انجمن علوم سیاسی ایرانپژوهشنامه علوم سیاسی1735790X8220130622Political Sociology of the Mobile Phone: An Introduction to Its Impact on Political Lifeجامعهشناسی سیاسی موبایل: تأثیر تلفن همراه بر زندگی سیاسی748199FAمجتبیقلیپوردانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه تهرانحیدرشهریاریدانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20130723<span style="font-size: small;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;" lang="AR-SA">با وجود آنکه بر اساس آمارهای معتبر، تلفن همراه به فراگیرترین فناوری ارتباطی عصر ما تبدیل شده است، مطالعه و بررسی آن بهمثابه رسانهای تأثیرگذار بر عرصة سیاست جوامع، توجه چندانی را به خود جلب نکرده است. مطالعات انجامشده پیرامون بحث جامعهشناسی سیاسی موبایل انگشتشمارند. اندک مطالعاتی نیز که تلاش کردهاند به ابعاد غیرفنی این فناوری نوظهور و پرنفوذ بپردازند، بیشتر به بررسی جنبههای اجتماعی و فرهنگی آن پرداخته و به تعبیری بیشتر شایسته عنوان جامعهشناسی موبایل هستند تا جامعهشناسی سیاسی موبایل. ما در این بررسی مقدماتی تلاش خواهیم کرد تا به مطالعه اجمالی تأثیر تلفن همراه بهمثابه یک ابزار ـ رسانة سیاسی جدید بر ابعاد مختلف زندگی سیاسی بپردازیم. بررسی تأثیر تلفن همراه بر رفتار انتخاباتی و رأیدهی، بسیج اعتراضها، سازماندهی و بازنمایی جنبشهای اجتماعی و نیز تأثیر آن بر دموکراسی و گسترش یا تحدید حوزة عمومی، چهارچوب اصلی بحث ما را تشکیل خواهد داد. در این مطالعة مقدماتی با استفاده از روش اسنادی و کتابخانهای تلاش خواهیم کرد تاآنجاکه امکان دارد ادعاهای خود را با استناد به شواهد عینی، ملموس کرده و به اثبات برسانیم</span><span dir="ltr"><span style="font-family: Calibri;">.</span></span></span>انجمن علوم سیاسی ایرانپژوهشنامه علوم سیاسی1735790X8220130622Political Corruption in Iran: a Documentary Analysisآسیبشناسی دولت در ایران در دوره پهلوی: فساد سیاسی به روایت اسناد4978200FAاحمدگلمحمدیعضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20130723<span style="font-size: small;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;" lang="AR-SA">درباره فساد سیاسی در ایران دوره پهلوی (به ویژه فساد سیاسی خاندان پهلوی) بسیار نوشتهاند ولی بیشتر این نوشتهها نهتنها بر مفهومبندی موجه مشخصی از فساد سیاسی و دادههای معتبر استوار نیستند، بلکه نوعی جانبداری آشکار و برجسته را هم در بر میگیرند که اعتبار آنها را مخدوش میکند. نوشتار حاضر در واقع روایتی از فساد سیاسی در ایران مابین سالهای 1300 تا 1357 است که با تعریف و مفهومبندی مشخصی از فساد سیاسی، معتبرترین دادههای موجود درباره این پدیده را بازشناسی میکند. به بیان دیگر، این نوشتار نتیجه تحلیل دادههای موجود در نزدیک به 900 گزارش و مکاتبه متعلق به عالیترین سطوح سیاسی ـ اداری دولت در مقطع موردنظر است. تحلیل اطلاعات موجود در این اسناد ارزشمند نشان میدهد در مقاطع مختلف این دورة تقریباً پنجاهساله، رایجترین انواع فساد سیاسی چه انواعی بوده و کارگزاران دولتی متعلق به ردههای مختلف سلسلهمراتب سیاسی ـ اداری چه سهمی در سوءاستفاده از قدرت سیاسی داشتهاند</span><span style="mso-bidi-font-family: Arial;" dir="ltr"><span style="font-family: Calibri;">.