2024-03-28T18:58:44Z
http://www.ipsajournal.ir/?_action=export&rf=summon&issue=60
پژوهشنامه علوم سیاسی
1735790X
1735790X
1395
11
4
بازتاب نظریه منازعه تمدن ها در ایران
حمیدرضا
محمدی
سید محمد علی
تقوی
مهدی
نجفزاده
نظریه منازعه تمدنها از جمله نظریات حوزه سیاست بینالملل است که مورد توجه بسیار پژوهشگران و کارگزاران سیاسی در سطح جهانی قرار گرفته است. در این پژوهش، بازتاب نظریه منازعه تمدنها در میان گروههای سیاسی و روشنفکران دانشگاهی ایرانی مورد بررسی واقع شده است. تحلیل بازتاب این نظریه در ایران میتواند نشانههایی برای شناخت جهتگیریهای ایرانیان بخصوص در باب نحوه تعامل با غرب در اختیار ما قرار دهد. بدین ترتیب پرسش این پژوهش آن است نظریه منازعه تمدنها چه واکنشهایی در میان گروههای سیاسی و محافل آکادمیک ایران برانگیخت. فرضیه پژوهش آن است که نظریه منازعه تمدنها موجب موضعگیری متفاوت گفتمانهای سیاسی رقیب در ایران شد به نحوی که یکی آن را مؤید ضرورت منازعه با غرب و دیگری آن را مؤید ضرورت تنش زدایی در روابط با غرب شمرد. در این پژوهش با ارجاع به اظهارنظرهای شخصیتها و افراد وابسته به دو جناح سیاسی موجود در ایران و نیز پژوهشگران دانشگاهی علوم سیاسی و روابط بینالملل در مورد نظریه منازعه تمدنها و شاخصسازی از این نظرات، تلاش میشود تا پاسخ سوال پژوهش یافته شود.
نظریه منازعه تمدنها
اصولگرایان
اصلاحطلبان
ایران
اسلام و غرب
2016
11
21
7
40
http://www.ipsajournal.ir/article_301_6841fb39b7cc942d9b54b0cbd763e292.pdf
پژوهشنامه علوم سیاسی
1735790X
1735790X
1395
11
4
تحلیل فرهنگی سیاست حضور زنان در مجلس شورای اسلامی ایران
سیمین
حاجیپور ساردویی
مجتبی
مقصودی
یک مشکل اساسی در فرآیند دموکراتیزاسیون حضور کمرنگ برابری جنسیتی در سطح رهبری سیاسی و در جایگاههای تصمیمگیری و تصمیمسازی در سطح جهان است. امروزه، نمایندگی زنان در مجالس قانونگذاری سراسر دنیا به طور متوسط 23.33 درصد (IPU, 2017) است و 10 زن در جایگاه ریاستجمهوری و 9 زن به عنوان نخستوزیر در سطح جهان خدمت میکنند (UN, 2017). در ایران، در انتخابات سال 1394، 17 زن توانستند به دهمین دوره مجلس شورای اسلامی راه یابند. اگر نرخ رشد زنان در هر دوره در همین سطح حفظ شود، میتوان انتظار داشت زنان 60 سال دیگر به برابری در پارلمان ایران دست یابند. عوامل متعددی به عنوان مانع در دستیابی به این موقعیت عمل میکنند که میتوان در میان آنها به موانع ساختاری و نهادی اشاره کرد. اما نقش فرهنگ سیاسی در این فرآیند چیست؟ آیا نگرش جامعه نسبت به حضور زنان به عنوان نماینده مجلس نقش مهمی در جلوگیری از توانمندسازی آنها ایفا میکند؟ فرضیههای این مطالعه عبارتند از: (الف) نگرشهای سنتی یک مانع مهم برای انتخاب زنان در مجلس به شمار میروند؛ (ب) فرهنگ نفوذ و تأثیر عمدهای بر نسبت زنان نماینده دارد و (ج) موانع فرهنگی در میان نسل جوان در نتیجه فرآیند مدرنیزاسیون و تغییر ارزشها در حال کمرنگ شدن است. برای تحلیل این گزارهها از روش کمّی پیمایشی با ابزار پرسشنامه و روش کیفی مصاحبه نیمهساختاری عمیق استفاده شد. به این ترتیب، یافتههای غنی پیرامون نگرش فرهنگی فعالان سیاسی نسبت به برابری جنسیتی به دست آمد. نتایج نشان داد گرچه تغییر نگرشهای عمیق و ریشهدار نسبت به نقشهای جنسیتی به احتمال زیاد فرآیند راهیابی تعداد بیشتری از زنان به مجلس شورای اسلامی را تسهیل خواهد کرد، اما اگر این تغییر سنتها همراه با اصلاحات نهادی باشد میتواند فضایی را برای دستیابی به یک سناریوی خوشبینانهتر پیش از 60 سال آینده فراهم کند.
