نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمدحسن دریایی

چکیده

با توسل به معاهدة منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، بیش از هفت سال است که فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران تحت مکانیزم‌های شدید راستی‌آزمایی آژانس قرار دارد. سیستم راستی‌آزمایی مزبور در قالب قرارداد پادمان جامع، بر بررسی صحت فعالیت‌های اعلام‌شدة کشورها متمرکز است. نظارت و بازرسی از مواد هسته‌ای، کانون سیستم مزبور است. مکانیزم‌های پیچیدة راستی‌آزمایی در زمینه حسابرسی از مواد هسته‌ای، ایجاد نظام نگهداری سوابق مواد هسته‌ای، سیستم گزارش‌دهی دقیق کشورهای عضو در مورد میزان صادرات و واردات مواد هسته‌ای، ارائه اطلاعات طراحی‌ها و بررسی صحت اطلاعات ارائه‌شده توسط آژانس، در قالب بازرسی‌ها و بازدیدها در حال اجراست. کارایی مؤثر هریک از این مکانیزم‌ها مستلزم استفادة بهینه از تکنیک‌ها، ابزارها و تجهیزات خاص خود است. این مقاله آثار مستقیم و غیرمستقیم رشد فناوری را بر ابزارها و تجهیزات مورد استفاده در سیستم راستی‌آزمایی در بازرسی و نظارت از ایران مورد بررسی قرار می‌دهد و به این نتیجه می‌رسد که رشد علم و فناوری هم به صورت مستقیم و هم غیرمستقیم سبب تحول در مکانیزم‌های سیستم راستی‌آزمایی شده و با فراهم آوردن زمینه‌ها و ابزارهای نوین سبب تحول در اجرای مؤثر قرارداد پادمان شده به‌طوری‌که این کشور را در وضعیتی قرار داده که فارغ از تعهدات حقوقی، اقدامات نظارتی و بازرسی شدیدتری را بپذیرد.

کلیدواژه‌ها

• راستی‌آزمایی
• فعالیت‌های هسته‌ای ایران
• بازرسی
• نظارت
• عدم اشاعه
• سلاح هسته‌ای
• پادمان
• آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

عنوان مقاله [English]

New Technological Developments and its Impact on Verification of Iranian Nuclear Activities

نویسنده [English]

• Mohammadhasan Daryaie

چکیده [English]

It is more than seven years that Iranian nuclear activities are subject to most severe and robust verification system and its obligation according to the Nuclear Non-proliferation Treaty (NPT). This verification system based on Comprehensive Safeguards Agreement focuses on verification of declared activities by countries. The main pillar of the system is surveillance and inspection of nuclear material. Complicated mechanisms of verification of nuclear accounting, establishment of record system for nuclear material, precise reporting system of country members about the amount of import and export of nuclear material, presenting design information and authenticating the presented information by the Agency, based on inspections and visits, are in effect. The efficiency of any of these mechanisms depends on optimal use of its specific techniques, tools and equipments. This article examines the direct and indirect impacts of the new technological development on techniques, tools and equipments used in the process of verification of Iranian nuclear material and activities and the author reaches to this conclusion that the new technological developments have both directly and indirectly caused the evolution in verification system mechanisms and providing the new grounds and tools has caused the evolution of effective implementation of Safeguards Agreement, in a way that this country is put in a situation that accepted more severe surveillance and inspection activities, beyond its initial legal obligations

کلیدواژه‌ها [English]

• Verification
• Iranian Nuclear Activities
• Inspection
• Surveillance
• Non-proliferation
• Nuclear Weapons
• Technology
• Nuclear material
• Safeguards
• IAEA