نسبت فضای اجتماعی با عملکرد نخستین دوره مجلس (1359 تا 1363)

زمانی, سمیه; گل محمدی, احمد; دلاوری, ابوالفضل; سینایی, وحید

نسبت فضای اجتماعی با عملکرد نخستین دوره مجلس (1359 تا 1363)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکترای علامه طباطبایی

² عضو هئیت علمی و دانشیار گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

³ عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی و دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

⁴ عضوهیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی دانشکده علوم اداری و اقتصادی

چکیده

چکیده
مسأله اصلی این مقاله، بازشناسی رابطه فضای اجتماعی بر عملکرد نخستین دوره مجلس شورای اسلامی است. این مقاله با هدف ترسیم تصویری از عملکرد مجلس از نمای متفاوتی به تحولات این دوره می‌نگرد. ادبیات پیشینی درباره بررسی عملکرد مجالس قانونگذاری بیشتر با رویکردی نهادی یا ساختاری به این موضوع نگریستند. اما در اینجا مجالس قانونگذاری در فضایی آکنده از روابط میان جایگاه‌های متنوع، افراد، گروه‌ها و نهادها ترسیم می‌شود. در این مقاله با بهره گیری از ابزارهای مفهومی «پیر بوردیو» به ویژه مفهوم «فضای اجتماعی» و«عملکرد» و مفاهیم مرتبطی چون میدان،پرسمان مشروع، باور رایج، عادت‌واره و سرمایه، عملکرد نخستین دوره مجلس شورای اسلامی تبیین می گردد. در راستای این امر با استفاده از روش تفسیری و تحلیل مضمون در تجزیه و تحلیل داده ها مشخص شد ایدئولوژی انقلاب اسلامی به عنوان باور رایج در میدان قدرت به صورت ضمنی و پنهان پرسمان مشروع در میدان سیاسی، انتخابات و مجلس شکل داد. روندی که منازعه میان کانون‌های تولید عقیده به ویژه اسلامگرایی انقلابی و میانه رو اصلاحی را پیش برد. همچنین بیشتر پرسش های مطرح شده در میدان های سیاسی، انتخابات و مجلس از سوی طبقه حاکم شکل می گرفت و پاسخ ها به نسبت نزدیکی و دوری با کانون قدرت تأیید یا رد شد. عملکرد میدان مجلس نیز با بازتولید ایدئولوژی انقلاب اسلامی و الگوهای کنشی اسلامی، انقلابی و ملی‌گرای مصلحت جویانه منازعات میدان قدرت، سیاسی و انتخابات را بازتولید کرد. روندی که با تمایزگذاری سلطه جویانه موجب حذف رقبای اسلامگرایان انقلابی شد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.1735790.1398.14.2.4.5

عنوان مقاله [English]

The Impact of Social Space on the Performance of the 1ST Islamic Consultative Assembly

نویسندگان [English]

somaye zamani ¹
Ahmad Golmohammadi ²
aboalfazl delavari ³
Vahid Sinaee ⁴

¹ Department of Political Science, Faculty of Law and Political Science, Allameh Tabatabai University, Tehran

² Department of Political Science, Faculty of Law and Political Science, Allameh Tabatabai University, Tehran

³ Department of Political Science, Faculty of Law and Political Science, Allameh Tabatabai University, Tehran

⁴ Department of Political Science, Ferdowsi University Faculty of Administrative Sciences and Economics

چکیده [English]

The main issue of this article is to recognize how social space affects the performance of the first term of the Islamic Consultative Assembly. This article looks at developments in this period with a view to drawing a picture of the performance of parliament. Prior literature on examining the performance of legislative assemblies has looked more at the institutional or structural approach. But here the legislative assemblies are drawn in an environment full of relationships between diverse positions, individuals, groups, and institutions. In this article, using the concept of "Pierre Bourdieu", especially the concept of "social space" and " Performance " and related concepts such as field, legitimate query, doxa, habitus and capital related concepts, the performance of the first term of the Islamic Consultative Assembly is explained. To this end,we used qualitative methods such as thematic analysis.The analysis of the findings showed that Using interpretive and thematic analysis in data analysis, the ideology of the Islamic Revolution as a popular belief in the field of power was how to form a legitimate question in the political field, elections, and parliament, and the production centers of belief , especially Islamism revolutionary and the moderate reformism brought together On this basis, Even more questions were raised by the ruling class in the political, electoral, and parliamentary fields, and the answers were either affirmed or rejected in close proximity to the center of power. Islamic, revolutionary, and expedient nationalism reproduced power, political, and electoral conflicts.

