بررسی رویکردهای سیاسی و رقابت جویانه ایران و عربستان و سازوکارهای مهار دشمنی ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام

چکیده

هدف از این پژوهش بررسی مسائل سیاسی و اختلافات مهم در روابط بین جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی سعودی و ارزیابی منافع مشترک و همچنین ارائه راهکارهایی برای مصالحه سیاسی و بهبود مناسبات بین دو کشور است. فرضیه تحقیق عبارت از این است که شکل گیری اختلافات دو کشور ریشه در "مسائل سیاسی" فیمابین و "سیاست های آمریکا" در منطقه دارد و حل و فصل آنها و نیل به بهبود مناسبات، تابعی از رفع مسائل سیاسی و چگونگی رابطه دو کشور با آمریکا است.
روش انجام این تحقیق، توصیفی- تبینی و تحلیلی است و گردآوری اطلاعات با روش جستجوی کتابخانه ای و اینترنتی و مطالعه اسناد و متون صورت گرفته است.
در نتیجه گیری با ترسیم چشم اندازی از روابط آتی ایران و عربستان ، زمینه ها و راهکارهای عبور از موانع سیاسی و چگونگی نیل به برقراری روابط دوجانبه مورد بررسی قرار می گیرد. یافته های این پژوهش مشخص می سازد که راهکار بهبود مناسبات بین دو کشور، تکیه بر "اشتراکات و منافع مشترک" بجای اصرار بر اختلافات و پیگیری "نظام امنیت توافقی" یا دسته جمعی در خلیج فارس و "برقراری روابط سیاسی" بین دو کشور از طریق "مذاکره جامع و فراگیر" می باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Political issues and differences between Iran and Saudi Arabia and ways to improve relations

نویسنده [English]

  • hossein alaei
چکیده [English]

The purpose of this study is to investigate political issues and significant differences in relations between the Islamic Republic of Iran and the Kingdom of Saudi Arabia and assess common interests as well as provide solutions for political reconciliation and the improved relations between the two countries.
The research hypothesis is that the formation of divisions between the two countries is rooted in "political issues" and "American politics" in the region, resolving them and achieving better relations is a function of solving political issues and how the two countries are interacting with the United States.
The method of this research is descriptive-explanatory and analytical, and data collection is done using the library and internet search method and the study of documents and texts.
In conclusion, by outlining a vision of future relations between Iran and Saudi Arabia, the context and ways to overcome political obstacles and how to achieve bilateral relations are examined. The findings of this study indicate that the strategy of improving relations between the two countries based on “common and mutual interest” rather than insisting on differences and pursuing a "security agreement" or a collective in the Persian Gulf and "establishing political relations" between the two countries the "comprehensive and inclusive negotiation" approach.

کلیدواژه‌ها [English]