برابری جنسیتی
سیاست حضور
مجلس شورای اسلامی ایران
نگرشهای فرهنگی ـ اجتماعی
اصلاحات نهادی
فرهنگ سیاسی
2016
11
21
41
70
http://www.ipsajournal.ir/article_302_00275066e8520f6505f71ac87f8ab193.pdf
پژوهشنامه علوم سیاسی
1735790X
1735790X
1395
11
4
سیاست و حقیقت؛ یک خوانش آگونیستی: بازخوانی کُنش سیاسی امام علی(ع) از قتل عثمان تا جنگ جمل
امیر
راقب
احسان
کیانی
سید مجید
حسینی
منطق کُنش سیاسی امیرالمؤمنین(ع) در طول حیات سیاسی ایشان در مواجهه با مسائل روزگار خود چه بوده است؟ بر اساس چه سامانهی مفهومیتحلیلی، میتوان کنش سیاسی امام علی(ع) را - به عنوان یک کنشگر سیاسی- مورد ارزیابی قرار داد؟ به نظر میرسد، این هدف، مستلزم گذار از خوانش درونماندگار دینی، از سیرهی امیرالمؤمنین(ع) به بازخوانی سیاسی از این تاریخ است. این گذار و نتایج حاصله از آن، خصوصاً در ذیل گفتمان سیاسی برآمده از انقلاب اسلامی که آشکارا استوار بر تقلای دستیابی به مدلی از سیاستورزی در انطباق با منطق عمل سیاسی امام علی(ع) به عنوان بنیانگذار سپهر سیاسی شیعه است؛ اهمیتی دوچندان خواهد داشت و میتواند روزنهای نو در پیوند میان مطالعات انقلاب اسلامی با مطالعات تاریخ تشیع نیز قلمداد شود. در این مقاله در این راستا تلاش خواهیم کرد با اخذ الگوی «آگونیستی» به مثابه الگویی که بدون نادیده گرفتن تعارضات بنیادینِ محرک سیاست در پی طراحی سامانهای برای تحقق بسگانهگرایی و انسجام سیاسی میان نیروهای متعارض است و در آرای «شانتال موف» و «ارنستو لاکلائو» ارائه شده است؛ به اخذ اصولی برای «اعتدال سیاسی» از درون این چارچوب مفهومی پرداخته و سپس با تطبیق احکامی برای کُنش سیاسی که از چارچوب مذکور اخذ شده؛ با سیرهی سیاسی امیرالمؤمنین(ع)؛ به طور مشخص در خِلال تحولات پس از قتل عثمان تا جنگ جمل؛ مدلی از کُنش سیاسی امام علی(ع) به دست دهیم که بتواند پاسخگوی نیازها و مسائل پیشِ روی سیاستورزی در زمینه و زمانهی ما باشد.
