نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد عابدی اردکانی ¹
• محمود علی پور ²

¹ دانشگاه یزد

² دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

از مسائل اساسی که در اندیشه سیاسی اسلام، به ویژه در عصر مشروطه به بعد، توجه اندیشه ورزان را به خود معطوف داشته است، مواجهۀ سنت اسلامی- ایرانی با مدرنیته غربی و دستاوردهای آن است. این رویارویی در جامعه ایرانی عصر مشروطه سه­گونه برخورد را به خود دیده­است: یکی نفی دستآوردهای مشروطه؛ دوم گرایش به جذب شدن درگفتمان غربی و مشروطه خواهی؛ اما راه سومی نیز به وجود آمده که سعی بر ایجاد تلفیق میان دستاوردهای مشروطه با ارزش های محلی داشته است. محمد اسماعیل محلاتی از جمله اندیشمندانی است که در مسیر سوم گام بر می­دارد و تلاش بر این دارد تا با بازتفسیر اسلامی از مشروطه با مساله استعمار و استثمار غرب نیز مبارزه کند. در این مقاله تلاش شده است با بهره گیری از رهیافت منطق­درونی و روش متن- مولف محور اسکینر، ((پاسخ های محلاتی به مساله استعمار واکاوی و بیان شود که محلاتی برای عدم گرفتارآمدن در دامان استعمار دو پاسخ می دهد)): ((اولین پاسخ اینکه از طریق منسجم کردن دستگاه های دولتی و زدودن استبداد از نظام سیاسی می­توان با استعمار مبارزه کرد. دومین پاسخ نیز این است که از نظر محلاتی می­توان با آموختن از دستاوردهای مثبت فرهنگ غرب، هم مذهب خود را حفظ کرد و هم آزادی و آبادانی خود را در برابر فرهنگ های دیگر ترسیم کرد)). باید یاد آور شد که مقاله قصد ندارد تکثرگرایی فرهنگی را به اندیشه محلاتی نسبت دهد، بلکه مراد این است رویکردی که محلاتی در مبارزه با استعمار اتخاذ نموده است، مبین الگویی در رهیافت های چندفرهنگی است، که زیست مستقلِ ملی را همزمان هم جهانی و هم محلی می نگرد.

کلیدواژه‌ها

• استعمار
• محلاتی
• مشروطه
• منطق درونی
• روش متن- مولف محور اسکینر
• هویت دینی و استقلال

عنوان مقاله [English]

Mahalati's Response to Colonialism Problem: a solution to the realization of national independent life in the age of multicultural politics

نویسندگان [English]

• Mohammad Abedi Ardekani ¹
• Mahmood Alipour ²

چکیده [English]

 
In the Islamic political thought, one of the basic problems that have attracted thinkers' attention, particularly from the Constitution Era on, is the confrontation between Islamic-Iranian tradition and Western modernity and its achievements. This confrontation in the Constitution era Iranian society has witnessed three kinds of treatments: first, negation of the Constitutionalism achievements; second, inclination towards melting in the Western discourse and constitutionalism; and the third way tries to combine constitution achievements and local values. Mohammad Esmaiil Mahalati is one of the thinkers going in the third way and by Islamic reinterpretation of Constitution movement tries to combat the Western colonialism and exploitation. By using the approach of internal logic and Skinner's text-author method, this article tries to explain Mahalati's responses to colonialism problem. For emancipating from colonialism, Mahalati provides two responses: The first response is that one could combat colonialism through making state apparatuses coherent and removing authoritarianism from political system. The second response is that Iran could preserve its religious values meanwhile learn lessons from the Western culture positive achievements, and it can depict its freedom and civilization comparing to other cultures. We should note that this article does not seek to attribute cultural pluralism to Mahalti's thought but it aims to show that Mahalti's approach towards combating colonialism manifests a pattern in multicultural approaches that regards national independent life simultaneously globally and locally.

کلیدواژه‌ها [English]

• colonialism
• Mahalati
• Constitution Movement
• internal logic
• Skinner's text-author method
• religious identity
• independence