پژوهشنامه علوم سیاسی

شبکه مفهومی فلسفه سیاسی اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه تهران

چکیده

«فلسفة سیاسی» یا «فلسفة سیاست» نوعی خاص از تعقل، تفکر، بحث، و استدلال نظام‌مند در مورد مفاهیم، موضوعات و پدیده‌های سیاسی است که با افزوده شدن قید اسلام یا اسلامی به آن، دارای ابعاد و تعریف‌های پیچیده و متفاوتی می‌شود، و حتی قرار گرفتن اسلام در کنار این مفاهیم، خود نیازمند تبیین، توجیه و اثبات است. لذا این مقاله به بررسی ابعاد مختلف فلسفه سیاسی پس از افزوده شدن قید اسلام یا اسلامی به آن می‌پردازد. در این راستا در مجموع سه اصطلاح اصلی، شش اصطلاح میانی و دوازده اصطلاح فرعی بررسی و هریک از آنها به‌طور خاص تعریف شده‌اند و در نتیجه از «شبکه مفهومی فلسفة سیاسی اسلامی» سخن به میان آمده است. بنابراین هدف مقاله حاضر، ارائه چشم‌اندازی از واژة فلسفة سیاسی و هم‌خانواده‌های آن، و هدف اصلی‌تر، ارائه تصویر و تعاریف روشن‌تری از شبکه مفهومی فلسفه سیاسی اسلامی و تعریف هر کدام از اصطلاحات این شبکه مفهومی بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Conceptual Network of Islamic Political Philosophy

نویسنده [English]

  • Ali Akbar Alikhani

چکیده [English]

One of fields in the so-called Islamic political studies is the reasonable and argumental deates about the sociopolitical issues of Islam which is called political philosophy. What is the meaning of political philosophy and similar terms, and how can they be combined with Islam? Political philosophy or the philosophy of politics is a specific type of systematic thinking, thought, debate and argumentation about political concepts, issues and phenomena. Now if we add the adjective “Islamic” to each of these, they will be more complicated and gain new definitions. Even the juxtaposition of Islam and these concepts needs explanation, justification and prove. In this article, what we have provided as political philosophy and similar terms summarily includes three main terms, six mediating terms and twelve lateral terms. We have defined each of these concepts specifically so we have talked about a conceptual network of Islamic political philosophy. Of course, we have used the term "Islamic political philosophy" by which we mean this conceptual network. Therefore the aim of the article has been to provide a perspective of the term political philosophy and its related words, and provide a more clarified definition of the conceptual network of Islamic political philosophy, and define each of terms in this conceptual network. Before dealing with the main aim, it was necessary to deal with common definition of political philosophy and the possibility of Islamic political philosophy and its related notes.   

