بررسی اثر سیاست‌های راهبردی اقتصاد سیاسی نفت و تحریم‌ها بر تولید ناخالص داخلی کشور با استفاده از رویکرد پویایی‌شناسی سیستمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، مدیریت سیستم‌ها، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 دانشجوی دکتری، مدیریت رفتاری، دانشکده مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

تحریم‌های اعمال شده بر کشور با هدف محدود ساختن درآمدهای نفتی ایران و بالتبع تاثیرگذاری مستقیم بر رشد اقتصادی صورت پذیرفته است. با توجه به اهمیت میزان تاثیرگذاری تحریم‌ها بر رشد اقتصادی ایران، پیش‌بینی آثار این مهم بر تولید ناخالص داخلی کشور که به عنوان یک عامل بنیادین در رشد اقتصادی بشمار می‌رود، بسیار حائز اهمیت بوده و هدف اصلی پژوهش حاضر را شکل داده است. به منظور تحقق هدف اصلی پژوهش، الگویی در راستای پیش‌بینی تاثیر تحریم‌های اعمال شده بر میزان تولید ناخالص داخلی کشور با استفاده از رویکرد پویایی‌شناسی سیستمی حادث گردیده است. در این راستا باید به این موضوع اشاره نمود که در الگوی ارائه شده ارتباط میان داده‌های مرتبط با صادارات و واردات، عرضه نفت خام و مشتقات آن و همچنین تولید ناخالص داخلی کشور در نظر گرفته شده است. لازم به ذکر است که بازه‌ی مورد بررسی در مطالعه‌ی پیش روی در برگیرنده‌ی یک بازه‌ی زمانی 30 ساله بوده که از سال 1375 آغاز و تا سال 1406 ادامه می‌یابد. مدلسازی صورت پذیرفته با استفاده از نرم‌افزار Vensim DSS تحقق یافته و نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که اگر دولت بتواند به هر نحوی در بازه‌ی زمانی 1406-1399 بطور متوسط شدت تحریم‌ها را به میزان 20 درصد کاهش دهد و یا 30 درصد عرضه‌ی نفت را ارتقاء بخشد، به ترتیب تولید ناخالص داخلی حدود 71/8 درصد و 46/18 درصد رشد خواهد یافت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigate the Effect of Strategic Policies of Oil Political Economy and sanctions on GDP with Using System Dynamics Approach

نویسندگان [English]

