چرایی مهاجرت نخبگان از ایران پس از پایان جنگ تحمیلی

چکیده

جمهوری اسلامی ایران از‌جمله کشورهایی است که با مسئله مهاجرت نخبگان و فرار مغزها روبرو بوده و هست. به‌نظر می‌رسد با وقوع انقلاب اسلامی و سپس جنگ تحمیلی بدیهی بود که به سبب تغییر نظام سیاسی و همچنین بی‌ثباتی‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ناشی از جنگ، موج مهاجرت و فرار مغزها از ایران به وجود آید. اما ادامه روند مهاجرت نخبگان پس از پایان جنگ (و برقراری سامان سیاسی در ایران) این سؤال را به ذهن متبادر می‌سازد که چرا با‌وجود سامان سیاسی، مهاجرت نخبگان از کشور تداوم یافته است؟ در این مقاله علل مهاجرت نخبگان از ایران در دوره پس از جنگ تحمیلی عراق علیه ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد. پرسش اصلی این است که مهم‌ترین عامل تداوم مهاجرت نخبگان از ایران پس از پایان جنگ تحمیلی چه بوده است؟ فرضیه اصلی ما در این مقاله عبارت است از اینکه ضعف ساختارهای علمی و پژوهشی کشور، عامل اصلی مهاجرت در میان متخصصان بوده است.
تجزیه و تحلیل آماری پرسشنامه براساس نرم‌افزار SPSS این مطلب را به اثبات می رساند که عوامل جاذبه خارجی نقش اساسی‌تری نسبت به عوامل دافعه داخلی کشور در مهاجرت ایفا می‌نمایند. از طرفی در بین این عوامل، جاذبه عامل اقتصادی نقش مهم‌تری نسبت به سایر عوامل در مهاجرت نخبگان ایفا می‌نماید که گرچه فرضیه این پژوهش را رد می‌کند اما چندان دور از انتظار نیست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Survey of Brain Drain from Iran after the End of Iran-Iraq War

چکیده [English]

Iran is encountered with the issue of brain drain. This article seeks to investigate the factors caused Iranian brain drain after the end of Iran-Iraq war. In fact, the main question is “what is the most important factor causing brain drain from Iran after the end of war”? The article`s main assumption is that “the weakness of Iran`s scientific and research structures is the main reason for Iranian brains to leave the country. Data has been collected through survey of Iranian university professors and students and SPSS has been used to do the analysis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Brain Drain .imigration of elites