پژوهشنامه علوم سیاسی

سیاست‌خارجی ایران در عصر کرونا؛ از دیپلماسی سلامت تا دیپلماسی رسانه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه یاسوج

2 عضو هیات علمی دانشگاه اردکان

چکیده

شیوع ویروس کرونا در جهان، عصر تازه‌ای را در سیاست خارجی دولت‌ها رقم زد و اهمیت «دیپلماسی رسانه‌ای» و «دیپلماسی سلامت» را برجسته ساخت. سوال اصلی که پژوهش حاضر به آن می‌پردازد این است که «دیپلماسی رسانه‌ای ایران در ماههای شیوع بیماری کرونا چه ویژگی‌هایی داشت و چگونه در خدمت دیپلماسی سلامت قرار گرفت؟» فرضیه اصلی پژوهش به دو وجه ایجابی و سلبی دیپلماسی رسانه‌ای ایران پرداخته و آن را بسترساز دیپلماسی سلامت دانسته است. برای توضیح چگونگی این ارتباط از نظریه دیپلماسی رسانه‌ای ایتان گیلبوآ استفاده شده است. یافته‌های پژوهش که بر اساس روش توصیفی-تحلیلی به دست آمده است نشان می‌دهد ایران در بعد سلبی از تاکتیک‌های رسانه‌ای همچون برجسته‌سازی، تصویرسازی مثبت و اهریمن‌سازی و در بعد ایجابی از دو تاکتیک تاکید بر همبستگی بین‌المللی و تاکید بر تنش‌زدایی بهره گرفته است. کمک به اتباع ایرانی در سایر کشورها، تسهیل دست‌یابی به تجهیزات پزشکی، تلاش برای تضعیف کردن تحریم‌ها، تقویت همکاری با سازمان بهداشت جهانی و بستر‌سازی برای همکاری های علمی با سایر کشورها در زمینه تولید واکسن کرونا از مهمترین اقدامات دستگاه دیپلماسی سلامت ایران بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Iran's Foreign Policy in the Corona Age: From Health Diplomacy to Media Diplomacy

نویسندگان [English]

  • ali bagheri dolatabadi 1
  • mohsen shafiee Seifabadi 2

1 member of yasouj univeraity

2 member of Ardakan University

چکیده [English]