  • Hooman Pashootanizadeh 1
  • Hamed Khamehchi 2
1 Ph.D. Student in Systems Management, Faculty of Economics, Management and Social Sciences, Shiraz University, Shiraz, Iran
2 Ph.D. Student, Faculty of Management, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Sanctions have been imposed on the country with the aim of limiting Iran's oil revenues and, consequently, directly affecting economic growth. Due to the importance of the impact of sanctions on Iran's economic growth, predicting the effects of this important on the country's GDP, which is considered a fundamental factor in economic growth, is very important and has formed the main goal of the present study. In order to achieve the main goal of the research, a model has been developed to predict the impact of sanctions on the country's GDP with using system dynamics approach. In this regard, it should be noted that in the presented model is considered the relationship between data related to exports and imports, the supply of crude oil and its derivatives, as well as the country's GDP. It should be noted that selected period in the present study included a time period of 30 years, which began in 1996 and will continue until 2027. Modeling has been carried out with using the Vensim DSS software, and the results of the study suggest that if the government can in any way in the time period (2020-2027) reduce the intensity of sanctions about 20% or increase oil supply about 30%, respectively, GDP will grow about 8.71% and 18.46%.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sanction
  • System Dynamics
  • Economic Growth
  • GDP
  • Economic
  • Islamic Republic of Iran
آذربایجانی، کریم، طیبی، سید کمیل و صفا درگیری، حلیمه. (1394). «اثر تحریم‌های ایالات متحده و اتحادیه‌ی اروپا بر تجارت دوجانبه‌ی ایران و شرکای عمده‌ی تجاری آن: کاربرد مدل جاذبه»، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، شماره 3، صص 562-539.
آقایی، مجید، رضاقلی‌زاده، مهدیه و محمدرضایی، مجید. (1397). «بررسی تاثیر تحریم‌های اقتصادی و تجاری بر روابط تجاری ایران و کشورهای شریک عمده‌ی تجاری»، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، دوره هشتم، شماره 28، صص 68-49.
آل‌کجباف، حسین و انصاریان، مجتبی. (1393). «تاثیر تحریم‌های یک جانبه و چندجانبه بر ایران از منظر حق بر سلامت شهروندان ایرانی»،  فصلنامه حقوق پژشکی، سال هشتم، شماره 29، صص 50-11.
بغیری، علی. (1392). «تاثیر تحریم ایران بر محیط‌زیست خلیج فارس، خاورمیانه، سال بیستم، شماره 74، صص 142-127.
تخشید، محمدرضا و عموزاده مهدیرجی، حنیف. (1394). تحریم اقتصادی، اثرگذاری ذهنی و کنش سیاسی: نمونه‌ی موردی دانشجویان دانشگاه تهران، جستارهای سیاسی معاصر، سال ششم، شماره 3، صص 23-1.
عزّتی، مرتضی و سلمانی، یونس. (1393). «بررسی آثار مستقیم و غیرمستقیم تحریم‌ها در رشد اقتصادی ایران با تاکید بر بخش خارجی اقتصاد»، فصلنامه آفاق امنیت، سال هفتم، شماره 25، صص 175-149.
فدایی، مهدی و درخشان، مرتضی. (1394). تحلیل اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت تحریم‌های اقتصادی بر رشد اقتصادی در ایران، پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال پنجم، شماره 18، صص 132-113.
کازرونی، علیرضا، اصغرپور، حسین و خضری، اوین. (1395). «بررسی اثر تحریم بر ترکیب شرکای عمده تجاری ایران طی دوره 1392-1371»، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 79، صص 33-1.
کازرونی، علیرضا و خضری، اوین. (1397). «بررسی اثر تحریم‌های اقتصادی بر واردات کالاهای سرمایه‌ای، واسطه‌ای و مصرفی ایران طی دوره‌ی 1392-1360»، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال بیست و پنجم، شماره 93، صص 420-393.
گرشاسبی، علیرضا و یوسفی دیندارلو، مجتبی. (1395). «بررسی اثرات تحریم بین‌المللی بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران»، فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، شماره 25، صص 182-129.
مصلی‌نژاد، عباس. (1394). سیاست‌گذاری اقتصاد سیاسی نفت و تحریم‌های بین‌المللی ایران، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال دهم، شماره 3، صص 200-171.
منظور، داوود و مصطفی‌پور، منوچهر. (1392). «بازخوانی تحریم‌های ناعادلانه: ویژگی‌ها، اهداف و اقدامات»، فصلنامه سیاست-های مالی و اقتصادی، سال اول، شماره 2، صص 42-21.
نادمی، یونس و حسنوند، داریوش. (1398). «شدت تحریم‌ها و فقر در ایران: لزوم لغو تحریم‌ها از منظر حقوق بشر»، فصلنامه علمی مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، دوره نهم، شماره 31، صص 171-153.
نوفرستی، محمد. (1384). «بررسی تاثیر سیاست‌های پولی و ارزی بر اقتصاد ایران در چارچوب یک الگوی اقتصادسنجی کلان پویا»، تحقیقات اقتصادی، شماره 3، صص 29-1.
Aloosh, M., Salavati, A. & Aloosh, A. (2019). Economic Sanctions Threaten Population Health: The Case of Iran, Public Health, Vol. 169, PP. 10-13.
Attiga, Ali. A. (1981), Economic Development of Oil Producing Countries, OPEC Bulletin, November.
Bolgorian, M. & Mayeli, A. (2019). Banks' characteristics, state ownership and vulnerability to sanctions: Evidences from Iran, Borsa Istanbul Review, Vol. 19, No.3, PP. 264-272.
Bonyani, A. & Alimohammadlou, M. (2018). Identifying and Prioritizing Foreign Companies Interested in Participating in Post-Sanctions Iranian Energy Sector, Energy Strategy Reviews, Vol. 21, PP. 180-190.
Gharehgozli, O. (2017). sanctions on Iran Using the Synthetic Control Method, Economics Letters, Vol. 157, PP. 141-144.
Hufbauer, Gary Clyde, Schott, Jeffrey,J., AnnElliott, Kimberly & Oegg Barbara (2007). Economic Sanctions Reconsidered, 3rd ed, Institute for International Economics, Washington DC.
Joffe, G. (2007), The Geopolitics of Energy Security, Geopolitics and International Boundaries Research Center School of Oriental and African Studies University of London.
Malloy, M.P. (1990). Economic Sanctions and US Trade, Vol. 1., Aspen Publishers.