کلیدواژه‌ها [English]

Pierre Bourdieu
Social Space
1ST Islamic Consultative Assembly
Performance
Field

مراجع

اداره کل فرهنگی و روابط عمومی مجلس(1378).معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از آغاز انقلاب تا دوره پنجم قانونگذاری. تهران: انتشارت مجلس.

خمینی روح ا...(1386).لوح فشرده صحیفه امام. (جلدهای متعدد).تهران: مرکز نشر و تنظیم آثار امام خمینی.

اولسون دیوید(1382).نهادهای مردم سالار قانونگذاری دیدگاهی مقایسهای. مترجم:علیرضا طیب.تهران:مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی.

بوردیو پیر(1380 ). نظریه کنش:دلایل عملی و انتخاب عقلانی. مترجم:مرتضی مردیها.تهران: انتشارات نقش و نگار.

بوردیو پیر (1393). تمایز:نقد اجتماعی قضاوتهای ذوقی. مترجم: حسن چاوشیان.تهران:ثالث.

بشیریه حسین(1387 ).دیباچهای بر جامعه شناسی سیاسی ایران، دوره جمهوری اسلامی.تهران:مؤسسه پژوهشی نگاه معاصر.

حاجی یوسفی امیرمحمد(1376)، رانت، دولت رانتیر و رانتریسم یک بررسی مفهومی، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره 125 و126، صص152-155

خواجه سروی غلامرضا(1382).رقابت سیاسی و ثبات سیاسی در جمهوری اسلامی ایران.تهران:مرکز اسناد انقلاب اسلامی.

خواجه سروی غلامرضا(1374 ).تعارضات جناحهای سیاسی دوره اول مجلس شورای اسلامی(1359-1363).فصلنامه پژوهشی امام صادق.سال اول (شماره 1).صص89-126.

رشیدی علی 1371. تحولات اقتصادی در دوره پس ازانقلاب. اطلاعات سیاسی اقتصادی.(شماره 66-65 ).صص78-84.

روابط عمومی مجلس شورای اسلامی ( 1365). فهرست موضوعی دستور جلسات مذاکرات مجلس شورای اسلامی دوره اول.تهران: روابط عمومی مجلس شورای اسلامی(اداره تبلیغات و انتشارات).

روابط عمومی مجلس شورای اسلامی(1361). آشنایی با مجلس شورای اسلامی، به ضمیمه کارنامه اول مجلس شوای اسلامی.( ج2). تهران: روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.

روزنامه‌های کیهان، اطلاعات، میزان، انقلاب اسلامی شمارگان متعدد

زارعی علی و فوزی یحیی(1396). تحلیل بافت سیاسی، اجتماعی و تخصصی نمایندگان مجلس شورای اسلامی؛ ادوار اول تا پنجم. جستارهای سیاسی معاصر پژوهشگاه مطالعات انسانی و فرهنگی. سال هشتم (شماره اول). صص45-76.

زمانی هادی(2004).دموکراسی و توسعه اقتصادی پایدار ایران.PDF در وبسایت: (http://www.hadizamani.com)

زمانی سمیه، بررسی نقش و عملکرد سومین دوره مجلس در فرایند گذار به سازندگی(1388)، راهنما وحید سینایی، مشاور احمد محقر، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.

سایلی کردده مجید(1378).سیر تحول قوانین انتخاباتی مجلس در ایران.تهران:مرکز اسناد انقلاب اسلامی.

سینایی وحید و زمانی سمیه (1390 ).مجلس و سیاستگذاری در ایران. تهران: میزان.

سرزعیم علی (1395). پوپولیسم ایرانی ( تحلیل کیفیت حکمرانی محمود احمدینژاد از منظر اقتصاد و ارتباطات سیاسی). با مقدمه محسن رنانی. تهران: کرگدن.

شادلو عباس ( 1381).تکثرگرایی در جریان اسلامی؛ ناگفتههای تاریخی از علل پیدایش جریان راست و چپ مذهبی 1360-1380.تهران:نشروزراء.

شویره کریستین و فونتن اولیویه(1385). واژگان بوردیو.ترجمه: مرتضی کتبی، تهران:نشر نی.

