پژوهشنامه علوم سیاسی مجلس شورای اسلامی و روابط خارجی: (نفوذپذیری ـ تصمیم‌پذیری)
چکیده
قوه مقننه در قانون اساسی ایران بر سه رکن استوار شده است: مجلس، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام. مجلس شورای اسلامی دو کارویژه بنیادین دارد: قانون‌گذاری و نظارت بر ساختار قدرت. هنگامی که از چیستی و چگونگی ایفای نقش مجلس در روابط خارجی ایران سخن به میان می‌آید، از یک‌سو، باید میان دو مقوله سیاست خارجی و روابط خارجی قائل به تفکیک شد؛ از دیگرسو، می‌توان سویه‌های سه‌گانه تصمیم را به تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و تصمیم‌پذیری تفکیک نمود. به طور کلی به‌نظر می‌رسد جمهوری اسلامی ایران در محیط بین‌المللی، از یک‌سو صاحب روابط خارجی و نه سیاست خارجی است و از سوی دیگر، بیشتر به پذیرش تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌های دیگران می‌پردازد و خود کمتر قادر به پردازش حالت فعالانه و تهاجمی در عرصه مناسبات خارجی است. همین ویژگی عمومی در نظام حقوق اساسی ایران نیز سبب‌ساز پیدایش نقش‌های منفعلانه، غیرتهاجمی، پذیرنده، بی‌کارکرد و نابرابر برای مجلس در عرصه روابط خارجی شده است. مجلس شورای اسلامی به‌دلیل ماهیت پیچیده روابط خارجی که با مؤلفه‌های امنیتی گره خورده است، نتوانسته از نقش عامه‌گرایانه خود عدول کند و با تأثیرگذاری خاص‌گرایانه، نقش مؤثری در عرصه تصمیم‌گیری در روابط خارجی کسب کند. مجلس شورای اسلامی در اساس نقشی نفوذپذیر و تصمیم‌پذیر یافته و به توجیه، تأیید، تصویب، تأخیر و تسریع تصمیم دیگر نهادها می‌پردازد.
کلیدواژه‌ها
)