توسعه سیاسی و نهادمندی قدرت سیاسی: ارائه الگویی نوین برای سنجش توسعه سیاسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

2 استادیار علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

3 دانشجوی دکترای رشته علوم سیاسی، گرایش مسائل ایران، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

چکیده:
اهمیت توسعه سیاسی و نقش و جایگاه آن در دیگر ابعاد توسعه، باعث شده تا موسسات بسیاری در سطح جهانی به رصد وضعیت توسعه سیاسی بپردازند. هر چند لیست شاخص هایی که موسسات جهانی برای سنجش وضعیت توسعه یافتگی سیاسی به کار می‌برند، تا حدود زیادی مرتبط با مفهوم توسعه سیاسی ست ولی به نظر می‌رسد که تمام وجوه آن را پوشش نمی‌دهد. به همین منظور در این پژوهش سعی شده است مدل جدیدی برای سنجش مفهوم توسعه سیاسی ارائه گردد. بر اساس روش تحقیق توصیفی_تحلیلی، الگوهای موجود برای سنجش توسعه سیاسی مورد ارزیابی قرار گرفته و سپس در سه گام مفهوم سازی، سنجش پذیری و رتبه بندی الگوی پیشنهادی ارائه شده است. برای این که الگوی نوین پژوهش از پشتوانه نظری برخوردار بوده و صرفاً ساخته ذهن نباشد، از چارچوب نظری نهادگرایی استفاده شده است. از منظر نهادگرایی، کارکرد نهادهای سیاسی، ساماندهی کنش سیاسی افراد در ارتباط با کسب و اعمال قدرت سیاسی ست، بنابراین، می‌توان گفت توسعه سیاسی، مستلزم نهادینه (تر) شدن (هر چه بیشتر) قدرت سیاسی ست. به موازات افزایش نهادمندی قدرت سیاسی در پنج حوزه انحصار، کسب، اعمال، انفکاک و ادغام قدرت سیاسی، شاخص های مختلف توسعه سیاسی هم چون: ثبات نظم سیاسی، مشارکت سیاسی، رقابت سیاسی، حاکمیت قانون، توانایی یا ظرفیت نظام سیاسی و حقوق شهروندی ارتقاء خواهد یافت. علاوه بر این، الگوی پیشنهادی پژوهش، برای تبیین وضعیت توسعه یافتگی سیاسی جوامع مختلف و شناسایی چالش های آن نیز قابل کاربرد است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Political Development and the Institutionalization of Political Power: Providing a New Model for Measuring Political Development

نویسندگان [English]

  • Ahmad Golmohammadi 1
  • Faez Dinparast 2
  • Farzad Kalateh 3
1 Professor of Political Science, Allameh Tabatabai University
2 Professor of Political Science, Allameh Tabatabai University
3 PhD student, Political Science, Allameh Tabatabai University
چکیده [English]

Abstract
The importance of political development has made many researchers and institutions monitor the state of political development. Although the list of indicators they use to measure the state of political development is largely related to the concept of political development, it seems that it does not cover all aspects of it. For this purpose, in this research, a new model has been tried to measure the concept of political development. First, based on the analytical-descriptive research method, the existing models for measuring political development are evaluated, and then the proposed model is presented in three steps of conceptualization, measurability and ranking. In order for the new model of research to have a theoretical support and not to be merely made up by the mind, the theoretical framework of institutionalism has been used. From the perspective of institutionalism, it can be said that political development requires political power to become more institutionalized. Along with increasing the institutionalization of political power in the five areas of monopoly, acquisition, exercise, distribution and integration of political power, various indicators of political development such as: stability of political order, political participation, political competition, rule of law, ability or capacity of political system and citizen rights will be promoted. In addition, the proposed research model can be used to explain the state of political development of different societies and to identify its challenges.

کلیدواژه‌ها [English]