The outbreak of the coronavirus in the world marked a new age in the foreign policy of states and highlighted the importance of "media diplomacy" and "health diplomacy. The main questions of the present study are: "What were the characteristics of Iranian media diplomacy during the epidemic of coronavirus and how did media diplomacy help health diplomacy? The main hypothesis of the research deals with both positive and negative aspects of Iranian media diplomacy and considers it as the context for health diplomacy. We used Itan Gilboa's theory of media diplomacy to explain this relationship. The research findings that are based on descriptive-analytical method show that from the negative aspect, Iran has used media tactics such as highlighting, positive imaging and demonization and on the positive dimension, it has used two tactics:1- emphasizing on international solidarity and 2- emphasizing Détente. Helping Iranian citizens in other countries, facilitating access to medical equipment, trying to lift sanctions, strengthening cooperation with the World Health Organization and paving the way for scientific cooperation with other countries in the field of corona vaccine production are the most important measures of the Iranian in health diplomacy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran's foreign policy
  • Corona Virus
  • USA
  • Health Diplomacy
  • Media Diplomacy
الیاسی، محمد­حسین (1382)؛ «عملیات روانی رسانه­ای برای کنترل اذهان»، فصلنامه پژوهش و سنجش، سال 10، شماره 34، صص 236-249.
بیدالله خانی، آرش(1398)؛ «برندینگ و تصویر­سازی ملی؛ دریچۀ­ای میان رشته­ی برای مطالعات علوم سیاسی و روابط بین الملل»، فصلنامۀ سیاست، دورۀ 49، شمارۀ 4، تهران: صص 999-1020.
ﺧﻠﯿﻞ زاده، ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪﻣﻬﺪی (1389)؛ دﯾﭙﻠﻤﺎﺳﯽ رﺳﺎﻧﻪای، ﺗﻬﺮان: دﻓﺘﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی رﺳﺎﻧﻪها.
خمینی، روح الله (1394)؛ استکبار جهانی و شیطان بزرگ از دیدگاه امام خمینی، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
روحانی، حسن (1/1/1399)؛ «رئیس جمهور در پیامی خطاب به مردم آمریکا :هر سیاست کوته­بینانه و خصمانه‌ای که موجب تضعیف نظام پزشکی و محدویت منابع مالی در مدیریت بحران در ایران شود، تاثیر مستقیم بر روند مبارزه با ویروس کرونا دارد»، قابل دسترس در: http://www.president.ir/fa/114342
روحانی، حسن (12/6/1399)؛ «رئیس جمهور در جلسه بررسی و رای اعتماد مجلس به دو وزیر پیشنهادی: استراتژی ما بر مقاومت داخلی و دیپلماسی فعال استوار است»، قابل دسترس در: http://www.president.ir/fa/111099
روحانی، حسن (14/12/1398)؛ «رئیس جمهور در جلسه هیات دولت:برخی کاسبان کرونا برای سودجویی، ماسک را احتکار و پنهان و برخی دیگر با پنهان شدن پشت ماسک دلسوزی، جامعه را با دروغ پراکنی های خود، نگران و ملتهب می کنند»، قابل دسترس در: http://www.president.ir/fa/114137
روحانی، حسن (15/2/1399)؛ «دکتر روحانی در نشست مجازی سران کشورهای عضو گروه تماس جنبش عدم تعهد»، قابل دسترس در: http://www.president.ir/fa/115111
روحانی، حسن (18/1/1399)؛ «دکتر روحانی در تماس تلفنی رئیس جمهور فرانسه: کشورها بدون بهره‌مندی از تجارب یکدیگر نمی توانند از این شرایط حساس عبور کنند»، قابل دسترس در: http://www.president.ir/fa/114613/
