نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• سید عبدالامیر نبوی

چکیده

پیشینه تامل درباره توسعه و نقش دولت در آن، به طور معمول، به دوره قاجاریه و آشنایی جدی ایرانیان با دنیای جدید برگردانده می‌شود. با این حال، این موضوع همچنان زنده و دغدغه متفکران و دولتمردان ایرانی است و امروزه میراث پرباری از نکته‌سنجی‌های نظری و اقدامات انجام شده در این زمینه در اختیار قرار دارد. در مقاله حاضر تلاش بر آن بوده است که با مبنا قرار دادن نظریه دولت دموکراتیک توسعه‌گرا، برنامه‌ها و اقدامات توسعه‌ای دوره پهلوی دوم (1357-1320) بازخوانی و بررسی شود. بر این اساس، در دوره 1332-1320 نوع سیاست اجازه نمی‌داد دولت ظرفیت لازم برای توسعه‌گرایی را پیدا کند؛ در سالهای 1341-1332 به دلیل دگرگونی در روابط دولت – جامعه نوعی گسست و تغییر در نوع سیاست رخ می‌دهد و شرایط اولیه برای توسعه‌گرایی پدیدار می‌شود (دوره گذار و انتقال)؛ و در سالهای 1357-1341 با تغییر ظرفیت دولت، به ویژه به واسطه افزایش درآمدهای نفتی، ویژگی توسعه‌گرایی به طور بارزی نمودار شد. با این حال، شرایط ایران و در نتیجه نوع سیاست بدان گونه نبوده است که این دولت گرایش دموکراتیک نیز پیدا کند.

کلیدواژه‌ها

• دولت
• سیاست
• توسعه
• نظریه دولت دموکراتیک توسعه‌گرا
• پهلوی دوم

عنوان مقاله [English]

Iran and the Developmentalist State: (1941-1979)

نویسنده [English]

• Seyed Abdolamir Nabavi

چکیده [English]

The Qajar period, when Iranians first met the modern world, is usually assumed to be the beginning of thinking over development and the role the state plays in it. The issue of development is still alive within the intellectual circles as well as authorities and has led to accumulation of a fruitful literature. Relying on the theory of democratic developmentalist state, the present study attempts to review and analyze the developmental programs during the second Pahlavi era (1941-1979). Our argument is that 1) during the 1941-1953, the type of politics prevented the state from generating the required capacity for developmentalism, during 1953-1962 a transformation in the state-society relation led to some rupture and change in politics and consequently prepared the ground for some efforts for adopting developmentalist policies (the transition period), and during 1962-1979, with an increase in oil revenues, developmentalism flourished and its positive characteristic was significantly revealed. But the country’s situation and the kind of politics did not encourage the Iranian state to become democratized.

کلیدواژه‌ها [English]

• state
• Politics
• development
• Theory of Democratic Developmentalist State
• Second Pahlavi Period