  • “Bilateral Political Relations”
  • “the Islamic Republic of Iran”
  • “the Persian Gulf”
  • “Saudi Kingdom”
  • “West Asia”
1-       احمدیان حسن، 1395، تحول در سیاست منطقه ای عربستان: آورده های ملک سلمان، فصلنامه روابط خارجی، سال هشتم، شماره چهارم، صفحه 98## 
2-       اخوان کاظمی، بهرام، 1373، مروری بر روابط ایران و عربستان در دو دهه اخیر، تهران، انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی ##
3-       ارغوانی پیرسلامی فریبرز، جاده ابریشم نوین به مثابه راهبرد سیاست خارجی چین: فرصت ها و تهدیدها برای ایران، 1396، فصلنامه روابط خارجی، سال نهم، شماره 3، ##
4-       ازغندی علیرضا، 1381، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران، نشر قومس ##
5-       اسدی بیژن، 1386، تاثیر توان هسته ای ایران بر توازن قدرت، روابط و امنیت منطقه ای، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال دوم، شماره 1، ##
6-       برزگر کیهان و قاسمی مهدی، 1392، استراتژی تهدید وجودی اسرائیل و امنیت ملی ایران، فصلنامه روابط خارجی، سال پنجم، شماره 1، فصل بهار##
7-       برزگر کیهان، 1397، ایران و توازن قوای در حال ظهور، مرکز مطالعات الجزیره، 9 سپتامبر 2018##
8-       پمپئو: سعودی‌ها بهای کارشان را پرداخت کردند، خبرآن لاین، ۲۲ آذر ۱۳۹۷ - ۱۲:۱۶، کد خبر 1212322##
9-       حافظ شیرازی، دیوان شعر، غزل شماره 115##
10-     درویش وند حسن، رئیس اداره امور عربستان در وزارت امور خارجه، نشست تخصصی مسیریابی روابط تهران- ریاض، دانشگاه علامه طباطبایی، به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد، دوشنبه 12/9/1397، ##
11-     دهشیار حسین، 1392، عربستان: کنشگر منطقه ای در بستر روابط ویژه، تهران، فصلنامه روابط خارجی، سال پنجم، شماره سوم، پاییز ##
12-     دهقانی فیروزآبادی سید جلال، نشست تخصصی مسیریابی روابط تهران- ریاض، دانشگاه علامه طباطبایی، به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد، دوشنبه 12/9/1397، ##
13-     دهقانی فیروزآبادی سید جلال، 1397، نظم دو قطبی یا نظم کنسرتی، مصاحبه با جمعه نامه روزنامه دنیای اقتصاد، 29/9/1397، ##
14-     سائول کوهن، 1387، ژئوپلیتیک نظام جهانی، ترجمه احمد کاردان، تهران، انتشارات مطالعات راهبردی ##
15-     سریع القلم محمود، 1395، نظام بین الملل و ژئوپلیتیک جدید خاورمیانه، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال دوازدهم، شماره 1، ##
16-     سلامه غسان، 1980، السیاسه الخارجیه السعودیه منذ عام 1954، دراسه فی العلاقات الدولیه، معهد الانماء العربی##
17-     شاهقلیان رضا و جمالی علی، 1396، بررسی تاثیر جنگ عربستان در یمن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران، مجله سیاست دفاعی، سال 25، شماره 4، فصل پاییز##
18-     صادقی حسین، سفیر پیشین ایران در عربستان، نشست تخصصی مسیریابی روابط تهران- ریاض، دانشگاه علامه طباطبایی، به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد، دوشنبه 12/9/1397، ##
19-     صحیفه امام، 1379، جلد 11، تهران، موسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی، ##
20-     ظریف محمد جواد، 1397، اعتراض به سانسور برجام، روزنامه سازندگی، سال اول، شماره 245، 24/9/1397، ##
21-     ظریف محمد جواد، 1397، ایران آماده تعامل با عربستان است، تهران، روزنامه شرق، سال 16، شماره 3383، چهارشنبه 15 اسفند ##
22-     ظریف محمد جواد، 1397، پاسخ عربستان به درخواست مذاکره با ایران، تهران، روزنامه دنیای اقتصاد، سال 17، شماره 4567، دوشنبه 20 اسفند ##
23-     عزتی عزت الله، 1380، ژئوپلیتیک در قرن بیست و یکم، تهران، انتشارات سمت ##
24-     عطایی فرهاد و منصوری مقدم محمد، 1392، تبارشناسی سیاست خارجی عربستان سعودی: راهبردی واقع گرایانه بر بستری هویتی، فصلنامه روابط خارجی ، سال پنجم، شماره اول ##
25-     فرزانه پور حسین، مقایسه رفتاری سیاست خارجی ایران: گفتمان آرمان گرای ارزش محور و گفتمان ایدئولوژیک ارزش محور عمل گرا، 1388، سال چهارم، شماره 2، ##
26-     قاضی عسکر سیدعلی، 1397، هر طور شده عمره را برگزار کنیم، خبرگزاری ایسنا، 17/9/1397، کد خبر 241853##
27-     قرآن مجید ##
28-     قنبرلو عبدالله، 1396، تحولات اقتصادی و ثبات سیاسی در عربستان سعودی، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 75، بهار 1396##
29-     متقی ابراهیم، 1390، جدال در حاشیه و رویارویی ژئوپلیتیکی با ایران، تهران، فصلنامه دیپلماسی صلح عادلانه، شماره پنجم، تابستان##
30-     مجتهدزاده، پیروز 1380، از خلیج فارس تا دریای خزر: ایده های ژئوپلیتیک تا واقعیت های ایرانی، ماهنامه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 110-109، ##
31-     محمدی احسانه و حاجی یوسفی امیرمحمد، 1397، هویت، قدرت و امنیت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: یک چارچوب نظری، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال سیزدهم، شماره 2، ##
32-     مشیرزاده حمیرا و مصباح احسان، 1390، موضوع اسرائیل در گفتمان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه روابط خارجی، سال سوم، شماره 1، فصلف بهار##
33-     موسویان سید حسین، 1397، نشست بنیاد فریدریش ابرت آلمان درمورد ایران و منطقه، به نشانی:
34-     نتانیاهو در باره عربستان و ایران خط و نشان کشید.، خبرآن لاین، ۲۲ آذر ۱۳۹۷ - ۱۰:۴۶، کد خبر 1212287 ##
35-     ونت الکساندر، 1385، نظریه اجتماعی سیاست بین الملل، ترجمه حمیرا مشیر زاده، چاپ اول، تهران، انتشارات وزارت امور خارجه##
36-     هانتر شیرین، 1376، مروری تطبیقی بر سیاست خارجی معاصر ایران، ایران نامه، شماره 26، ##
37-   Adler, A, 2005, Communitarian International Relations, The Epistemic Foundation of International Relation, London- Newyork ##
38-   Bardají, R. L. 2016. “Religion, power and chaos in the Middle East”. European View. Vol 15. No 1. ##
39-   Chan, Mignonne  Man-jung, 2011, “Geo-economic Challenges for the Asia- Pacific Region in the post- crisis Governance and Taiwans Role in thi Region”, Chinese Taipei APEC study center##
40-   G. IKenberry,John,2011, American Foreign Policy, Boston: Wadsworth##
41-   Gause, Gregory, 2011, Saudi Arabia,s Regional Security Strategy, in International Politics of the Persian Gulf, Mehran Kamrava, Syracuse University Press, ##
42-   Hart, Parker,T. 1998. Saudi Arabia and the U.S.: Birth of a Security Partnership, Boomington, Indian: Indiana University Press. ##
44-   Mohammad Nia, Mahdi and Abdolmajid Seifi. 2015. “The Ideational Nature of Iranian - Saudi Interactions”. Iranian Review of Foreign Affairs. Vol 5. No 4.
45-   Porcel Quero,G, 2001, Thus Sooke Franco: The Place of History in the Making of Foreign Policy##
46-   Shalit, E, 1994, The Relationship between Aggression and Fear of Annihilation in Israel, Political Psychology, No,1##
47-   The World Fact Book, 2014, https://WWW, CIA, gov/Library/puplications/the World Factbook/geos/ym.html##
48-   Yamani, Mai. 2008. “The Two Faces of Saudi Arabia,” Survival, Vol 50, No. 1##