امرسیاسی
آگونیسم
اعتدال
امام علی(ع)
جنگ جمل
2016
11
21
71
96
http://www.ipsajournal.ir/article_303_cdf0a5e8a1d8527e35df92f8fae6153f.pdf
پژوهشنامه علوم سیاسی
1735790X
1735790X
1395
11
4
بررسی تاثیر ارتباطات یکپارچه بازاریابی سیاسی و رسانه های اجتماعی بر انتخاب کاندید در دهمین انتخابات مجلس شورای اسلامی
عظیم
زارعی
وحید
شرفی
مهسا
بهمنی
استفاده از اصول، مفاهیم و ابزارهای بازاریابی در فعالیت ها و رقابت های سیاسی یکی از کارکردهای نوین و جذاب بازاریابی می باشد. بر این اساس هدف پژوهش حاضر بررسی چگونگی تاثیرگذاری ارتباطات یکپارچه بازاریابی سیاسی در بستر رسانه های اجتماعی بر ترجیح و انتخاب کاندیدها است. جامعه آماری شامل رای دهندگان دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در سه شهر شیراز، سمنان و ایلام است. روش تحقیق، از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ شیوه جمعآوری اطلاعات، توصیفی و از نوع همبستگی مبتنی بر معادلات ساختاری میباشد.با توجه به نامحدود بودن جامعه آماری تعداد 384 نفر به روش نمونه گیری اتفاقی در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد می باشد که جهت روایی و بومیسازی پرسشنامهها از دیدگاه خبرگان و متخصصان دانشگاهی، برای پایایی آنها نیز از پایایی ترکیبی و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از معادلات ساختاریافته با استفاده از نرمافزار آماری لیزرل استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که ارتباطات یکپارچه بازاریابی سیاسی و رسانه های اجتماعی بر انتخاب کاندید تاثیر مثبت و معناداری دارند. همچنین ابعاد ارتباطات یکپارچه بازاریابی سیاسی (تبلیغات سیاسی، پیشبرد فروش سیاسی، روابط عمومی سیاسی و بازاریابی مستقیم سیاسی) نیز بر انتخاب کاندید تاثیر مثبت و معناداری دارند.
بازاریابی سیاسی
ارتباطات یکپارچه بازاریابی سیاسی
رسانه های اجتماعی
انتخابات
2016
11
21
97
124
http://www.ipsajournal.ir/article_304_20bbfb632844d182b78fc9c23fd82ed2.pdf
پژوهشنامه علوم سیاسی
1735790X
1735790X
1395
11
4
تحلیل فرم و محتوای اندیشۀ روحانیون معاصر درخصوص نسبت دین و سیاست
با تأکید بر نظریۀ زیمل
نعیما
محمدی
علی محمد
حاضری
مقاله حاضر با هدف بررسی اندیشۀروحانیون معاصر در خصوص نسبت دین و دولت طی سالهای1340 تا 1357 نوشته شده است. در این مقاله با استفاده از روش «تحلیل محتوای کیفی» و استمداد از نظریۀ «چرخش دیالکتیک فرم و محتوا» فرضیۀ جانشینی فرم و محتوای جدید در ساختار دین و سیاست جامعۀ ایران مورد بررسی قرار گرفته است. یافتههای این تحقیق نشان داد در فرم قدیم، محتوای «اسلام محافظهکار» و «اسلام اصلاحطلب» با پذیرش مفهوم «سلطنت» و «پادشاه» هویتی مستقل میان فرم سیاست و فرم دین را بهرسمیت شناختند. از این رو، اندیشۀ «دین برای دین» و «دین برای سیاست» دو محتوای تولید شده در اندیشۀ این گروه از روحانیون در ایران قلمداد میشدند. از اوایل دهۀ 40 در نتیجۀ برخی تحولات صوری نظیر: تشدید اقدامات اسلامستیزانۀ رژیم، سرخوردگی اندیشمندان ایرانی از ایدئولوژیهای رقیب (لیبرالیسم، مارکسیسم وناسیونالیسم)، شکلگیری ظرفیتهای جدید برای طرح اسلام مدرن در جامعه، فاصله گرفتن اندیشۀ امام خمینی (ره) از دیگر روحانیون در حوزۀ علمیه و هژمونیک شدن اندیشۀ او پیوند جدیدی در عرصۀ سیاست و دین به وجود آمد که زمینۀ ادغام دو فرمِ دین و سیاست را فراهم آورد. محصول این تلفیق ساختاری شکلگیری «اسلام سیاسی» بود که متولی محتوای جدیدی تحت عنوان «سیاست برای دین» شد.