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Philosophy
  • philosophical politics
  • Islamic studies
  • conceptual network
  • Islamic political philosophy
فهرست منابع
ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد، مقدمه، ترجمة محمد پروین گنابادی، شرکت انتشارات علمی فرهنگی، ١٣٧۵.
ابن سینا، حسین بن عبدالله، تسع رسایل(فی الحکمـﺔ و الطبیعیات)، شرح مصطفی نورانی، بی‌جا: مؤسسه مکتب اهل البیت، 1370.
اخوان الصفاء، رسایل، بیروت: دار الاسلامیـﺔ، 1412ق/1992م.
اشتراوس، لئو، فلسفة سیاسی چیست؟، ترجمة فرهنگ رجایی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1387.
امیدی نقلبری، مهدی، «امکان فلسفة سیاسی اسلامی و نقدهای آن»، فصلنامة پژوهش و حوزه، سال ششم، شمارة21-22، 1384.
بدیع، امیر مهدى، یونانیان و بربرها، ترجمة قاسم صنعوی، مرتضی ثاقب فر و ع. روح بخشان، تهران: انتشارات توس، 1383.
بستانی، احمد، «تاریخ‌نگاری فلسفة سیاسی اسلامی»، فصلنامة پژوهش و حوزه، شمارة21-22، 1384.
بشیریه، حسین، تاریخ اندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم، تهران: نشر نی، 1379.
بنونیست، امیل، دین ایرانی بر پایه متن های معتبر یونانی، ترجمة دکتر بهمن سرکاراتی، تهران: نشر قطره، 1377.
پارکینسن، جی.آر، «فلسفه چیست؟(1)»، ترجمة نرگس نظرنژاد، فصلنامة علامه، دوره اول، شمارة4، بهار 1382.
پزشکی، محمد، «چیستی فلسفة سیاسی اسلامی»، مجلة علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم7، شمارة17، 1381.
پزشکی، محمد، «روش تفکر سیاسی بر اساس فیلسوفان مشاء»، فصلنامه علوم سیاسی شمارة22، تابستان 1382.
پلانت، ریموند، «ماهیت فلسفة سیاسی»، مهدی براتعلی‌پور، مجلة قبسات، شمارة20-21، تابستان و پاییز 1380.
حقیقت، سیدصادق، «چیستی و گونه‌های فلسفة سیاسی»، فصلنامة نامه مفید، شمارة25، 1380.
دوانی، جلال الدین، اخلاق جلالی، لاهور: بی‌نا، 1923م.
رجایی، مصطفی، «نظریة سیاسی، فلسفة سیاسی و ایدئولوژی سیاسی»، ترجمة احمدرضا طاهری‌پور، مجلة علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم7، شمارة18، 1381.
رضوانی، محسن، «مفهوم سیاسی اسلامی»، فصلنامة پژوهش و حوزه، سال ششم، شمارة21-22، 1384.
سجادی، سیدجعفر، فرهنگ علوم عقلی، تهران: انتشارات کتابخانة ابن سینا، 1341.
سهروری، شهاب‌الدین، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، محقق هانری کوربن، مصحح حسین نصر و نجفقلی حبیبی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1372.
صدرالمتألهین شیرازی، اسفار، قم: مکتبـﺔ المصطفوی، 1368.
صلیبا، جمیل، واژه نامه فلسفه و علوم اجتماعی، ترجمة کاظم برگ نیسی و صادق سجادی، بی‌جا، شرکت سهامی انتشار، 1370.
طباطبایی، سیدمحمدحسین، علی و فلسفة الهی، سید ابراهیم علوی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة، ١٣٨٨ .
طوسی، خواجه نصیرالدین، اخلاق ناصری، به تصحیح و تنقیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران: انتشارات خوارزمی، 1387.
عباسیان، احمد، فلسفه و آیین زرتشت، تهران: نشر ثالث، 1385.
غلامرضا بهروز لک، «فلسفة سیاست اسلامی»، فصلنامة قبسات، شمارة39 و 40، بهار و تابستان1385.
فارابی، ابونصر، احصاء العلوم، شرح علی بو ملحم، بیروت: دار و مکتبـﺔ الهلال، ١٣٧۵.
فارابی، ابونصر، التنبیه علی سبیل السعادﺓ، تحقیق اکبر جعفر آل یاسین، تهران: انتشارات حکمت، 1415ق.
فیرحی، داود، «روش‌شناسی اندیشة سیاسی در فلسفة غرب تمدن اسلامی»، مجلة علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم7، شمارة6، شمارة18 و شمارة22، 1382.
فیرحی، داود، «فلسفة سیاسی در اسلام»، مجلة علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم7، شمارة6، پاییز 1378.
قادری، حاتم، ایران و یونان؛ فلسفه در لابلای سیاست و در بستر تاریخ، تهران: نشر نگاه معاصر، 1388.
کندی، یعقوب بن اسحاق، رسایل الکندی الفلسفیـﺔ، تحقیق محمد عبدالهادی الوریده، قاهره: دارالفکرالعربی، 1241ق.
گری، جان، فلسفه سیاسی آیزایا برلین، ترجمة خشایار دیهیمی، تهران: انتشارات طرح نو، 1389.
محمودی، سیدعلی، عدالت و آزادی، تهران: مؤسسه فرهنگی اندیشة معاصر، 1376.
منوچهری، عباس، «فلسفه سیاسی در روایتی پارادایمی»، نامه فرهنگ، شمارة32، بهار 1378،
همایون‌فرخ، رکن‌الدوله، «تاریخچه کتاب و کتابخوانی در ایران(سیر تحول زبان و ادبیات وهنر درایران باستان(3))»، مجله هنر و مردم، شمارة45 و 46، 1345.
همپتن، جین، فلسفة سیاسی، ترجمة خشایار دیهیمی، تهران: انتشارت طرح نو، 1380.
واعظی، احمد، «فلسفة سیاسی مصطلح و چالش‌های جدید»، انجمن معارف اسلامی، شمارة5، زمستان 1384.
یوسفی‌راد، مرتضی، «وجوه امکانی فلسفه سیاسی اسلام»، فصلنامة قبسات، شمارة51، سال چهاردهم، بهار1388.
یاسپرس، کارل، فلسفه چیست؟(از کتاب «مقدمه بر فلسفه» Einfuhrung indie Philosophie، چاپ مونیخ-196)، ترجمة بیژن کاویانی، نشریة «نگین»، شمارة115، 30 آذر 1353.
یوسفی راد، مرتضی، امکان فلسفة سیاسی اسلام، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1386.
یوسفی‌راد، مرتضی، «امکان معرفتی فلسفة سیاسی اسلامی»، فصلنامة پژوهش و حوزه، سال ششم، شمارة21-22، 1384.
A.Brech, Political Theory: The foundations of Twentieth century political thought, University press, (Princeton, 1959-1970).
Charles, Larmore, What Is Political Philosophy?, Journal of Moral Philosophy, Boston: brill press, 2012.
Raphael, D. D., Problems of political philosophy, London. Macmilan, 1970.
 
 
پژوهشنامه علوم سیاسی
دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 4
پاییز 1394
صفحه 166-192
  • تاریخ دریافت: 21 آبان 1393
  • تاریخ بازنگری: 25 آذر 1394
  • تاریخ پذیرش: 25 آذر 1394