری ورزش در نظام تقنینی جمهوری اسلامی ایران (1380-1359)
139
173
FA
فریبرز
ظریفی
0000-0003-3698-0365
دانشجوی دکتری مدیریت ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
fariborzzarifi@yahoo.com
علی اشرف
خزائی
استادیار مدیریت ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
aakhazaei67@gmail.com
بهرام
یوسفی
دانشیار مدیریت ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
bahramyosfi@yahoo.com
زهره
حسنی
استادیار مدیریت ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
hassanizohreh76@yahoo.com
10.22034/ipsa.2021.4272.3764
هدف پژوهش، سیاست گذاری ورزش در نظام تقنینی ایران در دهه اول و دوم انقلاب اسلامی می باشد. روش پژوهش از نوع کیفی در سطح توصیفی – تحلیلی و داده ها با استفاده از منابع ثانویه کتابخانهای- اسنادی گردآوری شده است. نتایج نشان داد در ادوار اول تا پنجم مجلس شورای اسلامی تعداد لوایح ورزشی تبدیل شده به قانون «6 مورد» بر تعداد طرح های ورزشی «2 مورد» برتری قابل ملاجضه ای داشته است. حیطه موضوعی قوانین ورزشی مرتبط به: اصلاح ساختار و اساسنامه سازمان های ورزشی، مشارکت ورزشی در سطح قهرمانی، همکاری فرهنگی - آموزشی- پژوهشی در سطح بین المللی، تامین منابع مالی و خصوصی سازی در ورزش است و بر اساس تقسیم بندی سیاست گذاری آلموند و همکاران(2008) تمرکز طرح ها و لوایح ورزشی ارائه شده به ترتیب مرتبط به حیطههای تنظیمی، توزیعی و نمادین است و حیطه استخراجی که در جهت کسب درآمد و استخراج منابع می باشد مواردی را در ارتباط با ورزش به خود اختصاص نداده است و در قسمت پایانی پژوهش، دو مورد از نطق نمایندگان دوره سوم و پنجم مجلس شورای اسلامی در ارتباط با لایحه تاسیس باشگاه های ورزشی توسط مردم با نظارت دولت و طرح اصلاح اهداف و ساختار تشکیلات سازمان تربیت بدنی از منظر تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف در سه سطح: توصیف، تفسیر و تبیین بررسی و از این رهگذر، پیوند میان متن و جامعه بازنمایی شد.
ورزش,سیاست گذاری,مجلس شورای اسلامی,عملکرد تقنینی,تحلیل گفتمان
http://www.ipsajournal.ir/article_433.html
http://www.ipsajournal.ir/article_433_5bc0dcdd36b3afd8c284b4955c44982e.pdf
انجمن علوم سیاسی ایران
پژوهشنامه علوم سیاسی
1735790X
2783-1469
16
2
2021
05
22
بحران کرونا؛ تغییر یا تداوم الگوهای حکمرانی در دولت جمهوری اسلامی ایران
175
220
FA
علی
قدیری نوفرست
0000000312476375
دانشجوی دکترای علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد
alighadirinoferest@mail.um.ac.ir
وحید
سینائی
0000000339852449
عضو هیات علمی
sinaee@um.ac.ir
10.22034/ipsa.2021.427
استمرار حیات ویروس کرونا و امکانناپذیری چشماندازی برای پایان آن یک مسأله پزشکی را بهامری اجتماعی بدل کرده است. «بحرانبودگیِ کرونا» همانند رخدادهایی نظیر جنگ، انقلاب، یا بیماریهای واگیردار میتواند بهعنوان عامل محرک در تغییر سیاست ملی تلقی شود و بر سرنوشت کشورها اثر بگذارد. اکنون نحوه مواجهه دولتها با بحران کرونا و گمانه-زنیها در رابطه با تأثیر آن بر دولتها محل تبادل نظرهای گستردهای قرار گرفته است. اما آیا بحران کرونا بهتغییر الگوهای حکمرانی دولت جمهوری اسلامی ایران منجر شده است؟ پاسخگویی بهاین پرسش، با بهرهگیری از نظریه آشوب جِرِد دایموند و بهروش توصیف پُرمایه و با محوریت برخی دادههای خبری، اطلاعات و آمار منتشرشده صورت پذیرفته است. مطابق با مولفههای دوازدهگانه نظریه آشوب، تغییراتی در روشهای حکمرانی دولت در ایران بهواسطه هماهنگی و انطباق نسبی با «وضعیت اضطراری ویروسی»، در دستور کار قرار گرفته که با استفاده از توصیفِ دقیق شرایط تاریخی، اجتماعی و سیاسی میتوان بهطرح پرسش از تداوم یا تغییر الگوهای حکمرانی در ایران، متأثر از بحران کرونا پرداخت. بهنظر میرسد ساخت دولت در جمهوری اسلامی بهگونهای صورتبنده شده است که بحران کرونا نمیتواند الگوهای حکمرانی آن را تغییر دهد و با وجود برخی تغییرات موردی متأثر از شرایط خاص کرونایی، الگوهای حکمرانی در جمهوری اسلامی ایران تداوم یافته است.
