نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکترای علوم سیاسی
2 استادیار گروه آموزشی علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر
3 استادیار علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چاوس
چکیده
سیاست‌نامه‌نویسی، مهم‌ترین هنر نگارش و اندیشه‌ورزی سیاسی در سراسر تاریخ تمدن ایرانی بوده است. این هنر، زمینه را برای نگارش متونی مهم در دوره‌های مختلف حکمرانی حاکمان مختلف فراهم نموده که هدف آن‌ها ایجاد و استقرار و دوام حکومت در چارچوب مبانی معرفتی خاص نویسنده سیاست‌نامه در بستر تاریخی خاص خود و نیز مبتنی بر چگونگی ادراک سیاست‌نامه‌نویس از اوضاع زمانه‌اش بوده است. اما، مهم‌ترین بحث در خصوص نگارش سیاست‌نامه‌ها، تاثیرپذیری این آثار و متون از قدرت سیاسی است. این تاثیرپذیری به انحا و اشکال مختلف، نقش و کارکرد خود را بر روندهای تحول در سیاست‌نامه‌نویسی ایرانی در دوران اسلامی برجای گذاشته است. با توجه به این وضعیت، در مقاله حاضر تلاش شده است تا به این سوال پاسخ داده شود که قدرت سیاسی چه تأثیر بر سیر تحول سیاست‌نامه‌نویسی ایرانی از قرن پنجم به این سو، تا پایان حکمرانی امپراتوری صفویه داشته است؟ یافته های حاصل از نوشتار حاضر نیز نشان می‌دهد که قدرت سیاسی نه‌تنها بسترساز نگارش سیاست‌نامه‌نویسی شده، که خارج از دایره‌ی قدرت سیاسی دوران مورد مطالعه، اصولاً نمی‌توان سراغی از سیاست‌نامه‌نویسی گرفت. لذا، سیاست‌نامه‌نویسی در چارچوب دایره قدرت سیاسی حاکم در این دوران قرار دارد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The Impact of Political Power on the Evolution of Iranian Policy Writing: From the Fifth Century to the fall of the Safavieh
نویسندگان [English]
- farzad mohammadpout tahmtan 1
- behrooz daylamsalehi 2
- kamal pouladi 3
1 student of political science (p.hd)
2 assistant professor
3 assistant professor
چکیده [English]
Policy writing has been the most important art of writing and political thinking throughout the history of Iranian civilization. This art has provided the basis for writing important texts in different periods of rule of different rulers. Their goal was to establish, establish, and sustain the government within the framework of the specific epistemological foundations of the author of the policy in its own historical context, as well as how the policy writer perceives the situation of his time. But the most important discussion about writing policy letters is the impact of these works and texts on political power. This influence, in various forms, has left its role and function on the evolutionary trends in Iranian policy writing during the Islamic period. With this in mind, the present article attempts to answer the question of what effect did political power have on the evolution of Iranian political writing from the fifth century onwards until the end of the Safavieh Empire's rule? The answer is yes. The results of writing the article also show that political power is not only the bedrock of writing policy-making, but outside the circle of political power of the period under study, it is basically impossible to trace politics. Therefore, politics is within the framework of the ruling political power in this period.
کلیدواژه‌ها [English]
- policy letter
- Political Power
- Legitimacy
- Justice
- monarchy
اخوان کاظمی، بهرام (1385)، «امنیت و راه کارهای تامین آن در اندیشه محقق سبزواری»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 4.
امینی زاده، علی، رنجبر، محمد علی، (1396)، «واکاوی اندیشه سیاسیـمذهبی واعظ کاشفی»، فصلنامه پژوهش‌های تاریخی، سال پنجاه و سوم، دوره جدید، سال نهم، شماره چهارم، پیاپی 36 .
استیرلن، هانری (1377)، اصفهان تصویری از بهشت، ترجمه جمشید ارجمند، تهران: نشر تندیس نقره ای.
بهزادی، مرضیه (1395)، «اندیشه‌های سیاسی خواجه نظام الملک طوسی»، فصلنامه جندی شاپور دانشگاه شهید چمران اهواز، سال دوم، شماره 6.
تاجیک نشاطیه، نرگس (1394)، «خوانش تفسیری اخلاق محسنی به مثابه اندرزنامه سیاسی عصر تیموری»، فصلنامه مطالعات میان رشته‌ای در علوم انسانی، دوره هفتم، شماره ۳، پیاپی۲۷.
جعفریان، رسول و کمالی، مریم (1392)؛ «نزاع قدرت در حکومت سلجوقی به روایت سلجوقنامه ظهیرالدین نیشابوری»، فصلنامه پژوهش‌های علوم تاریخی، دوره 5، شماره 2.
حاج بابایی، محمدرضا، شهبندی، محمود (1391)، «ابعاد فساد از دیدگاه خواجه نظام الملک توسی»،فصلنامه سیاست، دوره۴۲، شماره۲.
