باستان گرایی؛ جدالِ ایدئولوژیکیِ روشنفکرانِ متجددِ عصر ناصری در بستر جامعه کیش محور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

2 عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

3 عضو هئیت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

4 هئیت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

هدف این نوشتار خوانشِ تاریخیِ باستان‌گرایی در اندیشه روشنفکرانِ عصر ناصری است. توجه به گزاره‌هایِ روشنفکران، بدون توجه به سویه‌هایِ کاربردیِ آنان در بطن و متنِ مشکلات و مسایلِ سیاسی، اغلب تفاسیر را دچار خوانش‌هایِ غیرِتاریخی می-نماید. این نوشتار قصد دارد باستان‌گرایی در اندیشه روشنفکران را با در نظر گرفتنِ آرمانِ قانون‌خواهی‌ و عدالت‌خواهیِ آن‌ها در بستر جامعه‌‌ای کیش‌محور بررسی کند. در دوره موردِ بحث ممالکِ ایران بواسطه حکومتِ‌ شیعه مذهب قاجار تشخصِ «دارالایمانی» داشت. نظام هنجاریِ حاکم بر دارالایمان، با کاربرد خاصِ مفاهیمی همچون سعادت، کفار و فجار زاویه اخلاقی‌ای را تدارک دیده بود که راهیابی به جامعه مدنی(قانون‌مدار و عدالت‌محور) را با مشکل مواجه می‌ساخت. این نوشتار با دشواره دانستنِ مساله عبور از جامعه‌ای کیش‌محور به جامعه مدنی، این پرسش را مطرح می‌کند که، در فرایند این گذار باستان‌گرایی چگونه در اندیشه روشنفکران عصر ناصری محمل ظهور یافته است؟ فرضیه قابل طرح این است که تمجید از ایران باستان(باستان‌گرایی) در فرایندِ جدالِ ایدئولوژیکیِ روشنفکران برای تغییر صورت‌بندیِ اجتماعیِ کیش‌محور به جامعه مدنی رخ نمایاند. داده‌های این نوشتار از طریق روش کتابخانه‌ای و اسنادی جمع‌آوری می‌گردد و سپس با استفاده از روش خوانش متنِ اسکینر تفسیر می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Ancient Iran; The ideological controversy of the modern intellectuals of Naseri To cross Religion-based community

نویسندگان [English]

  • Nasibe Noori 1
  • Seyed Mohammad Ali Taghavi 2
  • Morteza Manshadi 3
  • Rouhollah Eslami 4
1 Department of Political Science, Ferdowsi University of Mashhad
2 Faculty member of the political science group of Ferdowsi University of Mashhad
3 Faculty member of the political science group of Ferdowsi University of Mashhad
4 ABCFaculty member of the political science group of Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

The purpose of this paper is historical reading tendency to ancient Iran in the thought of intellectuals in Nasseri's era. Considering the propositions of intellectuals, regardless of their Applied strain in the context of Political issues and problems, often make interpretations with non-historical readings. This article intends investigate tendency to ancient Iran in the thought of intellectuals, By considering the the ideal of law and justice to them in the context of the Religion-based community. in this period,iran due to the Shia government of Qajar identified Land of faith. The normative system governing iran in this period, with a specific usage of concepts such as bliss, infidels and rakish, provided an ethical angle that faced Getting into civil society(legal and justice) whit problem. this article Considering the difficulty of passing through religious community to civil society poses the question of In the process of this transition, how has ancient Iran in the thought of intellectuals in Nasseri's era have emerged? The hypothesis is that the praise of ancient Iran occurs in the ideological controversy of intellectuals to change the formulation From religious community to civil society. The data of this paper are collected through the library and documentation method and then interpreted using the Skinner text reading method

