وضعیّت رشته علوم سیاسی؛ اکنون و آینده؛ ارزیابی یازدهمین همایش سالانه انجمن علوم سیاسی ایران، اسفند 1396

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران

2 همکار پژوهشی

چکیده

همایش­های سالانه انجمن علوم سیاسی ایران که از سال 1386 آغاز شده، با ده سال سابقه برگزاری، یکی از برنامه­های منظّم این انجمن می­باشد. آخرین مورد از این نوع همایش، در اسفند 1396 با عنوان «وضعیّت رشته علوم سیاسی؛ اکنون و آینده» برگزار شد. سؤال اصلی بررسی حاضر، این است که  این همایش، به چه میزان، با استانداردهای همایش سالانه یک انجمن علمی، مطابقت دارد و محتوای در دسترس، به چه میزان، دستاورد یک ساله علوم سیاسی ایران را بازتاب می­دهد؟ روش تحقیق، توصیفی تحلیلی می­باشد. مهم­ترین یافته­های پژوهش: این همایش تا حدودی، دستاوردهای یک ساله علوم سیاسی ایران را بازتاب می­دهد، نشانه­هایی از بهبود و پیشرفت این دانش را منعکس می­کند و نسبتاً با استانداردهای همایش­های علمی، مطابقت دارد. به علاوه، شرکت کنندگان در همایش، به نمایندگی از اکثریّت جامعه علوم سیاسی ایران، موضوعات تخصصی سیاسی ایران را در چارچوب دانش متعارف علوم سیاسی، تجزیه و تحلیل کرده و در نقطه مقابل، اقلیّتی اندک، به تحوّل بنیادین و ماهوی این دیسیپلین نظر دارند. هم­چنین، علوم سیاسی ایران، بنابر تحلیل ارائه کنندگان سخنرانی­های علمی و چکیده مقالات، در شرایط بحرانی قرار داشته و ناکارآمد کردن این دانش، به دلیل استغنای دولتمردان کنونی ایرانی از تحلیل­ها، قواعد و یافته­های آن، از معضلات اصلی این رشته است. اصلاح این وضعیت دانش سیاسی در ایران نیز تنها در گرو پذیرش مرجعیت علم سیاست در حوزه سیاست­گذاری عمومی و قواعد حکمرانی خوب از سوی نظام سیاسی حاکم می­باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

POLITICAL SCIENCE STATUS; NOW AND FUTURE (Evaluation of the Eleventh Annual Conference of the Iranian Political Science Association, March, 2017)

نویسندگان [English]

  • hossein jamali 1
  • Mokarrameh Jamali 2
1 Assistant Professor, Political Science Department, University of Mazandaran
2 B.A of Computer
چکیده [English]

The annual conferences of the Iranian Political Science Association started in 2007 and now after ten years is yet one of the regular programs of this association. The last of these types of conferences was held in March 2017 with the title of "The status of political science; now and the future". The main question of this article is how much this conference complies with the standards of an annual conference of a scientific association, and how relevant the content reflects the one-year achievements of the Iranian political science. The research methodology is descriptive-analytic. The results show that the conference reflects somewhat the one-year achievements of the political science in Iran, indicating some signs of the improvement and progress of this knowledge and is consistent with the standards of scientific conferences. In addition, participants in the conference, on behalf of the majority of the Iranian political science community, analyzed Iran's specialized political issues in the context of the conventional knowledge of political science, and on the contrary, a small minority would consider the fundamental and material development of this discipline. Meanwhile the "opening and closing speeches", "selected articles in the form of scientific speeches" and "abstracts of conferences," show the Iranian political science is in the crisis condition and the inefficiency of this science is because of the independence of the present Iranian authorities from interpretations, rules and their findings representing the main problem of this branch of science. Improvement of the status of political science in Iran lays only on the acceptance of political science as the authority in the field of general policy making and good governance rules on behalf of dominant political system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranian Political Science Association
  • Achievements
  • Annual Conference
  • Political Science Branch of Study
اردستانی، علی، ساختار و ماهیت روش­شناسی در علم سیاست، تهران: نشر قومس، 1388.
افتخاری قاسم، «بررسی روش­شناختی پایان­نامه­های دوره دکتری علوم سیاسی و روابط بین­الملل دانشگاه تهران»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 5، زمستان 1385، ص ص 1-21.