خواجه نظام الملک طوسی (1372)، سیرالملوک، به اهتمام هیربرت دارک، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم..
خلعتبری، اللهیار، دلیر، نیره (1388)، «اندیشه ایرانشهری و خواجه نظام الملک»، پژوهشنامه انجمن ایرانی تاریخ، سال اول، شماره 2.
رجایی، فرهنگ (1373)، معرکه جهان بینی ها، تهران: شرکت انتشارات احیا، چاپ اول.
روزنتال، اروین جی (1387)، اندیشه سیاسی اسلام در سده های میانه، ترجمه علی اردستانی، تهران: نشر قومس، چاپ اول.
زرگری نژاد، غلامحسین، فروزش، سینا (1386)، «نقش اندیشه سیاسی نظام الملک در تمرکز قدرت ترکان سلجوقی»، مسکویه، دانشگاه آزاد واحد ری، شماره 8.
شاملوئی، حبیب الله (1374)،تاریخ ایران؛ از ماد تا پهلوی، تهران: ناشر صفی علیشاه.
طباطبایی، جواد (1383)، درآمدی فلسفی بر تاریخ اندیشه سیاسی در ایران، تهران: کویر، چاپ دوم.
-----، ---- (1382)، زوال اندیشه سیاسی، تهران: کویر، چاپ سوم.
-----، --- (1374)، ابن خلدون و علوم اجتماعی، تهران: طرح نو، چاپ اول.
غزالی، عیدیت (1385)، اندیشه‌های اقتصادی نظام‌الملک طوسی، برگرفته از کتاب عقاید اقتصادی اندیشمندان مسلمان، ؛رجمه احمد شیبانی، تهران: دانشگاه امام صادق، چاپ اول.
فیرحی، داوود (1382)، قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام، تهران: نشر نی.
کاشفی، حسین (1392)،اخلاق محسنی،تهران: چاپ سنگی.
کوزنزهوی، دیوید (1387)، حلقه انتقادی، ترجمه مراد فرهادپور، تهران: روشنگران.
کمبریج (دانشگاه) (1382)، تاریخ ایران، ترجمه یعقوب آژند، تهران: جامی، جلد ششم(دوره تیموریان).
لکزایی، نجف (1380)، اندیشه سیاسی محقق سبزواری، قم: بوستان کتاب.
لمبتون، آن (1392)، تاریخ میانه ایران، ترجمه یعقوب آژند، تهران: نشر نی، چاپ پنجم.
محقق سبزواری، محمدباقر بن محمدمومن (1383)، روضة الأنوار عباسی (در اخلاق و شیوه کشورداری)، مصحح اسماعیل چنگیزی اردهایی، تهران: انتشارات مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
محمدی فشارکی، محسن، صالحیان، طاهره (1392)، «روضه الانوار عباسی، نظامنامه اخلاق حاکمان در عهد صفوی»، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی (پژوهشنامه زبان و ادبیات فارسی)، دوره 5، شماره 19.
مسلمی، شهناز (1396)؛ «بحران مشروعیت و جانشینی از دوره ملکشاه تا پایان دوره سلجوقیان (465-590 ه . ق)»، تاریخ‌نامه خوارزمی، سال پنجم، شماره 18.
مرتضوی، سید خدایار (1386)، «تبیین روش شناسی اندیشه سیاسی از منظر کوئنتین اسکینر»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره1.
منوچهری، عباس (1380)، هرمنوتیک، دانش و رهایی، تهران: بقعه.
نظامی باخرزی، عبد الواسع (1357)؛ منشا الانشاء.به اهتمام رکن الدین همایون فرخ، تهران: نشر دانشگاه ملی.
هدایتی، ابوالفضل (1387)، «سلوک سیاسی نظام الملکم»، مجله حکومت اسلامی،شماره ۱۳.
یاوری، نگین (1397)، اندرز به سلطان؛ نصیحت و سیاست در اسلام قرون میانه، تهران: نشر تاریخ ایران، چاپ اول.
یوسفی‌راد، مرتضی (1383)، «متدلوژی سیاست‌نامه‌نویسی»، فصلنامه علوم سیاسی، سال هفتم، شماره ۴، پیاپی۲۸.
------، ------(1387)، روش شناسی سیاست نامه نویسی؛ در داوود فیرحی، روش شناسی دانش سیاسی در تمدن اسلامی (مجموعه مقالات)، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
Mitchell, Colin Paul (2003), To Preserve and Protect: Husayn Va'iz-i Kashifi and Perso--Islamic Chancellery Culture, Iranian Studies, Taylor & Francis, Ltd, International Society of Iranian Studies.
Tully, James (1988), Meaning and Context, Quentin Skinner and His Critics, NewJersy, Princeton University Press.
Skinner, Q (1988), Meaning and Understanding in the History of Ideas, in James Tully, Meaning and Context, Quentin Skinner and his Critics, Princeton, Princeton University Press.
