نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

• علی اکبر علیخانی

دانشگاه تهران

چکیده

«حکمت سیاسی» یک مفهوم ایرانی و اسلامی است که با فلسفه سیاسی و اندیشه سیاسی تفاوت دارد، اگر چه گاهی مترادف با فلسفه سیاسی نیز به کار رفته است. هدف این مقاله تبیین حکمت سیاسی در ایران باستان است و از سه طریق این هدف را دنبال کرده است. ابتدا به بیان معنای حکمت و حکمت سیاسی می پردازد، سپس به اجمال نشان می دهد که ایران باستان منشأ اصلی حکمت و حکمت سیاسی بوده است، و در پایان به برخی اصول حکمت سیاسی در ایران باستان می پردازد. ایرانیان تلاش می کردند در یک دستگاه فکری و فلسفی کلان با تکیه بر این اصول، شایستگان را به حکومت بگمارند، حکومت را به عدالت سوق بدهند و از ظلم حاکمان جلوگیری کنند. این اصول عبارتند از: تقسیم هستی به گیتی و مینو ، نظریه حکیم حاکمی، فرّه ایزدی، فرّکیانی، و رد نظریه تغلب. بخشی از استنادات مقاله به سهرودی فیلسوف بزرگ و بنیانگذار مکتب فلسفی اشراق است، چون او به خوبی این حکمت را نشان داده و مکتب فلسفی خود را نیز بر حکمت ایران باستان بنیان نهاده است.

کلیدواژه‌ها

• حکمت
• حکمت سیاسی
• ایران باستان
• سهروردی

عنوان مقاله [English]

Political Hikmah in Ancient Iran

نویسنده [English]

• Aliakbar Alikhani

مدیر گروه مطالعات غرب آسیا و شمال آفریقا

چکیده [English]

Political hikmah is an Iranian-Islamic concept and although at times it has been taken as synonymous with political philosophy, it is different from both political philosophy and political thought. The present article aims to explain political hikmah in ancient Iran. This is done in three stages. First, the meaning of hikmah and political hikmah is dealt with. Then, it is briefly discussed that hikmah and political hikmah originate from ancient Iran. Finally, some principles of political hikmah are examined. Ancient Iranians tried to rely on these principles in a macro intellectual and philosophical system in order to assign governmental positions to those who deserved them, direct the government toward justice and prevent rulers from committing injustice. These principles were as follows: dividing the universe into the world and heaven, the theory of philosopher-ruler, divine charisma, imperial splendor, and rejection of the theory of dominion. Some of the discussions in this article draw on Suhrawardi, the great philosopher and founder of the philosophical school of illumination, as he has presented this philosophy appropriately and his own philosophical school is based on the hikmah of ancient Iran.
Keywords: hikmah, political hikmah, ancient Iran, Suhrawardi

کلیدواژه‌ها [English]

• : hikmah
• political hikmah
• Ancient Iran
• Suhrawardi