انجمن علوم سیاسی ایران، چکیده مقالات یازدهمین همایش سالانه انجمن علوم سیاسی ایران، وضعیت رشته علوم سیاسی، اکنون و آینده، 1396.
ایلانلو، مژگان(به اهتمام)، عرفان و انسان امروز؛ گفت وگو هایی با دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی، دکتر یحیی یثربی، دکتر محسن کدیور ....، موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، 1386.
آقاحسینی، علیرضا؛ مهدی­پور، آسیه، «موج سوم مدرنیته و دو روایت روشنفکری رضا داوری اردکانی و عبدالکریم سروش بعد از انقلاب اسلامی»، مطالعات انقلاب اسلامی، شماره ۳۶ ، بهار ۱۳۹۳، صص 149-166.
باگلیونه، لیزا ای، روش نگارش مقاله پژوهشی در علوم سیاسی، ترجمه محسن خلیلی و رضا دانشمندی، مشهد: مرندیز، 1390.
بال، آلن ر؛ پیترز، ب گای، سیاست و حکومت جدید، ترجمه عبدالرحمن عالم، تهران: نشر قومس، 1384.
باوی، محمد، «گزارش های علمی: وضعیت رشته علوم سیاسی در ایران»، مجله: علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم -(ع) ، شماره 3، زمستان 1377، ص ص 286-310.  
بخشایش اردستانی، محمد،« فوکو و نظریه دانش، قدرت و رژیم حقیقت»، دانشنامه، مقاله 3، دوره 2، پاییز 1388، ص ص 43-52.
برزگر، ابراهیم، «گزاره­های دینی و بومی­سازی مبنائی در علوم انسانی و سیاسی»، فصلنامه پژوهش سیاست، شماره 29، پاییز 1389، ص ص 81-98.
برزگر، ابراهیم، «نگاهی به سرفصل­های درسی رشته علوم سیاسی»، سخن سمت، دوره 7، شماره 8، بهار 1381، ص ص 79-112.
برزگر، ابراهیم؛ سرپرست­سادات، سیّدابراهیم، «علوم سیاسی؛ پروژه­ای میان رشته­ای»، فصلنامه مطالعات میان رشته­ای در علوم انسانی، شماره1، زمستان 1389، ص ص 46-21.
بزرگمهری، مجید، «پیش درآمدی بر بحث اسلامی سازی دانش سیاست در ادبیات دانشگاهی ایران»، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 4، زمستان 1389، ص ص 21-39.
بشیریه، حسین، «ایدئولوژی سیاسی و هویت اجتماعی در ایران»، فصلنامه ناقد، شماره 2، فروردین و اردیبهشت 1383، ص ص 13-30.
بشیریه، حسین، «جایگاه منافع ملی در سیاست­گذاری داخلی ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره اول و دوم، بهار و تابستان 1380، ص ص 67-73.
بشیریه، حسین، احیای علوم سیاسی، گفتاری در پیشه سیاستگری، تهران: نشر نی، 1396.
بشیریه، حسین، آموزش دانش سیاسی (مبانی علم سیاست نظری و تألیفی)، تهران: نشر نگاه معاصر، 1382.
بشیریه، حسین، دیباچه­ای بر جامعه شناسی ایران، دوره جمهوری اسلامی، تهران: نشر نگاه معاصر، 1381.
بورنهام، پیتر و دیگران، روش­های پژوهشی در سیاست، ترجمه سیّد محمدکمال سروریان، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، 1388.
پزشگی محمد، «پارادایم­های علم: آیا علم سیاست دارای پارادایم می­باشد؟»، مجله علوم سیاسی، شماره 67، پاییز 1393، ص ص 109-132.
پورسعید، فرهاد، «هویت مدرن دینی و طرح ناتمام روشنفکری ؛ تاملی در نظریات هویت شناختی دکتر عبدالکریم سروش»، مطالعات ملی، تابستان شماره ۱۸ ، 1383، صص 87-115.
تقوی، سیّد محمدعلی،ادیبی، مهسا، « ضعف سنت «نقد» در پژوهش علوم سیاسی ایران»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 2، بهار 1389، ص ص 7-27.
تنسی، استفان دی، مبانی علم سیاست، ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، تهران: نشر دادگستر، 1379.
جمالی، حسین، «آسیب­شناسی آزمون­های 5 سال اخیر کارشناسی ارشد علوم سیاسی»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 5، زمستان 1385، ص ص 23-78.