روحانی، حسن (2/2/1399)؛ «دکتر روحانی در تماس تلفنی با نخست وزیر اسپانیا: در این شرایط سخت کشورها باید روابط انسانی را سرلوحه اقدامات خود قرار داده»، قابل دسترس در: http://www.president.ir/fa/114834
روحانی، حسن (24/12/1398)؛ «دکتر روحانی در نامه ای به تعدادی از سران کشورهای جهان: مقابله با کرونا مستلزم اقدامات هماهنگ و مشترک منطقه‌ای و بین‌المللی است»، قابل دسترس در: http://www.president.ir/fa/114211
روحانی، حسن (4/1/1399)؛ «دکتر روحانی در تماس تلفنی رئیس جمهور تونس: امروز حفظ جان انسان ها نیازمند اقدامات و همکاری مشترک همگانی در جهان است»، قابل دسترس در: http://www.president.ir/fa/114367
روحانی، حسن (4/12/1399)؛ «دکتر روحانی در دیدار وزیر خارجه اتریش: تحریم آمریکا مانند کرونا است، ترسش بیشتر از واقعیت آن است»، قابل دسترس در: http://www.president.ir/fa/114003
روحانی، حسن (5/7/1398)؛ «رئیس جمهور در بازگشت از نیویورک و در فرودگاه مهرآباد: آمریکایی ها فضاسازی کرده بودند که آماده مذاکره اند...»، قابل دسترس در: http://www.president.ir/fa/111561
روحانی، حسن (8/2/1399)؛ «دکتر روحانی در تماس تلفنی رئیس جمهور چین: امیدواریم با تلاش کشورهایی چون چین، شاهد جهانی بدون تحریم باشیم»، قابل دسترس در: http://www.president.ir/fa/114971
روحانی، حسن (9/2/1399)؛ «در تماس تلفنی روسای جمهور ایران و آفریقای جنوبی عنوان شد: تاکید بر همکاری های دو کشور و انتقال تجارب در مقابله با ویروس کرونا»، قابل دسترس: http://www.president.ir/fa/114993
سلطانی، سمیه؛ زارع، زهرا؛ کردی، ناهید (1397)؛ «بررسی عوامل موثر بر عضویت جوانان در صفحات سیاستمداران در شبکه های اجتماعی»، فصلنامه مطالعات رسانه های نوین، سال 4، شماره 16، تهران: صص 217-233.
سلطانی­فر، محمد؛ خانزاده، لیلا (1397)؛ «دیپلماسی رسانه ای جمهوری اسلامی ایران: فرصت ها، چالش ها، آسیب شناسی و راهبردها»، مطالعات فرهنگ و ارتباطات، سال 14، شماره 22، تهران: صص 181-205.
سلطانی­فر، محمد؛ هاشمی، شهناز؛ خانزاده، لیلا (1391)؛ «نقش دیپلماسی رسانه­ای در حفظ منافع ملی کشور»، فصلنامه راهبرد اجتماعی و فرهنگی، سال اول، شماره 4، تهران: صص 195-222.
شاه محمدی، عبدالرضا؛ قرائتی، علیرضا (1391)؛ «تاثیر دیپلماسی رسانه­ای بر تبادل فرهنگی کشورها»، مطالعات رسانه ای، سال 7، شماره 19، تهران: صص 97-108.
قوام، عبدالعلی (1384)؛ «از دیپلماسی مدرن به دیپلماسی رسانه­ای»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، دوره 7، شماره 17، تهران: صص 7-19.
ﮐﺎﺳﺘﻠﺰ، ﻣﺎﻧﻮﺋﻞ (1389)؛ ﻋﺼﺮ اﻃﻼﻋﺎت: ﻇﻬﻮر ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﺒﮑﻪ­ای، ﺗﺮﺟﻤﻪ اﺣﺪ ﻋﻠﯿﻘﻠﯿﺎن و اﻓـﺸﯿﻦ ﺧﺎﮐﺒﺎز، ﺗﻬﺮان: ﻃﺮح ﻧﻮ.
گیلبوآ، ایتان (1388)؛ ارتباطات جهانی و سیاست خارجی، مترجم: حسام الدین آشنا و محمد صادق اسماعیلی. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.
محمدی، منوچهر (1389)؛ سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، چاپ پنجم، تهران: دادگستر.
واعظی، محمود (15/2/1399)؛ «دکتر واعظی در گفت و گوی تلفنی با وزیر تجارت ترکیه: تاکید بر اجرایی شدن توافقات کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور»، قابل دسترس در: http://www.president.ir/fa/115109
واعظی، محمود (21/1/1399)؛ «دکتر واعظی در جمع خبرنگاران پس از جلسه دولت: اقدام آمریکا در مورد سپاه، تبلیغاتی و برای حمایت انتخاباتی از نتانیاهو بود»، قابل دسترس در:  http://www.president.ir/fa/109189
 
