نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمود سریع القلم

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

این مقاله در دو سطح تحلیل سازماندهی شده است: ساختار قدرت سیاسی و اقتصادی در نظام بین­الملل جدید و سپس پی­آمدهای این ساختار بر تحولات زئوپلتیکی خاورمیانه. فرضیه مقاله مطرح می­کند که: خروجی­های ژئوپلیتیک خاورمیانه عمدتاً تحت تأثیر اختلافات، رقابت­ها و تفاوت­های کشورهای قدرتمند خاورمیانه است ولی در عین حال رقابت­های جهانی و اروپایی آمریکا و روسیه، قطب­های موجود خاورمیانه­ای را تقویت می­کنند، بیشتر در پی مدیریت اختلافات هستند تا حل آنها، از ساختار دو قطبی برای فروش اسلحه و تعادل اقتصادی بهره برداری می­کنند و به عنوان اهرم در تشدید یا کاهش اختلافات فیمابین، استفاده می­کنند. مقاله چارچوب نظری رابرت کی گن (Robert Kagan) را اتخاذ می­کند که بر اساس افزایش اهمیت جایگاه و نفوذ سیاسی در کنار تعاملات اقتصادی در نظام بین­الملل بحث می­کند. مقاله از وضعیت جاری اقتصاد آمریکا، اهداف نوین روسیه، میراث عملکرد سیاست خارجی اوباما و سیستم انگیزشی اسراییل در قالب­بندی ژئوپلیتیک جدید خاورمیانه
بهره­برداری می­کند. در نتیجه­گیری، مقاله به ظهور یک سیستم دو قطبی در خاورمیانه اشاره کرده که با ائتلاف­های منطقه­ای و بین­المللی خود در پی تقابل و تضعیف یکدیگر هستند. تداوم این سیستم دو قطبی تابع امکانات مالی بازیگران منطقه­ای از یک طرف و نتایج مذاکرات آمریکا و روسیه پیرامون اختلافات دو جانبه و اروپایی یکدیگر خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

• رقابت غیراقتصادی
• ائتلاف های متضاد
• رقابت قدرت های بین المللی
• فقدان قرارداد اجتماعی