چکیده

با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، ژئوپلیتیک نیز همچون بسیاری دیگر از مفاهیم دچار تغییر و تحول شد. ژئوپلیتیک جدید در واقع شرح تازه‌ای است برای تعیین شکل جهان پس از جنگ سرد و ترسیم دوباره نقشه ژئوپلیتیکی جهان. ژئوپلیتیک نظم نوین جهانی، ژئوپلیتیک مقاومت، ژئوپلیتیک زیست‌محیطی و ژئواکونومی بارزترین گفتمان‌های ژئوپلیتیکی مطرح در جهت‌گیری‌های آینده امور بین‌المللی است. گفتمان نوین ژئوپلیتیک جنگ سرد جدید نیز با اهمیت دادن به موضوع تجدید اندیشه ژئوپلیتیک استعماری و نظریه‌های ژئوپلیتیکی دوران جنگ سرد، بر آن است نظم ژئوپلیتیکی دوره گذار پس از جنگ سرد، هماهنگی شکلی و ماهوی نزدیکی با برخی از فرهنگ‌های مسلط در گفتمان‌های ژئوپلیتیکی گذشته دارد. بنابراین هرچند فروپاشی شوروی رویدادی تاریخی است که تغییرات گسترده‌ای را در بسیاری از ابعاد زندگی بشری ایجاد کرده اما گذشت زمان نشان داده این مهم نتوانسته الگویی از سیاست‌های بین‌المللی را به‌وجود آورد که از سیاست‌های پیش از جنگ کاملاً متمایز باشد.
یافته‌های این پژوهش نیز که از نوع توصیفی ـ تحلیلی بوده و با روش‌شناسی استنباطی و استفاده از ابزار کتابخانه‌ای صورت پذیرفته، نشان می‌دهد ژئوپلیتیک جنگ سرد جدید در واقع به‌صورت ترکیبی از برخی مهم‌ترین رویکردهای مطرح در گفتمان‌های پیشین ظاهر شده است. به این ترتیب که از لحاظ شکلی، نظریات مبتنی‌بر حقایق جغرافیایی (ژئوپلیتیک استعماری)، رویکرد سد نفوذ (ژئوپلیتیک جنگ سرد) و نیز رهیافت ژئواکونومی را دربر می‌گیرد و از لحاظ ماهوی نیز با دیدگاه‌های مبتنی‌بر طرز تلقی‌های نژادگرایانه (ژئوپلیتیک استعماری)، جبهه‌گیری‌های ایدئولوژیک (ژئوپلیتیک جنگ سرد) و خودبرتر‌انگاری‌های غربی (ژئوپلیتیک نظم نوین جهانی) همخوانی دارد.

کلیدواژه‌ها

• ژئوپلیتیک
• ژئوپلیتیک نظم نوین جهانی
• ژئوپلیتیک جنگ سرد جدید
• ژئوپلیتیک سلطه
• جنگ سرد جدید

عنوان مقاله [English]

The New Cold War Geopolitics: and its Role in the Geo-strategic Arena of the Powers An Analysis of Geopolitics of Dominance

چکیده [English]

After the collapse of the Soviet Union in 1991, geopolitics- like most other issues of the human society- was changed. In fact, the new geopolitics is a novel explanation for the structure and situation of the post-Cold War world and redrawing a geopolitical map of the world .The geopolitics of the New World Order, resistance geopolitics, environmental geopolitics, and geo-economy are the most important geopolitical discourses of future approaches in international affairs. Emphasizing the importance of resurgence of the colonial geopolitics and the Cold War geopolitical theories, the new geopolitical discourse of the new Cold War suggests that the post-Cold War geopolitical order of the transition period - simultaneous with entering the Cold War of third millennium- has got a close link with some of the dominant cultures in the past geopolitical discourses. Therefore, although the disintegration of the Soviet Union as a historic event has widely changed the various dimensions of human life, it has not given rise to a new pattern of international politics differing from pervious policies. The present paper explores that the new Cold-War geopolitics, in fact, has emerged as an outcome of the most important attitudes of the past discourses. This means that from a structural point of view, it embraces the theories based on geographical realities (colonial geopolitics), containment strategy (the Cold War geopolitics) and also geo-economic approach. From the Essence point of view, it goes along with colonial geopolitics, the Cold War geopolitics and the new World Order geopolitics.

کلیدواژه‌ها [English]

• geopolitics
• geopolitics of dominance
• the New Cold War
• the New Cold War geopolitics
• the New World Order geopolitics