«چرخش دیالکتیک فرم و محتوا»
«روحانیون معاصر»
«دین برای دین»
«دین برای سیاست» و «سیاست برای دین»
2016
11
21
125
152
http://www.ipsajournal.ir/article_305_e8cf47324e61e8aedd50421766b87ab3.pdf
پژوهشنامه علوم سیاسی
1735790X
1735790X
1395
11
4
امر ایماژینر و سرشت افسونسازِ ایدئولوژی
احمد
نقیب زاده
بهزاد
عطارزاده
در این مقاله کوشیدهایم تا، از چشمانداز رویکرد ایماژینر، شرحی از نسبت میان مصلحت عمومی و ایماژِ ایدئولوژی ارائه دهیم. چهارچوب تحلیل ایماژینری که کُرنِلیوس کاستُریادیس مطرح کرده است میتواند مبنای نظری مفیدی برای توضیح مناسبات پیچیدۀ اجتماعی-سیاسی باشد که قابل تقلیل به روابط کارکردی نیستند. امر ایماژینر، در اساس، تصویری است که نسبت میان ابژه یا حیثیت برونذات زندگی اجتماعی و سوژه یا حیثیت درونذات آگاهی اعضاءِ جامعه را ممکن میسازد؛ بهعبارتی، امر ایماژینر اجتماعی را میتوان صورتی از آگاهی بلاواسطه یک اجتماع انسانی دانست. در این مقاله، ذیل شرحی که از نهاد ایماژینر جامعه و تفسیری که از فقراتی از مفهوم امر ایماژینر کاستُریادیس آوردیم، در پی آن بودهایم که تبیینی از سرشت افسونساز ایدئولوژی ارائه دهیم. امر ایماژینر، که بنیاد آگاهی اجتماع میتواند باشد، دارای دو وجه است: یکی وجه آفرینندگی و دیگری وجه اختفاء. اولی مبنای تأسیس و رهاییبخشی و شرط امکان خودآیینی است و دومی تصویر کاذبی است که، با پنهان ساختن قوۀ خلاقیت انسان در جامعه و واقعیت مناسبات اجتماعی-سیاسی، منشاء امور اجتماعی را به منبعی بیرونی نسبت میدهد موجب تفوق اصل «دگرآیینی» میشود. چنانکه استدلال کردهایم،اگر مصلحت عمومی،بهعنوان امر ایماژینرِ وحدتبخشِ شهروندانِ آزادِ یک دولت، ناظر بر وجه خلّاق امر ایماژینری باشد که متضمّن آگاهی از حقوق و آزادیهای فردی در عین تأمین منافع ملّی است، ایماژ ایدئولوژی ناظر بر وجه کاذب امر ایماژینر است که امر جزئی یا منافع خصوصی را جای امر کلی و منافع عمومی قالب میکند. ایدئولوژی صورت ایماژینرِ افسونسازی که، با قلب واقعیت زندگی در تصویری کاذب، افراد جامعه را مریدانی میخواهد و منابع عمومی را ابزارهایی در خدمت مقاصد سیاسی و حفظ یا تصاحب ابزار سلطه میداند. با تعریف کاستریادیس، ایدئولوژی عبارت است از «مجموعهای از ایدهها که در ارتباط با واقعیتاند اما نه برای آشکار ساختن و تغییر آن، بلکه بهمنظور پنهان کردن و توجیه آن در امر ایماژینری که مردم را ملزم به گفتن یک چیز و ظاهر شدنِ یکسانِ با دیگران میکند».
امر ایماژینر
مصلحت عمومی
ایدئولوژی
افسونزدگی
کاستُریادیس
2016
11
21
153
204
http://www.ipsajournal.ir/article_306_8deee58ccb9642b3adc8489a2196612e.pdf
پژوهشنامه علوم سیاسی
1735790X
1735790X
1395
11
4
صورت بندی گفتمانی خطبه216 نهج البلاغه
(بازتولید نظریه بقا و زوال حاکمیت از منظر علی(ع))
علی محمد ولوی
ولوی
هانیه
بیک
خطبه 216 نهجالبلاغه سهم قابل توجهی در تبیین رابطه حکومت و مردم در اندیشهی سیاسی علی(ع) دارد. این پژوهش با رویکرد توصیفی و بهرهگیری از روش تحلیل گفتمان، به صورتبندی گفتمانی این خطبه در شش مرحلهی معنایابی، معناکاوی، مفهومیابی، مقولهیابی، محوریابی و گفتمانیابی پرداخته است. حاصل این صورتبندی، شناسایی الگوی "هرم گفتمانی نقد حاکمیت" در فضای گفتمانی حق است. شرایط و نتایج تحقق و عدم تحقق این گفتمان در جامعه نیز، از دستاوردهایدیگر آن است.
خطبه 216
نهج البلاغه
تحلیل گفتمان
نقد حاکمیت
صورت بندی گفتمانی
2016
11
21
205
237
http://www.ipsajournal.ir/article_307_4dd9fa44ea55dc5200a8a86a30e5944b.pdf