TY - JOUR ID - 430 TI - وبا و پزشکینه‌سازی: عوامل گذار به دولت مدرنِ مداخله‌جو در دوره قاجار JO - پژوهشنامه علوم سیاسی JA - IPSA LA - fa SN - 1735790X AU - انصافی, مصطفی AU - احمدوند, شجاع AD - دانشجوی دکتری اندیشه سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی AD - استاد دانشگاه علامه Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 16 IS - 2 SP - 7 EP - 42 KW - دولت پیشامدرن KW - دولت مدرن KW - وبا KW - پزشکی KW - سلسله قاجار DO - 10.22034/ipsa.2021.430 N2 - از دوره ساسانیان تا اواسط دوره قاجار با چهره‌ای از دولت در ایران مواجه‌ایم که نه تنها در قبال مردم احساس مسئولیت ندارد، بلکه این اتباع هستند که باید تحت هر شرایطی از دولت تبعیت نمایند. هدف مقاله حاضر به عنوان پژوهشی در باب لحظه گسست از این نوع صورتبندی دولت، که می‌توان آن را دولت پیشا-مدرن تلقی کرد، و ظهور دولت مدرن در ایران است. مداخله‌جویی در حیات و ممات اتباع، چه در حوزه عمومی و چه در حوزه خصوصی، مولفه بارز این دولت است. این مقاله با اتکا به روش‌ تبارشناسی فوکو درصدد است تا شکاف و گسست از تنواره سیاسی دولت پیشامدرن و زایش دولت مدرنِ مداخله‌جو را در ایران تفحص نماید. بر اساس یافته‌های این مقاله، سرآغاز پیدایش دولت مدرن، به دخل و تصرفاتی باز می‌گردد که دولت در اواسط دوره قاجار و در بازه زمانی شیوع و اوج‌گیری بیماری مهلک وبا اعمال نمود. ایجاد دانشگاه دارالفنون و اهمیت یافتن دو رشته پزشکی مدرن و جراحی، تاسیس نخستین بیمارستان مدرن در این دوره، تاسیس انستیتو پاستور و افزایش تعداد حمام‌ها از جمله کردارهای غیرگفتمانی بودند که با بسط آنها، دولت حیات و ممات اتباع خود را مورد مداخله قرار داد. در نتیجه پزشکینه‌ کردن جامعه ایرانی و به تبع آن مداخله در شئون زندگی و سلامت بدن شهروندان، الگوی بود که موجبات ایجاد تحرّک در دولت و عوامل گذار این نهاد از وضعیت پیشا مدرن به مدرن را فراهم آورد. UR - http://www.ipsajournal.ir/article_430.html L1 - http://www.ipsajournal.ir/article_430_16ebb1dd5b357c3d4b28780d4f7bd23e.pdf ER -