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ancient Iran
  • Intelligence
  • Nasseri era
  • modernization
  • Quenetin Skinner
آبراهامیان. یرواند(۱۳۷۸)، ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل­محمدی و محمد ابراهیم فتاحی، نشر نی.
اسدآبادی، سیدجمال­الدین(۱۳۷۹)، نامه­های الجمال، نامه­ها و اسناد سیاسی-تاریخی، تهیه تنظیم و تحقیق و ترجمه سید هادی خسروشاهی، تهران کلبه شروق.
اسکینر، کوئنتین(۱۳۹۳)، بینش­های علم سیاست، جلد اول: در باب روش، ترجمه فریبرز مجیدی، چاپ اول، انتشارات فرهنگ جاوید.
اشرف، احمد(۱۳۸۹)، هویت ایرانی، ترجمه حمید احمدی، نشر نی.
اکبری، علی محمد(1385) تبارشناسی هویت جدید ایرانی عصر قاجار و پهلوی. تهران: علمی و فرهنگی.
اکبری، محمدعلی(۱۳۷۵)، رویکرد غربگرایان به نوسازی ایران، کتاب سروش، چاپ اول، انتشارات سروش، تهران.
آخوندزاده، فتحعلی(۱۳۵۷)، الفبای جدید و مکتوبات، به اهتمام پروفسور حمید محمدزاده. تبریز نشر احیا.
آخوندزاده، فتحعلی(۱۳۹۵)، مکتوبات کمال­الدوله، به اهتمام علی­اصغر حقدار، اسنادی از مشروطه پژوهی در ایران، دفتر پنجم، ناشر باشگاه ادبیات، چاپ اول.
آدمیت، فریدون(۱۳۶۰)، شورش برامتیازنامه رژی، چاپ اول، تهران، انتشارات پیام.
براون، ادوارد(۱۳۷۱)، یکسال در میان ایرانیان، ترجمه ذبیح­الله منصوری، انتشارات معرفت.
تبریزی، محمدعلی (۱۳۹۰)، مکتوبات و بیانات سیاسی و اجتماعی علمای شیعه، گرداوری شده توسط محمد حسن رجبی، جلد۱. نشرنی.
دولت­آبادی، یحیی(۱۳۶۱)، حیات یحیی، جلد دوم، تهران، انتشارات عطار. چاپ سوم.
رستمی، مسعود و زیباکلام، صادق(۱۳۹۷)، تبارشناسی ایدئولوژی ناسیونالیسم باستان­گرا و دیگری­سازی، فصلنامه پژوهشهای جهان اسلام، سال هشتم، شماره سوم، ۱۵۱-۱۲۷.
ژوبر. پ.آ(۱۳۷۶)،مسافرت به ارمنستان و ایران، ترجمه محمود مصاحب، انتشارات علمی و فرهنگی.
سپهر، محمدتقی(۱۳۷۷)، ناسخ التورایخ، به اهتمام جمشید کیانفر، ناشر: اساطیر.
سیاح(۱۳۴۶)، خاطرات حاج سیاح، بکوشش حمید سیاح، بتصحیح سیف الله گلکار، انتشارات امیر کبیر، چاپ اول.
شفتی قمی، میرزا ابوالقاسم بن محمدحسن(۱۳۹۰)، مکتوبات و بیانات سیاسی و اجتماعی علمای شیعه، گرداوری شده توسط محمد حسن رجبی، جلد۱. نشرنی.
شیرازی، اصغر(1395)، ایرانیت، ملیت، قومیت، انتشارات جهان کتاب.
شیرازی، میرزا محمد نصیر الحسینی فرصت­الدوله(۱۳۳۳)، نقل از سید جمال الدین افغانی در دبستان­الفرصه، بمبئی: مطبع سپهر مظفری.
صفائی، ابراهیم(۱۳۵۲)، یکصد سند تاریخی، نهمین کتاب اسناد سیاسی. چاپخانه شرق.
طالبوف، عبدالرحیم(۱۳۶۴)، احمد، انتشارات شیرازه.
طرفداری، علی­محمد و علی­زاده، محمدعلی(۱۳۸۹)، تبارشناسی مبانی هویت ملی در تاریخ­نگاری ملی­گرایانه دوران قاجار و مشروطه، فصلنامه مطالعات سیاسی، شماره ۷.
عضدالدوله، احمدمیرزا(۱۳۶۲)، تاریخ عضدی، موسسه انتشاراتی سرو.
قادری، طاهره و میرزایی، سید آیت­الله(۱۳۹۰)، ناسیونالیسم ایرانی در سده نوزدهم، فصلنامه مطالعات جامعه­شناختی، دوره۱۸، شماره ۲.
قدیمی قیداری، عباس(۱۳۹۱)، تاریخ­نویسی باستان­گرا و ناسیونالیستی در ایران عصر قاجار، فصلنامه علمی تخصصی مطالعات تاریخ ایران اسلامی، دوره ۱، شماره ۱، پیاپی۱.
