نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رضا شفیعی اردستانی ¹
• سید جواد امام جمعه زاده ²
• حمید نساج ³
• سید محمد علی حسینی زاده ⁴

¹ دانشجوی دکتری علوم سیاسی،گروه علوم سیاسی،دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

² دانشیار علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی،دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

³ دانشیار گروه علوم سیاسی ،دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

⁴ استادیار علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

بررسی تاریخی و جامعه‌شناختی دوران حاکمیت صفویان به دلیل قرابت موضوعات سیاسی و اجتماعی واقع شده در آن دوران با موضوعات امروزی اهمیت ویژه‌ای دارد. دلیل عمده این قرابت و اهمیت، ذیل سایه گسترده مذهب و فقه ترویجی آن دوران است، لذا بررسی رویکردهای مذهبی آن دوران به ویژه، مکتوبات، آثار و نگرش‌های علامه‌مجلسی به عنوان یکی از بزرگترین روحانیون آن عصر حائز اهمیت است. بدین صورت در برابر سوالاتی همچون دلیل گسترش خرافه در جامعه‌ی مذهبی عصر صفوی نیز تاثیر نظام معرفتی رایج و متاثر از دین و فقه مهم است. باور این پژوهش چنان است که رویکرد روحانیون دوران صفوی به دین چونان دایره‌المعارفی جامع بود که امکان پاسخگویی صریح و مستقیم را دارا می‌باشد. این رویکرد جامع که تمرکز خود را بر نقل قرار می‌داد به تدریج سبب زوال نظام‌های معرفتی مبتنی بر عقل گردید و شرایط گسترش خرافه را ایجاد کرد. پژوهش حاضر به دلیل اهمیت بررسی این موضوعات در پرتو زمان و تاریخ حادث شده‌ی آن تلاش دارد در چارچوب نظری جامعه‌شناسی تاریخی تشریح کننده این روند باشد.

کلیدواژه‌ها

• صفویه
• خرافات
• علامه‌مجلسی
• رویکرد دایره‌المعارفی
• دین

موضوعات

• ایران
• سیاست
• سیاست و فرهنگ

عنوان مقاله [English]

Sociological analysis of the common religion in the last period of the Safavid era with emphasis on the views of Allameh Majlisi And its unintended effects on the spread of superstition

نویسندگان [English]

• reza shafiee ¹
• Seyed Javad Emamjomehzadeh ²
• Hamid Nassaj ³
• Seyed Mohammad Ali Hosseinizadeh ⁴

¹ PhD Student in Political Sciences, Department of Political Sciences, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran

² Associate Professor of Political Sciences, Department of Political Sciences, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran

³ Associate Professor, Department of Political Sciences, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan, Isfahan, Islamic Republic of Iran

⁴ Assistant Professor of Political Sciences, Department of Political Sciences, Faculty of Economics and Political Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The historical and sociological study of the Safavid period is of special importance due to the closeness of the political and social with today's issues. The main reason for this closeness and importance is the widespread shadow of the religion and propagation jurisprudence of that time. Therefore, it is important to study the religious approaches of that time, especially the writings, works and attitudes of Allameh Majlisi as one of the greatest clerics of that time. Thus, in the face of questions such as the reason for the spread of superstition in the religious community of the Safavid era, the social influence of the current epistemological system that has been influenced by religion and jurisprudence is also important.
The belief of this research is that the approach of the clerics of the Safavid period to religion was like a comprehensive encyclopedia that has the possibility of explicit and direct answers to everything. This comprehensive approach, which focused on narratives, gradually led to the decline of rational-based epistemological systems and created the conditions for the spread of superstition.
Due to the importance of studying these issues under historical attitude, the present study tries to explain this process in the theoretical framework of historical sociology.

کلیدواژه‌ها [English]

• Safavid
• Superstitions
• Allameh Majlisi
• Encyclopedia Approach
• religion