  • political development
  • democracy
  • political power
  • institutionalism
  • Political stability
ازغندی، علیرضا (۱۳۸۹)، ارتش و سیاست، چاپ ششم، تهران: انتشارات قومس.
ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا (1386)، جامعه شناسی توسعه، تهران: انتشارات کیهان.
بازمحمدی، حسین و اکبر چشمی (1385)، اندازه دولت در اقتصاد ایران، مجموعه پژوهشهای اقتصادی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، اداره بررسی ها و سیاست های اقتصادی.
بایندر، لئونارد (1380)، بحران های توسعه سیاسی، ترجمه غلامرضا خواجه سروی، در کتاب: بحرآن‌ها و توالی‌ها در توسعه سیاسی، تهران: پژوهشکده مطالعات رهبردی.
بدیع، برتران (1384)، توسعه سیاسی، ترجمه: احمد نقیب زاده، تهران: انتشارات قومس.
برندگی، بدری (1389)، ارائه الگویی نوین برای سنجش دموکراسی با توجه به انتقادات وارد بر الگوهای موجود، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته جامعه شناسی، دانشگاه اصفهان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه علوم اجتماعی.
بشیریه، حسین (١٣٨٠)، درس های دموکراسی بر ای همه، تهران: انتشارات نگاه معاصر.
پوجی، جانفکرانکو (1377)، تکوین دولت مدرن: درآمدی جامعه شناختی، مترجم: بهزاد باشی، تهران، انتشارات آگاه.
پیرسون، پل (1397)، سیاست در بستر زمان، ترجمه محمد فاضلی، تهران: انتشارات نی.
جعفری ندوشن، علی اکبر و حسن زارعی (1382)، تجدیدنظرهای چندگانه در قانون اساسی، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
چلبی، آزاده (1397)، فساد و مقبولیت قانون از منظر جامعه‌شناسی حقوق، تهران: انتشارات نی.
چیلکوت، رونالد (1396)، نظریه‌های سیاست مقایسه‌ای، ترجمه وحید بزرگی و علیرضا طیب، چاپ ششم، انتشارات رسا.
دادگر، حسن و غلامعلی معصومی نیا (1382)، فساد مالی، تهران: انتشارات کانون اندیشه جوان.
دال، رابرت (١٣٧٨)، درباره دموکراسی، ترجمه حسن فشارکی، انتشارات شیرازه.
ربیعی، علی (1383)، زنده باد فساد: جامعه شناسی سیاسی فساد در دولت های جهان سوم، تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
زال پور، غلامرضا و همکاران (1381)، بازشناسی عارضه فساد مالی، ماهیت، گونهها، پیامدها و آموزههای تجربی، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
ساعی، احمد (1384)، توسعه در مکاتب متعارض، تهران: انتشارات قومس.
سیف زاده، حسین (1392)، پانزده مدل رقیب و بدیل نوسازی، توسعه و دگرگونی سیاسی در نظم حقوق بشری فردی و بومی و جهانی شده، چاپ دوم، تهران: انتشارات قومس.
شهبازی، محبوب (١٣٨٠)، تقدیر مردم سالاری (نقش انتخابات در روند دموکراسی ایران)، تهران: انتشارات روزنه.
طباطبایی‌موتمنی، منوچهر (1388)، آزادیهای عمومی و حقوق بشر، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
عجم اوغلو، دارون و جیمز ای رابینسون (1399)، چرا ملت‌ها شکست می‌خورند، ترجمه محمدحسین نعیمی‌پور و محسن میردامادی، تهران: انتشارات روزنه.
فاضلی، محمد (1389)، بنیان‌های ساختاری تحکیم دموکراسی: تجربه دموکراسی در ایران و ترکیه و کره جنوبی، تهران: انتشارات کندوکاو.
فالکس، کیث (1383)، حقوق شهروندی، ترجمه ع‍ب‍دال‍ع‍زی‍ز وی‍س‍ی‌، تهران: انتشارات سیروان.
قلی پور، آرین (1386)، نهادها و ساختارها ( اکولوژی نهادی سازمآن‌ها)، تهران: انتشارات سمت.
کلگ، استوارت (1384)، چهارچوبهای قدرت، مترجم: مصطفی یونسی، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
گالبرایت، جان کنت (1381)، آناتومی قدرت، مترجم: محبوبه مهاجر، تهران: انتشارات سروش.
گل محمدی، احمد (1392)، آسیب شناسی دولت در ایران در دوره پهلوی: فساد سیاسی به روایت اسناد، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال هشتم، شماره دوم، صص 49_78
گل محمدی، احمد (1394)، چیستی، تحول، و چشم انداز دولت، تهران: انتشارات نی.
گل محمدی، احمد (1395)، تاریخ سیاسی، تهران، تهران: انتشارات پژوهشکده تاریخ اسلام.
لوکس، استیون (1370)، قدرت فرانسانی با شر شیطانی، مترجم: فرهنگ رجایی، تهران: نتشارات موسسه التحقیقات و البحوث الثقافیه.
لوکس، استیون (1393)، قدرت: نگرشی رادیکال، مترجم: عماد افروغ، تهران: انتشارات علم.
مرکز مالمیری، احمد (1394)، حاکمیت قانون: مفاهیم، مبانی و برداشت ها، تهران: انتشارات مرکز پژوهش های مجلس.
نورث، داگلاس و همکاران (1398)، خشونت و نظم های اجتماعی، ترجمه جعفر خیرخواهان و رضا مجیدزاده، تهران: انتشارات روزنه.
