نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدتقی قزلسفلی ¹
• نگین نوریان دهکردی ²

¹ عضو هیات علمی دانشگاه مازندران

² کارشناسی ارشد علوم سیاسی و دانشجوی مطالعات صلح دانشگاه ترمسو

چکیده

نوشتار پیش رو تلاشی است در تفسیر و بازخوانی برخی از آثار میرزا آقاخان کرمانی به‌مثابۀ یکی از چهره‌های برجستۀ نسل نخست روشنفکری ایران. پرسش آن است که او چگونه به سنت می‌نگرد و با چه رویکردی با ابعاد گوناگون سنت متکثّر در ایران روبه‌رو می‌شود؟ در پاسخ به این پرسش با خوانش برخی آثار او شیوۀ مواجهۀ او با سنت مورد بازبینی و تحلیل قرار خواهد گرفت. با مراجعه به گوشه‌هایی از نوشته‌های آقاخان کرمانی نشان داده خواهد شد که علی‌رغم این تصور که او روشنفکری ضدسنت قلمداد می‌شود، به سنت یا دست‌کم وجوهی از آن دلبسته است. او با برخوردی گزینشی با سنت مواجه می‌شود و البته در جهتی معکوسِ سنت‌مداران، در پی آن است که بخش‌هایی از میراث گذشته که با حرکت ایران به‌سوی تجدّد در تناقض است را به پرسش بگیرد. بررسی نقاط قوت و ضعف دیدگاه‌های آقاخان کرمانی پیرامون سنت از این منظر واجد اهمیت است که او روشنفکری است نوگرا که در تلاش برای گشودن راه تجدّد در ایران، بحران درافتادن با میراث قدیم را در اندیشه، در مسیر زندگی و در مرگ خویش منعکس کرده است. این مقاله به‌صورت توصیفی ـ تحلیلی و مبتنی‌بر جمع‌آوری اسنادی و داده‌های ثانوی است.

کلیدواژه‌ها

• سنت
• تجدد
• روشنفکر
• نوگرایی
• سنت‌گرایی

عنوان مقاله [English]

Mirza Agha Khan Kermani and the Critique of Tradition

نویسندگان [English]

• Mohammad Taghi Ghezelsofla ¹
• Negein Noorian Dehkordi ²

چکیده [English]

This article is an attempt to reread and interpret some of the works by Mirza Agha Khan Kermani, one of the prominent figures of the first generation of Iranian intellectuals. The main question is how he perceives Iranian tradition and what approach he takes to the pluralist and multidimensional tradition in Iran. In reply to this question, his way of dealing with tradition will be discussed and analyzed through his writings. With reference to some of his works, it will be shown that despite the common idea about him as an intellectual who rejects tradition, he is attached to some aspects of it. He takes a selective approach to tradition, and in the opposite direction to traditionalist intellectuals, intends to challenge and question some dimensions of Iranian tradition which is in contrast with modernization of Iran. However, in many cases, both his praise and criticism of tradition are rather superficial, rhetorical, and ideological, and his thought is unable to penetrate deep into Iranian tradition. The study of the strengths and weaknesses of his opinion in terms of tradition can be constructive, since Agha Khan Kermani is a modernist intellectual whose thought, whose life and even death reflect the crisis of encounter with the legacy of the past in Iran.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Modernity
• Tradition
• intellectual
• Modernism
• Traditionalism