Anholt, Simon (2010); Places: Identity, Image and Reputation, Hound mills: Palgrave Macmillan.
Araghchi, Seyed Abbas (2020), Twit in Twitter, (@Seyed Abbas Araghchi), 26 Feb. 2020,  Available at: https://twitter.com/ Seyed Abbas Araghchi
Bjola, Corneliu; Manor,  Ilan (2020); "Digital Diplomacy in the Time of the Coronavirus Pandemic", USC center on Public Diplomacy, 31 March 2020, Available at: https://www.uscpublicdiplomacy.org/blog/digital-diplomacy-time-coronavirus-pandemic
Bourne P. (1978); A Partnership for International Health Care, Public Health Reports, Vol.93, No.2, pp.114–23
Broom, Douglas (2020); "5 Charts that Tell the Story of Vaccine Today", World Economic Forum, 2 June 2020, Available at: https://www.weforum.org/agenda/2020/06/vaccine-development-barriers-coronavirus/
Buhmann, Alexander (2016); Measuring Country Image, Theory, Method, and Effects, Fribourg: Springer.
Chen, Dingding (2020), "Why a US-China Détente Is Coming in 2021: The COVID-19 Factor and the Turn Inward", The Diplomat, 19 June 2020, Available at: https://thediplomat.com/2020/06/why-a-us-china-detente-is-coming-in-2021-the-covid-19-factor-and-the-turn-inward/
Dauvergne, P., Farias, D.B.L. (2012); "The Rise of Brazil as a Global Development Power", Third World Quarterly, Vol.33, No.5, pp.903–917
Ebo, Bosah (1996); "Media Diplomacy and Foreign Policy: Toward a Theoretical Frameworks", In: Abbas Malek (ed.), News Media and Foreign Relations, New York: Routledge.
Feinsilver, Julie M. (2010); "Fifty Years of Cuba's Medical Diplomacy: From Idealism to Pragmatism", Cuban Studies, Vol. 41, pp. 85-104
Galvez, Liz (2020); Public Diplomacy in the Time of Corona, Diplo Foundation, 6 April 2020, Available at: https://www.diplomacy.edu/blog/public-diplomacy-time-corona
Gilboa, Eytan (2001); "Diplomacy in the Media age: Three Models of Uses and Effects", Diplomacy & Statecraft, Vol 12, No.2, pp.1-28.
Gilboa, Eytan (2002); "Global Communication and Foreign Policy", Journal of Communication, Vol.52, Issue 4, pp, 731-748.
Guterres, Antonio (2020); "COVID-19: UN Chief Calls for Global Ceasefire to Focus on ‘the True Fight of Our Lives’", UN News, 23 March 2020, Available at: https://news.un.org/en/story/2020/03/1059972
Heijstek, Esmee S. (2015); "Health diplomacy as a soft power strategy or ethical duty?Case Study: Brazil in the 21 century", Leiden University, July 2015, Available at: https://openaccess.leidenuniv.nl/bitstream/handle/1887/37392/Eind%20Thesis%20Health%20Diplomacy.pdf?sequence=1
Hovland, C. I., Janis, I. L., & Kelley, H. H. (1953); Communication and persuasion, New Haven, CT: Yale University Press.
Katz, Rebecca et al (2011); "Defining Health Diplomacy: Changing Demands in the Era of Globalization", The Milbank Quarterly, Vol. 89, No.3, pp. 503–523.
Kheel, Rebecca (2020); "Pompeo: US has offered to help Iran fight coronavirus", The Hill, 28 Feb. 2020, Available at: https://thehill.com/policy/defense/485126-pompeo-us-has-offered-to-help-iran-fight-coronavirus
Mousavi, Seyed Abbas (2020), Twit in Twitter, (@SAMUSAVI, 16, 30 & 20 May 2020, Available at: https://twitter.com/ SAMUSAVI
Namaki, Saeed (2020), Twit in Twitter, (@saeed namaki), 23 April 2020, Available at: https://twitter.com/saeed Namaki
Nye, Joseph Jr. (2005); Soft Power: The Means to Success in World Politics, New York: Public Affairs.
Pars Today (2020); "Europe sends medical supplies to Iran in first INSTEX transaction: Germany", Pars Today Agency, 31 March 2020, Available at: https://parstoday.com/en/news/iran-i118996-europe_sends_medical_supplies_to_iran_in_first_instex_transaction_germany
Riley, Patricia (2014); Media Diplomacy: Public Diplomacy in a New Global Media Environment, in The Dispute Over the Diaoyu/Senkaku Islands, edited by Thomas A. Hollihan, Palgrave Macmillan. pp.231-234.
Rouhani, Hassan (2020); Twit in Twitter, (@Hassan Rouhani), 20 may, 8  & 20 April 2020, Available at: https://twitter.com/Hassan Rouhani
Rupar, Aaron (2020); "Trump’s Video of Coronavirus Actions Accidentally Reveals How He Mishandled Things in February", Vox Media, 14 April 2020, Available at: https://www.vox.com/2020/4/14/21220474/trump-coronavirus-video-white-house-briefing
Takht Ravanchi, Majid (2020), Twit in Twitter, (@Takht Ravanchi), 1 April & 25 March 2020, Available at: https://twitter.com/Takht Ravanchi
The Guardian (2020); "Nazanin Zaghari-Ratcliffe Freed Temporarily from Iranian Prison, The Guardian", 17 March 2020, Available at: https://www.theguardian.com/news/2020/mar/17/nazanin-zaghari-ratcliffe-freed-temporarily-from-iranian-prison
The New York Times (2020); "Iran Releases French Academic in a Prisoner Swap", The New York Times, 21 March 2020, Available at: https://www.nytimes.com/2020/03/21/world/middleeast/prisoner-swap-france-iran.html
Tyng, Chai M. Et al (2017); "The Influences of Emotion on Learning and Memory", Frontier in Psycology, Vol.8, pp.1-22.
Vaezi, Mahmoud (2020); Twit in Twitter, (@Dr_Vaezi), 22, 25, 24 May 2020, Available at: https://twitter.com/Mahmoud Vaezi
Wang, Jian (2020); Public Diplomacy in the Age of Pandemics", USC Center Public Diplomacy, 18 March 2020, Available at: https://www.uscpublicdiplomacy.org/blog/public-diplomacy-age-pandemics
WHO (2020); "Health Diplomacy", World Health Organization, Available at: http://www.emro.who.int/health-topics/health-diplomacy/index.html
Wirth, Werner; Schramm, Holger (2005); "Media and Emotions", Communication Research Trends, Vol.24, No.3, PP. 1-44.
Wotmed (2019); 10 Best Countries for Medical Tourism, 17 August 2019, Available at: https://wotmed.com/blog-10-best-countries-for-medical-tourism/
Zarif, Mohammad Javad (2020); Twit in Twitter, (@JZarif), 2,12, 13, 18 March 2020, Available at: https://twitter.com/JZarif
Zarif, Mohammad Javad (2020); Twit in Twitter, (@JZarif), 25 February 2020, Available at: https://twitter.com/JZarif
Zarif, Mohammad Javad (2020); Twit in Twitter, (@JZarif), 4 June 2020, Available at: https://twitter.com/JZarif
Zarif, Mohammad Javad (2020); Twit in Twitter, (@JZarif), 6,7, 26, 29 March 2020, Available at: https://twitter.com/JZarif
Zarif, Mohammad Javad (2020); Twit in Twitter, (@JZarif), 8 May 2020, Available at: https://twitter.com/JZarif
Zheng, Sara (2020); "China Coronavirus Aid Arrives in Tehran as Iran Rebuffs US Offers", South China Morning Post, 29 Feb. 2020, Available at: https://www.scmp.com/news/china/diplomacy/article/3053016/china-coronavirus-aid-arrives-tehran-iran-rebuffs-us-offers
پژوهشنامه علوم سیاسی
دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 58
بهار 1399
صفحه 7-46
  • تاریخ دریافت: 23 اردیبهشت 1399
  • تاریخ بازنگری: 04 تیر 1399
  • تاریخ پذیرش: 21 مرداد 1399