نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حاتم قادری
• مصطفی یونسی
• شروین مقیمی زنجانی

چکیده

در این مقاله برآنیم تا با تشریح مبانی نوافلاطونی امام‌شناسی ناصرخسرو قبادیانی، حکیم برجسته اسماعیلی سده پنجم هجری و مقایسه آن با برخی مفروض‌های بنیادین اندیشه یونانی که در فلسفه فلوطین در مقام بنیادگذار فلسفه نوافلاطونی بازتاب یافته است، به یک نتیجه‌گیری در حوزه اندیشه سیاسی دست یازیم؛ بنابراین منظر اصلی ما در این بررسی، منظری سیاسی است نه فلسفی ـ کلامی. به این اعتبار تلاش ما توضیح امام‌شناسی ناصرخسرو با تأکید بر وجوه سیاسی تفکر وی خواهد بود. این بررسی نشان خواهد داد که به‌رغم وام‌داری امام‌شناسی ناصرخسرو به فلسفه نوافلاطونی، تفکر اسماعیلی ناصرخسرو ناسازگاری‌های بنیادینی با فلسفه نوافلاطونی دارد. ناسازگاری‌هایی که از حیث بحث در اندیشه سیاسی واجد کمال اهمیت‌اند. فلسفه نوافلاطونی در عین اینکه هیچ دعوی‌ای نسبت به اقتدار و مرجعیت پیشینی فیلسوف نوافلاطونی ندارد، بر فضایل مدنی به عنوان مرحله نخست حصول رستگاری و سعادت تأکید می‌کند. این در حالی است که امام اسماعیلی ناصرخسرو واجد کیفیتی منحصربه‌فرد و یگانه، یعنی همان دانش باطنی است که از طریق آن، هم صاحب اقتدار دنیوی است و هم مرجعیت اخروی. از سوی دیگر در پس امام‌شناسی ناصرخسرو، به دلایلی که خواهد آمد، دغدغه‌ای اساساً شرقی یا به تعبیری ایرانی نهفته و آن ضرورت وجود فردی است که همزمان سعادت این‌جهانی و رستگاری آن‌جهانی را به ارمغان می‌آورد.

کلیدواژه‌ها

• امام‌شناسی
• فلسفه نوافلاطونی
• عقل
• دانش باطنی
• فلوطین
• ناصرخسرو
• وجوه سیاسی

عنوان مقاله [English]

Political Aspects of Naser Khosraw’s Imamology

نویسندگان [English]

• Hatam Ghadery
• Mostafa Younesie
• Shervin Moghimi

چکیده [English]

Exploring Naser Khosrow’s -the eminent theosophist of the fifth decade A.H- neoplatonism basics of Imamology, and comparing it with some fundamental assumptions in Greek thought reflected in Plotinus philosophy as the founder of Neoplatonism philosophy, this article attempts to reach to some conclusions regarding the Islamic thought. Therefore, our main perspective in this study is rather a political perspective than a theologico-philosophical one. On this account, emphasizing the political aspects of Naser Khosraw’s thought; we attempt to explain his Imamology. This study reveals that despite the fact that Naser Khosraw’s Imamology has borrowed from the Neoplatonist philosophy, Naser Khosraw’s Ismaili thought has fundamental incompatibilities with this philosophy, incompatibilities which bear the utmost importance in terms of discussing political thought. Posing no claim on a-priori authority of The Neoplatonist philosopher, the Neoplatonist philosophy stresses on the civil virtues as the initiating stage of attaining salvation and happiness. It is while the Naser Khosraw`s Ismaili Imam, has a unique specificity, e.g. the esoteric knowledge through which he posses both the worldly and heavenly authority. On the other side, there is basically an Eastern or in a sense, Iranian, concern lied behind Naser Khosraw’s Imamology and that is the essentiality of an individual bringing about both human and divine salvation and happiness.

کلیدواژه‌ها [English]

• Imamology- Neoplatonist Philosophy- Wisdom- Inner Knowledge- Plotinus- Naser Khosraw- Political Aspects