جمالی، حسین، «بومی­گرایی در علوم سیاسی؛ کدام جهت­گیری»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال ششم، شماره دوم، بهار 1390، ص ص 63-97.
جمالی، حسین، «تجزیه و تحلیل واحد درسی «مبانی اندیشه­های سیاسی در اسلام»»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 3، تابستان 1387، ص ص 69-98.
جمالی، حسین، «ضرورت بازنگری در سیاست­گذاری آزمون ارشد علوم سیاسی (مطالعه موردی آزمون 1378)»، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 1، بهار 1390، ص ص 59-79.
حاتمی، عباس، « الگوی آونگی: چارچوبی برای تحلیل اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی • سال سیزدهم • شماره دوم • تابستان 1389 • شماره مسلسل 48. ص ص 5- 31.
حاتمی، عباس، «دولت و اقتصاد در ایران پس از انقلاب؛ تأثیر سیاست­های بازتوزیعی در جدال­های هرمنوتیکی، طبقاتی و پیدایش دولت غیریکپارچه در ایران»، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 38، شماره 2، تابستان 1387، ص ص 89-117.
حاجی یوسفی، امیرمحمد، «آموزش درس اصول روابط بین­الملل در دانشگاه­های ایران: آسیب­ها و راهکارها»، پؤوهشنامه علوم سیاسی، شماره 5، زمستان 1385، ص ص 79-93.
حاجی یوسفی، امیرمحمد، «تدریس روابط بین­الملل در ایران: چالش­ها و چشم­اندازها»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 2، بهار 1389، ص ص 67-110.
حسینی ، کاظم؛ صدرا، علیرضا؛ شیرودی، مرتضی«مشروعیت تطبیقی در اندیشه سکولاریستی ایران معاصر (با تاکید بر دیدگاه های مهدی بازرگان، عبدالکریم سروش، حائری یزدی)»، فصلنامه سیاست، شماره ۹ ، بهار ۱۳۹۵، صص 5-24.
حسینی واسوکلایی، سیّدصمد؛ جمالی، حسین، «امکان یا امتناع«بومی­سازی علوم سیاسی» در پرتو تجربه علوم سیاسی چین»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال دهم، شماره دوم، بهار 1394، ص ص 35-78.
حسینی­زاده، سیّد محمد­علی، اسلام سیاسی در ایران،تهران: انتشارات دانشگاه مفید، 1385.
حقیقت، سیّد صادق، روش­شناسی علوم سیاسی، قم: دانشگاه علوم انسانی مفید، 1385.
حقیقت، سیّدصادق، «آسیب­شناسی رشته علوم سیاسی در ایران»، مجله راهبرد فرهنگ، شماره 19، پاییز1391، ص ص53-78.
خلیلی، محسن، «بنیان­گذاری گروه درس­های روش­شناسی در دوره کارشناسی علوم سیاسی»، فصلنامه مطالعات میان رشته­ای علوم انسانی، شماره 1، زمستان 1389، ص ص 83-133.
دلاوری، ابوالفضل، «ویژگی­ها و گرایش­های علوم سیاسی در ایران: نگاهی از دریچه نشریات تخصصی این رشته»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 5، زمستان 1385، ص ص 95-119.
دلفروز، محمدتقی، دولت و توسعه اقتصادی، اقتصاد سیاسی توسعه در ایران و دولت ­های توسعه­گرا، تهران:آگاه، 1393.
دهقانی فیروزآبادی، سیّدجلال، «چگونگی و چیستی نظریه اسلامی روابط بین­الملل»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره2، بهار 1389، ص ص 111-142.
روشن، امیر؛ شفیعی سیف­آبادی، محسن، «تفسیر دین و تاثیر آن بر مفهوم آزادی در اندیشه سیاسی محمد مجتهد شبستری و محمد تقی مصباح یزدی»، پژوهش سیاست نظری، شماره ۹، زمستان ۱۳۸۹ و بهار ۱۳۹۰، صص 21-43.
ستوده کار، محمد، «سیاست مقایسه­ای با ابعاد نظریه پردازی: رهیافت­های تاریخی و همبستگی در ساختمان تئوری»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 29، مهر 1372، ص ص 133-158.
سروش، عبدالکریم، «حقانیت، عقلانیت، هدایت»؛ گفت و گوی کیان با عبدالکریم سروش درباره پلورالیسم دینی، کیان، شماره ۴۰ ، 1376، صص 3-17.