</span></span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: FA; mso-bidi-font-family: Arial; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi;" lang="FA"></span>انجمن علوم سیاسی ایرانپژوهشنامه علوم سیاسی1735790X8220130622A Survey on the Impact of Information and Communication Technology (ICT) on National Security of the Islamic Republic of Iranتأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در دهه 138079112201FAاحمدسلطانینژاداستادیار گروه روابط بینالملل دانشگاه تربیت مدرسمسعودموسوی شفائیاستادیار گروه روابط بینالملل دانشگاه تربیت مدرسالهاماسدینژادکارشناسی ارشد روابط بینالملل دانشگاه تربیت مدرسJournal Article20130723<span style="font-size: small;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;" lang="AR-SA">ضریب نفوذ فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران، در دهه1380 افزایش چشمگیری داشته بهطوریکه به متغیر مستقلی برای بیان برخی تغییرات سیاسی و اجتماعی تبدیل شده است. هدف از این مقاله، بررسی تأثیر اینترنت و تلفن همراه به عنوان دو نماد اصلی در عصر ِفناوری اطلاعات بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در دهه 1380 است. بررسی یادشده با بهرهگیری از نظریه آشوب جیمز روزنا در قالب سه پارامتر ِخرد، کلان و تلفیق (خرد ـ کلان) انجام میشود. فرضیه اصلی آن است که هرچند تأثیر تحولات مربوط به این فناوریها تهدید جدیای را در بر نداشته ولی آسیبپذیری کشور در برابر موجی از تغییرات را نشان میدهد. اختلاف میان دولت و گروهی از مردم، افزایش فعالیت گروهها و بازیگران خارجی علیه دولت، تهدید ارزشهای دینی و تضعیف انسجام ملی میتواند در این راستا قابل ذکر باشد که راهکارهایی اساسی و نه برخوردهای مقطعی را میطلبد</span><span dir="ltr"><span style="font-family: Calibri;">.</span></span></span>انجمن علوم سیاسی ایرانپژوهشنامه علوم سیاسی1735790X8220130622State of Law, Legislative Policies and Social Conditions: A Sociological Analysis of Legislative Policies related to Pressدولت قانون، سیاستهای تقنینی و شرایط اجتماعی؛ بررسی جامعهشناختی سیاستهای تقنینی دولت پس از انقلاب اسلامی با اتکا به تحلیل قانون مطبوعات113152202FAعلیمحمدحاضریعضو گروه جامعهشناسی دانشگاه تربیت مدرسرحیممحمدیدانشجوی دکتری جامعهشناسی سیاسی دانشگاه تربیت مدرسJournal Article20130723<span style="font-size: small;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;" lang="AR-SA">دولت قانون نوعی از دولت در جامعهشناسی سیاسی است که بهطورخاص با نظریه ماکس وبر آغاز شد و دارای سه بعد اساسی است. این سه بعد عبارتند از: سیاستهای تقنینی، سیاستهای بوروکراتیک و سیاستهای قضایی. این مقاله در صدد آن است که سیاستهای تقنینی دولت در ایران پس از انقلاب اسلامی را بررسی کند تا از این راه وضعیت دولت قانون را توضیح دهد. سیاستهای تقنینی مجموعهای از اصول، الزامها و خطمشیهای اجتماعی، سیاسی و شناختی هستند که بهطورساختاری یا ارادی، بیواسطه یا باواسطه، امر قانونگذاری را تنظیم کرده و دگرگون میسازند. نحوه تأثیرگذاری این شرایط و عوامل بر سیاستهای تقنینی در دورههای مختلف اجتماعی و تاریخی متفاوت است. از زاویهای دیگر مسئله دیالکتیک قدرت و قانون، مسئله سیاسی مهمی در جامعه امروزی است. یعنی بوروکراتها و نخبگان سیاسی از یک سو با تارها و خطوط قانونی و ساختاری مواجه هستند و از سوی دیگر اراده، میل و تشخیصشان، آنان را به فراتر یا فروتر رفتن از این تارها و خطوط ملزمکننده وا میدارد. درنتیجه پیوسته شرایط متضادی میان قدرت و قانون به وجود میآید. در سطح تجربی و تاریخی، به بررسی تقنین قوانین مطبوعاتی پس از انقلاب اسلامی پرداختهایم. مطبوعات پس از انقلاب اسلامی 19 بار در مراجع تقنینی ایران، به موضوع قانونگذاری تبدیل شده است. این تغییرات تقنینی قانون مطبوعات به مثابه نمایهها و نشانههایی هستند که نوع جهتگیری و پیامدهای سیاستهای تقنینی را نشان میدهند و حالات گوناگون دولت قانون را بازنمایی میکنند</span><span dir="ltr"><span style="font-family: Calibri;">.</span></span></span>انجمن علوم سیاسی ایرانپژوهشنامه علوم سیاسی1735790X8220130622Social Force Networks: A New Concept in Modern Political Sociology of Iranنیروهای اجتماعی شبکهای: مفهوم نوین جامعهشناسی سیاسی جدید ایران153182203FAمحمدتوحیدفامدانشیار دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزیJournal Article20130723<span style="font-size: small;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;" lang="AR-SA">در بررسی نیروهای اجتماعی در فضای علمی جداساز پارادایم مدرن، کلیه مطالعات به سمت توجه به لایهبندیها و گروهبندیها هدایت میشود. برای این لایهها و گروهبندیها، مرزها و ثبات مشخصی فرض میشود و درنتیجه شناخت واقعی نیروهای اجتماعی دچار ضعف و نقصان میگردد؛ بنابراین با آشکار شدن ضعف پارادایم مدرن از نظر مبانی معرفتشناختی و ابزارهای شناخت، با تلاش برای عرضه ابزارها و قالبهای جدید معرفتی، شاهد شکلگیری مفاهیم تازهای هستیم که فضای علمی متفاوتی را ایجاد کرده است؛ ازاینرو سزاست با خروج ذهنی و علمی از پارادایمهای مسلط و رها شدن از قید و بندهای آن، پرسشهای مختلفی طراحی شود و در فضای متفاوتی به این پرسشها پاسخ داده شود. در این مقاله سعی بر آن است تا مدلهایی برای مطالعه نیروهای اجتماعی عرضه شود که بیانگر واقعیت اجتماعی درحالدگرگونی و بدون مرزبندی مشخص باشد؛ ازاینرو نمیتوان ویژگیهای فرهنگی ثابت و مداومی برای نیروهای اجتماعی در نظر گرفت. امروزه مفروض کردن شناخت اجتماعی در وجوه فرهنگی آن بهصورتیشبکهای برای بررسی نیروهای اجتماعی جامعه ایران، امری ضروری است و به نظر میرسد شناخت مبتنی بر قشربندی و جداسازی (طبقه، گروه، حزب، شأن وغیره) چندان مفید فایده نباشد. درخواستهای اجتماعی، مبنای شناخت و بررسی نیروهای اجتماعی شبکهای و چگونگی عملکرد آنها را میتوان به عنوان مفهوم نوین جامعهشناسی سیاسی جدید ایران در قالب«امر سیاسی» تلقی کرد</span><span dir="ltr"><span style="font-family: Calibri;">.</span></span></span>انجمن علوم سیاسی ایرانپژوهشنامه علوم سیاسی1735790X8220130622Chaos Theory: the Analysis of Political Space of Iranنظریه آشوب؛ مدلی برای تحلیل پیچیدگی فضای سیاسی ایران183225204FAسیدحمداللهاکوانیاستادیار علوم سیاسی دانشگاه یاسوجسید ولیموسوینژاددانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20130723<span style="font-size: small;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;" lang="AR-SA">فضای سیاسی ایران همواره فضایی پیچیده بوده و این پیچیدگی در دو دهه اخیر بیش از گذشته، ذهن تحلیلگران مسائل ایران را به خود مشغول کرده است. ویژگی غالب فضای سیاسی ایران در دو دهه اخیر «واکنشهای سریع بازیگران»، «تقاضاهای مصرانه مردم»، «ائتلافهای گذرا و ناپایدار»، «ازهمگسستگی و انشعاب مداوم و تصاعدی گروههای سیاسی» و «عوض شدن خطمشیها» است. این خصلتها باعث شده رویدادهای سیاسی ایران به شکلی آشوبناک در امتداد خطوط ستیز و همکاری پیش روند. بسیاری همواره این پرسش را مطرح کردهاند که دلیل پیچیدگی فضای سیاسی ایران، بهویژه در فاصله 1376 تا کنون و نبود کارایی رهیافتها و رویکردهای مرسوم برای تحلیل درازمدت شرایط و پویشهای میدان سیاسی و قدرت ایران چیست؟ در این مقاله با تکیه بر نظریه آشوب، پیچیدگی فضای سیاسی ایران در دو دهه اخیر واکاوی و به این پرسش پاسخ داده میشود. با بهرهگیری از مفاهیم اساسی نظریه آشوب، این فرض به آزمون گذاشته میشود که پیچیدگی کنونی و غیرقابلپیشبینیبودن فضای سیاسی ایران ناشی از «اثر پروانهای عوامل کوتاهمدت بر سیاستهای کلان»، «تعدد نقشها» و «پیچیدگی، پویایی و افزایش مهارتهای تحلیلی بازیگران» مختلفی است که در حوزههای سیاسی و اجتماعی ایران فعالند و اهداف و فعالیتهایشان در هم گره خورده است. در این مقاله از روش «منظومه معنایی» بهره گرفته میشود و با در هم تنیدن مفهوم «اثر پروانهای» با نظریه «آشوب» جیمز روزنا و صورتبندی منظومهای معنایی، سعی در آزمون فرض مقاله میشود. در پایان مقاله با در نظر گرفتن تحولات جامعه ایرانی و نگاهی نظری ـ جامعهشناختی، پیشنهادهایی برای تصمیمگیری در فضایی پیچیده و آشوبناک سیاسی ارائه شده است</span><span dir="ltr"><span style="font-family: Calibri;">.</span></span></span>انجمن علوم سیاسی ایرانپژوهشنامه علوم سیاسی1735790X8220130622Media and Power: Middle East Image in Cinemaرسانه و قدرت: سیمای سینمایی خاورمیانه227251205FAسید مجیدحسینیاستادیار دانشکده حقوق وعلوم سیاسی دانشگاه تهرانرسولافضلیدانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهرانلیلارنجگرکارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی دانشگاه تهرانرضامختاریدانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی دانشگاه تهرانJournal Article20130723<span style="font-size: small;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;" lang="AR-SA">رسانههای مدرن در جهان معاصر، مجراهای مناسبی در اختیار قدرتها قرار دادهاند تا حوزه و امکانات خویش را توسعه دهند. در این میان فیلمهای سینمایی با در اختیار داشتن رمزگانهای نشانهای (نمایهای، شمایلی و نمادین) به امکانات موجود برای توجه به دیدگاههای متداول جهان سیاست اضافه شدهاند. سینما امروزه در کنار خطمشی هنری خود، بهشدت از فضای سیاسی ـ اقتصادی جوامع متأثر است. سفارش تولید فیلم متناسب با الگوهای حاکمیت، در بیشتر کشورها امری عادی و طبیعی قلمداد میشود. این رسانة فراگیر مرزهای ملی را پشت سر گذاشته و گسترهای جهانی یافته است. سینما در اواخر سدة نوزدهم و اوایل سدة بیستم، به منبعی جدی برای ارائة تصاویر مردمپسند و پرطرفدار از خاورمیانه تبدیل شد؛ ازهمینرو در سالهای اخیر شاهد نوع جدیدی از داستانپردازی دربارة خاورمیانه بودهایم. فیلمهایی مانند سیریانا (2005) و بابل (2006) در مقایسه با آنچه در سنت هالیوود وجود داشته است، تصاویر پیچیدهتری از خاورمیانه و درگیریهای امریکاییها در منطقه نشان دادهاند. این فیلمها با بهکارگیری فضاهای عینی و ابژکتیو، روایتی مبتنی بر روابط علّی و منطقی و تعریف اهداف کاملاً مشخص و تعریفشده از الگوی کلاسیک هالیوود پیروی میکنند. نحوه بازنمایی تصویر خاورمیانه، جهان اسلام و کشورهای اسلامی در رسانههای امریکا، موضوع و هدف اصلی این مقاله است که با استفاده از روش تحلیلی ـ توصیفی و با رویکرد انتقادی بدان پرداخته شده است. نتایج نشان میدهد این فیلمها اغلب سیاست امریکا در منطقه را زیر سؤال میبرند؛ سیاستی که منافع نفتی و جنگ علیه تروریسم را بر همة ملاحظات بشری و اجتماعی مقدم میداند</span><span dir="ltr"><span style="font-family: Calibri;">.</span></span></span>