بحران,تغییر,تداوم,ویروس کرونا,دولت جمهوری اسلامی ایران
http://www.ipsajournal.ir/article_427.html
http://www.ipsajournal.ir/article_427_0bb133b37de87dc6cd77f61c4a0c6859.pdf
انجمن علوم سیاسی ایران
پژوهشنامه علوم سیاسی
1735790X
2783-1469
16
2
2021
05
22
قدرت نرم کانون اصلی روایت استراتژیک در قدرت دیپلماسی (بررسی سه روایت در مورد ایران)
221
259
FA
زهرا
نژادبهرام
دانشجوی دکتری ارتباطات
mnejadbahramster@gmail.com
نازنین
ملکیان
0000-0001-7957-2674
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق
nz.malekian@gmail.com
سروناز
تربتی
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق
sarvenaz.torbati@gmail.com
10.22034/ipsa.2021.428
گسترش روزافزون دسترسی به رسانههای دیجیتال، ظرفیت کشورها را در بهرهگیری از قدرت نرم به عنوان رکنی در سیاستخارجی افزایش داده است. در عرصه رسانههای دیجیتال، توییتر مورد استقبال طیف وسیعی از سیاستمداران قرار گرفته است. روایتسازی تویتتری در برخی موارد ایران را کانون توجه قرار داده است؛ بهگونهای که اثربخشی آن در دیپلماسی قابل مشاهده است. لذا عکسالعمل روایتها در توییتر میتواند معیاری برای اثربخشی روایتهای سیاسی و اثر آن بر قدرت نرم باشد. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که روایتهای سیاسی چه گونه در قدرت دیپلماسی اثر دارد و سهم توییتر در بازتاب این روایتها چگونه بوده است؟ این مقاله براساس روش تحلیل محتوی کیفی سه روایت برگزیده هیلی نماینده امریکا در سازمان ملل ۲۰۱۷ ، ظریف ۲۰۱۹ و نتانیاهو 2018را با اتکا به نرم افزار مکس کودا 18کد گذاری کرده است. چارچوب نظری نوشتار حاضر روایت استراتژیک بر مبنای دیدگاههای میسکیمون و قدرت نرم جوزف نای است که مؤید قدرتورزی در زیستبوم جدید رسانه و بکارگیری دیپلماسی عمومی دیجیتال برای رساندن روایت استراتژیک به افکار عمومی، قبولاندن درستی روایت به آنها و حتی واداشتن آنان به تبلیغ آن است. <br /> نتیجه این بررسی بیانگر آن است که روایتها برمبنای ساختارشکلگیری، محیط و نتایج آن در مخاطب؛ در توییتر از دنباله روی کافی بجز روایت تیم ب و پاسخ ظریف به نیکی هیلی نداشته است. قدرت رسانه در کنار روایت بستر اقناع مخاطب را برای رسیدن به قدرت نرم فراهم ساخته است.<br /> کلید واژهها: قدرت نرم، توییتر، رسانههای دیجیتال ، دیپلماسی روایی
قدرت نرم,توییتر,سیاست خارجی,رسانههای دیجیتال,دیپلماسی روایی
http://www.ipsajournal.ir/article_428.html
http://www.ipsajournal.ir/article_428_ffb3e7943a1621ed5a7ad036c3f804d8.pdf