سروش، عبدالکریم، آئین شهریاری و دینداری: سیاست-نامه ، نهران: صراط ، .1388
سروش، عبدالکریم، رازدانی و روشنفکری و دینداری، تهران: صراط ، 1386.
سروش، عبدالکریم، صراط های مستقیم، تهران: صراط، 1387.
سروش، عبدالکریم، قبض و بسط تئوریک شریعت: نظریه ی تکامل معرفت دینی، تهران: صراط، 1393.
سریع­القلم، محمود، «جایگاه برداشت­های مشترک نخبگان در توسعه یافتگی»، مجله اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شماره 79و80، فروردین و اردیبهشت 1373، ص ص 18-22.
سریع­القلم، محمود، «جهانی شدن، حاکمیت ملی و جمهوری اسلامی ایران»، مجله راهبرد، شماره 36، 1384، ص ص 231-246.
سریع­القلم، محمود، «دگرگشت شخصیت ایرانی: سنگ بنای توسعه کشور»، مجله اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شماره 191 و192، مرداد و شهریور 1382، ص ص 12-21.
سریع­القلم، محمود، «سخنرانی علمی: تأملی آسیب­شناسانه در مسأله فرار مغزها»، مجله مطالعات راهبردی، شماره 14، زمستان 1380، صص 647-652.
سریع­القلم، محمود، «مفهوم قدرت و عملکرد سیاست خارجی: مقایسه ایران و چین»، مجله روابط خارجی، شماره 9، بهار 1390، صص 49-74.
سریع­القلم، محمود، روش تحقیق در علوم سیاسی و روابط بین­الملل، تهران: نشر فرزان روز، 1380.
سنجابی، علیرضا، روش­شناسی در علم سیاست و روابط بین­الملل، تهران: نشر قومس، 1384.
سیدامامی، کاووس، «پارادوکس­های آموزش روش­شناسی علم سیاست در ایران؛ برخی راهکارهای عمل­گرایانه»، مجله دانش سیاسی، شماره 1، بهار و تابستان 1387، ص ص 123-152.
سیدامامی، کاووس، «جای خالی پژوهش­های تجربی در علوم سیاسی»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 2، بهار 1389، ص ص 145-162.
سیدامامی، کاووس، پژوهش در علوم سیاسی؛ رویکردهای اثبات­گرا، تفسیری و انتقادی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، 1390.
ضمیران، محمد، میشل فوکو: دانش و قدرت، تهران: هرمس، 1393.
طاهری، ابوالقاسم، روش تحقیق در علوم سیاسی، تهران: نشر قومس، 1380.
طباطبایی، سیّدجواد، درآمدی فلسفی بر تاریخ اندیشه سیاسی در ایران، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی، 1367.
طباطبایی، سیّدجواد، زوال اندیشه سیاسی در ایران، تهران: انتشارات کویر، 1373.
طباطبایی، سیّدجود، تأملی درباره ایران، جلد دوم، نظریه حکومت قانون در ایران؛ بخش دوم: مبانی نظریه مشروطه­خواهی، تبریز: انشارات ستوده، 1386.
طباطبایی، سیّدجود، تأملی درباره ایران، جلد نخست، دیباچه­ای بر نظریه انحطاط ایران، تهران: نشر نگاه معاصر، 1382.
عالم، عبدالرحمان، بنیادهای علم سیاست، تهران: نشر نی، 1373.
فام، محمدتوحید، «نقش و تأثیر پارادایم­های روش­شناسانه و معرفت شناسانه بر نظریه­های جدید جامعه شناسی سیاسی»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 2، بهار 1389، ص ص 29-65.
فدایی مهربانی، مهدی،«بررسی مقایسه ای مفهوم اومانیسم در اندیشه سید حسین نصر و محمد مجتهد شبستری»، علوم سیاسی دانشگاه آزاد کرج، شماره ۹، زمستان ۱۳۸۸، صص 249-267.
قوام، سیّد عبدالعلی، سیاست­شناسی؛ مبانی علم سیاست، تهران: سمت، 1389.
کدیور محسن، دفتر عقل (مجموعه مقالات فلسفی - کلامی)، تهران: اطلاعات، 1387.
کدیور، محسن، حق الناس (اسلام و حقوق بشر)، تهران: کویر، 1388.