کچوییان، حسین(1384)، تطورات گفتمان­های هویتی ایران: ایرانی در کشاکش با تجدد و مابعدتجدد، نشر نی.
کرمانی، آقاخان(۲۰۰۰)، سه مکتوب، به کوشش بهرام چوبین:pdf wersion by http:// books. Myownflag. Org
مدرسی طباطبایی، سید حسین(۱۳۵۴)، پنج نامه از فتحعلی شاه به میرزای قمی، مجله بررسی­های تاریخی، شماره چهارم، سال دهم، شماره پنجاه و نهم.
کسروی، احمد(۱۳۶۳)، تاریخ مشروطه ایران، ۲جلدی، انتشارات امیرکبیر.
مراغه­ای، زین­العابدین(۱۳۹۷)، سیاحتنامه ابراهیم بیگ، به کوشش م. ع سپانلو، نشر اگه.
مستشارالدوله، میرزایوسف(۱۳۹۷)، رساله یک کلمه، به کوشش باقر مومنی، چاپ اول، نشر مهری: لندن.
مستوفی، عبدالله(۱۳۲۱)، شرح زندگانی من، یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجار از آقامحمدخان تا آخر ناصرالدین شاه، جلد اول، انتشارات زوار.
مشیرالدوله، میرزاجعفرخان(۱۳۲۰)، تحقیقات سرحدیه، کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
ملکم­خان، ناظم­الدوله(۱۳۰۷)، روزنامه قانون، نمره اول، شهرالرجب.
ملکم­خان، ناظم­الدوله(۱۳۶۳)، مجموعه آثار میرزا ملکم خان، تدوین و تنظیم محمد محیط طباطبایی، چاپ حیدری، چاپ اول، انتشارات علمی.
نجفی کاشف الغطا، حسن بن جعفر بن خضر (۱۳۸۰)، در احکام­الجهاد و اسباب­الرشاد، قائم مقام فراهانی، ویراستار غلامحسین زرگری­نژاد، ناشر بقعه.
نراقی، محمدمهدی(۱۳۹۰)، مکتوبات و بیانات سیاسی و اجتماعی علمای شیعه، گرداوری شده توسط محمد حسن رجبی، جلد۱. نشرنی.
نراقی، ملا احمد(۱۳۹۰)، مکتوبات و بیانات سیاسی و اجتماعی علمای شیعه، گرداوری شده توسط محمد حسن رجبی، جلد۱. نشرنی.
هدایت، رضاقلی(۱۳۸۰)، روضه الصفا، جلد10، بخش اول زندیه و قاجاریه تا پایان جنگ اول ایران وروس و بخش دوم دنباله سلطنت فتحعلی شاه، تصحیح و تحشیه جمشید کیانفر، انتشارات اساطیر.
-Austin. J.l. )1970( Performative utterance. In philosophical papers. Second edition . eds by j.o. ursmon and Warnock. Oxford: at the clarendon press. Pp 233-252
-Ball, Terence (2004) “History and the Interpretation of Texts,” in Handbook of Political Theory, ed. Gerald F. Gaus and Chandran Kukathas (London: Sage Publication. 18-30
-Syrjamaki. juSami(2011) . sins of a historian . perspectives on the problem of anachronism. Academic dissertation. To be presented with the permission of the board of the school of humanities and social sciences of the university of tampere. School of humanities and social sciences finland. On September.
-skinner.quentin (1970)conventions and understanding of speech act. Skinner. The philosophical quarterly. Vol. 20. No. 79. Philosophy of language number apr. Pp 118-138
-Tully. James (1998b). the pen is a mighty sword: quentin skinners analysis of politics. James tully. In james tully(ed) meaning and context: quintin skinner and his critics. Princton: university press.