صباغیان هاشم(1395). در گفتگو با فهیمه نظری «هاشمی گفت به نهضت آزادی ظلم کردیم».بازیابی شده در تاریخ دوم بهمن 1395 در نشانی: http://tarikhirani.ir/fa/files/107/bodyView/1041/

فقیهی ابوالحسن، ذاکری محمد و اسدی اسماعیل(1393)، ارزیابی عملکرد مجالس شورای اسلامی در نظام جمهوری اسلامی ایران(مورد مطالعه مجلس سوم تا هشتم)، راهبرد، پاییز، شماره 72، صص181-207

فوزی یحیی(1384).تحولات سیاسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران.(جلد دوم). تهران:مرکز اسناد انقلاب اسلامی.

مرادی سجاد،نظارت پارلمانی(1) (1395)،مطالعه تطبیقی کارنامه نظارتی ادوار هشتم ونهم مجلس، بررسی موردی تذکر، سؤال، استیضاح و تحقیق وتفحص، تهران:مرکز پژوهشهای مجلس.

مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی دوره اول در لوح مشروح متن قابل جستجوی مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی (1389).( نسخه دوم).تهران: کتابخانه،موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.

محمدپور احمد (1392)، روش تحقیق کیفی(ضدروش2)، تهران:جامعه شناسان.

مرتجی حجت(1377).جناحهای سیاسی در ایران امروز.تهران:نقش و نگار.

میلانی محسن(1383).شکل گیری انقلاب اسلامی از سلطنت پهلوی تا جمهوری اسلامی. مترجم: مجتبی عطارزاده.تهران:گام نو.

نهضت آزادی(1364).صفحاتی از تاریخ ایران، اسناد نهضت مقاومت ملی ایران. گردآورنده: نهضت آزادی. تهران:نهضت آزادی.

هاشمی سید محمد(1383). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. حاکمیت و نهادهای سیاسی.(جلد دوم).تهران: میزان.

هاشمی رفسنجانی علی اکبر(1380). آرامش و چالش(خاطرات سال 1362). تهران:دفتر نشر معارف انقلاب.
1. Benesch Christine & Bütler Monika & Hofer Katharina(2018),Transparency in Parliamentary Voting,2018, Journal of Public Economics. 163. 10.1016/j.jpubeco.2018.04.005
2. Bourdieu Pierre,J.-C Chamboredon, J,-c Passeron(1968) .Le Metier de sociologue,Paris:Mouton- Bordas.
3. Bourdieu Pierre(2005).The Social Structures of the Economy.Cambridge:Polity.
4. Bourdieu Pierre(1984).Distinction:A social critique of the Judgement of taste(R.Nice,Trans).Cambridge:Harvard University Press.
5. Bourdieu Pierre(2000).Pascalian Meditation.(translated: Richard Nice),Cambridge:Polity.
6. Bourdieu Pierre(1994).strategies de reproduction et modes de dominations.Acts de la recherché en science socials.(n 105).pp3-12.
7. Bourdieu,p.&Wacquant,L, (1992).An invitation to reflexive sociology.Chicago.IL:University of Chicago Press.
8. Carson Jamie L, Sievert Joel(2015), Electoral Reform and Changes in Legislative Behavior: Adoption of the Secret Ballot in Congressional Elections,Legislative Studies Quarterly,Volume 40, Issue 1,pp.83-110.
9. Hug Simon& Reto Wues(2014), Party Pressure in Roll Call Votes, Paper presented at the Annual Meeting of the American Political Science Association,WashingtonD.C.,August28-31
10. Jun Hae-won,Hix Simon(2010), Electoral Systems, Political Career Paths and Legislative Behavior: Evidence from South Korea's Mixed-Member System, Japanese Journal of Political Science ,Volume 11, Issue 2,pp.153-171. DOI: https://doi.org/10.1017/S1468109910000058
11. Norris pippa(2002), Ballot Structures & Legislative Behavior,America: John F. Kennedy School of Government Harvard University in: https://sites.hks.harvard.edu/fs/pnorris/Acrobat/Miami%20Norris.pdf
12. Norton Philip(1999) .introduction: putting pressure on, pariaments,parliaments and pressure groups in western Europe frankcasspublisher.
Warde Alen(2004). Practice and field: revising Bourdieusian concepts. CRIC Discussion Paper.( No 65).pp2-32.