کدیور، محمدعلی، گذار به دموکراسی ملاحظات نظری و مفهومی، تهران: گام نو، 1386.
کریمی، علی، «تأثیر مطالعات اسلامی در علوم سیاسی، بررسی موردی اساتید و دانشجویان علوم سیاسی دانشگاه مازندران»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 5، زمستان 1385، ص ص 121-142.
کینگ،گری؛ اشلوزمن،کال لهمان؛ نای، نورمن، آینده علوم سیاسی، ترجمه محسن عسگری جهقی، تهران: نشر ثالث، 1396.
لفت ویچ، آدریان، تحولات جدید در علوم سیاسی، ترجمه سیّد احمد موثّقی، تهران: نشر میزان، 1387.
مارش، دیوید؛ استوکر، جری، روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمه امیرمحمد حاجی یوسفی، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1378.
مجتهد شبستری، محمد، ایمان، آزادی، تهران: طرح نو، 1379.
مجتهد شبستری، محمد، نقدی بر روایت رسمی از دین(بحران­ها، چالش­ها و راه­حل­ها)، تهران: طرح نو، 1381.
مجتهد شبستری، محمد، هرمنوتیک، کتاب و سنّت، تهران: طرح نو، 1381.
مرتضوی، سید خدایار، «نسبت سنجیِ هرمنوتیک و حقوق بشر در نگرش دینی مجتهد شبستری»، پژوهش نامه علوم سیاسی، شماره ۱۵، 1388، صص 161-183.
مشیرزاده، حمیرا، «تحولات جدید نظری در روابط بین­الملل: زمینه مناسب برای نظریه پردازی بومی»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 2، بهار 1390، ص ص 165-204.
مشیرزاده، حمیرا، مسعودی، حیدرعلی، «نظریه و پژوهش در روابط بین­الملل در ایران: مطالعه موردی رساله­های دکتری»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 2، بهار 1389، ص ص 163-188.
 مقصودی مجتبی، «بررسی توصیفی عناوین پایان­نامه­های رشته­های علوم سیاسی و روابط بین­الملل(دانشگاه­های دولتی شهر تهران)»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 5، زمستان 1385، ص ص 143-152.
مقصودی، مجتبی، حیدری، شقایق، «الزامات بازنگری درس «سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»؛ مقطع کارشناسی رشته علوم سیاسی»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 2، بهار 1389، ص ص 89-224.
ملکیان، مصطفی و دیگران، سنت و سکولاریسم: گفتارهایی از عبدالکریم سروش، محمد مجتهد شبستری، مصطفی ملکیان، محسن کدیور، تهران: صراط، 1388.
منوچهری، عباس(به اهتمام)، رهیافت و روش در علوم سیاسی، تهران: سمت، 1390.
موثّقی، سیّداحمد، «اقتصاد سیاسی ایران در دوره جمهوری اسلامی، مجلّه دانشکده حقوق و علوم سیاسی»، شماره 71، بهار 1385، ص ص 311-353.
موثّقی، سیّداحمد، نوسازی و اصلاحات در ایران؛ از اندیشه تا عمل، تهران: قومس، 1385.
نظری، علی­اشرف، «تحلیل و ارزیابی وضعیت رشته علوم سیاسی در ایران: سنجش نگرش استادان علوم سیاسی دانشگاه تهران»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 1، زمشتان 1396، ص ص 191-220.
وکیلی، والا، «گفت و گوی دین و سیاست در ایران؛ اندیشه های سیاسی عبدالکریم سروش»، ترجمه سعید محبی، کیان،  شماره ۳۷ ، 1376، صص 14-29.
های. کالین، درآمدی انتقادی بر تحلیل سیاسی، ترجمه احمد گل محمدی، تهران: نشر نی، 1385.
هرسیج، حسین، «روش مقایسه ای: چیستی، چرایی و چگونگی به کارگیری آن در علوم سیاسی»، مجله دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، شماره 1، بهار و تابستان 1380، ص ص 7-17.
هیوود، اندرو، سیاست، ترجمه عبدالرحمن عالم، تهران: نشر نی، 1389.
هیوود، اندرو، مقدمه نظریه سیاسی، ترجمه عبدالرحمن عالم، تهران: نشر قومس، 1383.
Ira Katznelson (Editor), Helen V. Milner (Editor), Political Science: State of the Discipline (Centennial Edition), American Political Science Association, 2010.