TY - JOUR ID - 252 TI - ستیهندگی جامعه‌ مدنی شبکه‌ای و دولت در ایران؛ (بازخوانی رابطه دولت و جامعه ایران درآغاز عصر پهلوی اول با تاکید بر نقش مدرس) JO - پژوهشنامه علوم سیاسی JA - IPSA LA - fa SN - 1735790X AU - شریعتی, شهروز AU - عباسی شاهکوه, مهدی AD - عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس AD - دانشجوی دکترای علوم سیاسی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران Y1 - 2015 PY - 2015 VL - 10 IS - 1 SP - 37 EP - 62 KW - ایران KW - پهلوی اول KW - مدرس KW - جامعه شبکه‌ای KW - جامعه مدنی DO - N2 - جامعه ایرانی تا پیش از تأسیس سلسله پهلوی به اجتماعات و نهادهایی اتکا داشت که از درجات قابل توجهی از استقلال در برابر دولت برخوردار بودند؛ در این میان علمای شیعه به واسطه استقلال اقتصادی از دولت و در اختیار داشتن منابر برای بسیج توده‌های مردم و همچنین اختیار انحصاری تفسیر شریعت بیش از سایر رهبران محلی در جامعه ایران  می‌توانستند مقابل سیاست‌های دولت مرکزی ایستادگی کنند و در صورت لزوم اقدامات دولت را نامشروع جلوه دهند. با این وجود رضاشاه که در بدو سلطنت نسبت به قدرت علما برای مدیریت سازمان اجتماعی در ایران آگاهی داشت و حتی از اندیشه تشکیل جمهوری در ایران به واسطه تقاضای رهبران مذهبی در قم صرف نظر کرده بود به تدریج تلاش کرد تا از طریق تهدید، بازی دوگانه، پنهان کاری و همچنین دسیسه، ترور، قتل و استفاده از ارتش به ایجاد تغییرات بنیادین در جامعه روی آورد؛ در مقابل این اقدامات، برخی رهبران مذهبی، زعمای محلی، سروران و متنفذان جامعه ایرانی به نمایندگی از جامعه مدنی و در عین حال شبکه‌ای ایران در برابر خواست‌های حکومت ایستادگی کردند و کوشیدند تا به هر نحو ممکن ضمن تضعیف نقش دولت از قدرت روزافزون آن بکاهند. این مقاله با روش تبیینی پسارویدادی و مطالعه موردی و بازخوانی کنش‌های سیاسی سیدحسن مدرس به عنوان یکی از مجتهدان و رهبران مذهبی و سیاسی در جامعه ایرانی و با استفاده تلفیقی از آموزه‌های نظریه جامعه شبکه‌ای میگدال و نظریه جامعه مدنی آیزنشتات کوشیده است تا ضمن تبیین مفهوم «جامعه مدنی شبکه‌ای»، فرایند ستیهندگی (تقابل آنتاگونیستی) این جامعه مدنی شبکه‌ای را با دولت در جامعه ایرانی عصر پهلوی اول، واکاوی کند. UR - http://www.ipsajournal.ir/article_252.html L1 - http://www.ipsajournal.ir/article_252_beb5141c920a032d70ca949a1ceeacd7.pdf ER -