هاجسون، جفری (١٣٨٩) «رویکرد اقتصاد‌ نهادی‌» و «ماهیت نهادها»، ترجمه: مـحمود مـتوسلی، مصـطفی سـمیعی نسـب، محمود مشهدی احمد و علی نیکونسبتی، گردآوری و ترجمه در: اقتصاد نـهادی: پیشـگامان نهادگرایی که علم اقتصاد را متحول کردند، تهران: انتشارات دانـشگاه امـام صادق‌.
هانتینگتون، ساموئل (1390)، سامان سیاسی در جوامع دست خوش دگرگونی، مترجم: محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علم.
هیندس، (1396)، گفتارهای قدرت: از هابز تا فوکو، مترجم: مصطفی یونسی، تهران: انتشارات پردیس دانش.
هیوود، پل (1381)، فساد سیاسی، ترجمه: قاسم بنی هاشمی و محمد طاهری، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
Alvarez, Michael, Jose Antonio Cheibub, Fernando Limongi and Adam Przeworski (1996), Classifying Political Regimes, Studies in Comparative International Development, Vol 31 (summer): 1- 37.
Bell, D. (1988) The End of Ideology: On the Exhaustion of Political Ideas in the Fifties (with a new afterword). Cambridge, MA: Harvard University Press.
Bollen, Kenneth A. (1990), Political democracy: conceptual and measurement, traps .Studies in Comparative International Development 25: 7 –24.
Bollen, Kenneth Alan (2009), Liberal democracy series I, 1972- 1988: Definition, Measurement and Trajectories, Electoral Studies, 28: 368- 374.
Dahrendorf, Ralf. (1959) Class and Class Conflict in Industrial Society. Stanford: Stanford University Press
Eisenstadt .S. N. (1966), Modernization: protest and change, Prentice Hall.
Eisenstadt .S. N. (1973), Tradition, Change and Modernity, Published by John Wiley & Sons, New York.
Gasiorowski, Mark J (1996), "An Overview of the Political Regime Change Dataset." Comparative Political Studies 29(4):469-483.
Giddens, A. (1985) The Nation-State and Violence, Cambridge: Polity Press.
Hoppe, Hans-Hermann (2007), Democracy the God That Failed: The Economics and Politics of Monarchy, Democracy, and Natural Order. Transaction Publishers, New Brunswick (U. S. A. ) and London (U. K. )
Ilievski, Nikola. (2015). “The significance of the concept Multi-speed Europe as a model for the political integration of the European Union”. MA th. , Law facult , University St Clement of Ohrid, Bitola.
Kekic, Laza (2007), The Economist Intelligence Unit's index of democracy, country forecasting services.
Muller, Edward N. (1988), Democracy, Economic Development and Income Inequality, American Sociological Review, 53: 50- 63.
Poggi, Gianfranco (1990), The State: it’s nature, development and prospects, California: Stanford University Press.
Poggi, Gianfranco (2001), Forms of power, Cambridge: Polity.
Poggi, Gianfranco (2003)” The formation of the modern state and the Institutionalization of Rule”, in Handbook of Historical Sociology,ed. By Gerard Delanty and Engin Isin, London: Sage.
Popitz, Heinrich (2017), Phenomena of Power: Authority, Domination, and Violenc, Introduction by Andreas Göttlich and Jochen Dreher. Translated by Gianfranco Poggi, Columbia University Press.
Posner, Daniel N. and Daniel J. Young (2006), The Institutionalization of Political Power in Africa,  pp 1-22.
Przeworski, Adam and Fernando Limongi (1993), Political Regimes and Economic Growth, the journal of economic perspectives (1986- 1998), Vol 7, No 3, ABI/ InFORM GLOBAL, pg 51- 69.
Steinmo, Sven and Kathleen Thelen and Frank Longstreth (1992) Structuring Politics: Historical Institutionalism in Comparative Analysis, New York: Cambridge University Press.
Vanhanen, Tatu (2000), A New Dataset for Measuring Democracy 1810- 1998, Journal of Peace Research, Vol 37, No 2, pp 251- 265.
آدرس اینترنتی موسسات پژوهشی:
_ موسسه خانه آزادی:
_ موسسه بین المللی کمک به دمکراسی و انتخابات:
_ موسسه واحد اطلاعات اکونومیست:
_ مجموعه داده پولیتی:
_ موسسه تنوع دموکراسی:
_ موسسه بارومتر (فشار سنج دموکراسی):
_ شاخص گذار سیاسی موسسه برتلسمان:
_ شاخص حکمرانی خوب از بانک جهانی:
_ موسسه ملی دموکراتیک: