چگونگی رابطه خود / دیگری در ایران سده اخیر: با کاربست الگوی باختین و رهیافت شانتال موف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی علوم سیاسی مسائل ایران دانشکده حقوق و علوم سیاسی واحد تهران جنوب دانشگاه آزاد اسلامی

2 عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد تهران جنوب

3 عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

چکیده
یکی از مهمترین مسائلی که ذهن روشنفکران و اندیشمندان ایرانی را از سال ها پیش از مشروطه تاکنون به خود مشغول ساخته است، مواجهه "ما" با "دیگری" می باشد. مقاله حاضر، در پی طرح این مسئله است که مبحث "خود جمعی" یا درک بودن ما "درکنار" یا "در برابر" دیگری"، از نظرگاه میخائیل باختین چگونه صورت بندی می شود؟ بدین منظور، برای فهم و تفسیر کیفیات رابطه خود با دیگری، تلاش داریم با کالبدشکافی گزاره های مندرج در اندیشه باختین و با استعانت از رهیافت شانتال موف در خصوص امر سیاسی، این فرضیه را مورد آزمون قرار دهیم که علی رغم تلاش هایی که اندیشمندان و رجال سیاسی این دوران در خصوص فهم و شناخت غیر" (به مثابه تجدد) طی دوران معاصر داشته اند، نوع مواجهه "ما" با "دیگری" در خصوص مبحث هویت و گفتمان توسعه ، در نهایت منجر به تقویت گفتمانی مونولوگ -تخاصمی از سوی حاکمیت ها گردیده و گفتگومندی(دیالوگ) با "غیر"در برخی دوره ها به صورت بسیارضعیف و شکننده تحقق یافته است. به نظر می رسد مفهوم دیالوجیسم باختینی همراه با زبان سیاسی موف، قابلیت توضیح و استفاده برای انسداد گفت و گو در جامعه امروز ایران را در خصوص سویه های این رویارویی دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Qualities of self / other relationship in Iran in the last century: using Bakhtin model and Chantal Moff approach

نویسندگان [English]

  • Donya Rahehagh 1
  • reza akbari nouri 2
  • hassan Abniki 3
1 Politics, Tehran Jonoub Islamic Azad University
2 faculty member
چکیده [English]

Abstract
The confrontation of “us” against “others” is one of the paramount mind-challenging issues for Iranian intellectuals and scholars for many years before the Iranian Constitution. The present dissertation aims to address the issue concerning how the “collective self” or our perception of being “side by side” or “against the others” is conceived from Mikhail Bakhtin’s viewpoint. To this end, it was attempted to analyze the hypotheses contained in Bakhtin’s thought system to understand and interpret the qualities of our interactions with others. Accordingly, Chantal Mouffe’s approach toward statesmanship was employed to examine the hypothesis of confrontation manner between “us” against “the others” regarding the identity and development discourse. This discourse has been improved during the contemporary period despite the efforts of intellectuals and politicians of the era in terms of understanding and recognizing the other (as in modernity). Eventually, it led to the strengthening of monologue-hostile discourse by the regimes, and dialogue with “the others” was realized in an inadequate and fragile manner during some periods. It appears that the concept of Bakhtinian dialogism along with Mouffe’s political language can be interpreted and employed to block dialogue in today’s Iranian society concerning the aspects of this confrontation

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political affair
  • Bakhtin
  • . self / other
  • dialogism
  • dialogue
  • political identity
  • monologue
  1. آبراهامیان، یرواند (1377). ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل محمدی، محمد ابراهیم فتاحی، نشر نی.
  2. آدمیت، فریدون، 1360، آشفتگی در فکر تاریخی، تهران، بی نا.
  3. آشوری، داریوش، 1364، نگاهی به غربزدگی و مبانی نظری آن، در یادنامه جلال آل احمد، به کوشش علی دهباشی، چاپ اول، تهران، انتشارات پاسارگاد.
  4. ازغندی، علیرضا( 1379). تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران، ج اول، تهران: سمت.
  5. امیری، نادر،( 1386).حافظه جمعی و روایت، پایان نامه دکتری، دانشگاه تهران.
  6. ایزدی، جهانبخش،( 1397). جدال های هویتی گفتمان های توسعه در تاریخ معاصر ایران، فصلنامه سیاست، دوره 48، شماره4.
  7. ایلچی، ابولحسن­خان، 1364، حیرت نامه، به کوشش حسن مرسل وند، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
  8. باختین، میخایئیل،1387، تخیل مکالمه ای:جستارهایی درباره رمان، ترجمه رویا پورآذر،چاپ اول، تهران، نشر نی.
  9. بشیریه، حسین،( 1379). در آمدی بر جامعه شناسی تجدد، کتاب نقد و نظر، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
  10. ----------،(1381).دیباچه ای بر جامعه شناسی سیاسی ایران: دوره جمهوری اسلامی، تهران: نی.
  11. ----------،(1383). ایدئولوژی سیاسی و هویت اجتماعی در ایران، مجله ناقد، سال اول، شماره 2.
  12. بهزادفر، مصطفی، (1390).هویت شهر، نگاهی به هویت شهر تهران، تهران: نشر شهر.
  13. بهنام، جمشید، 1375، ایرانیان و اندیشه تجدد، تهران نشر فروزان.
  14. تودوروف، تزوتان، 1377، منطق گفتگویی میخائیل باختین، ترجمه داریوش کریمی، چاپ اول، تهران نشرمرکز.
  15. ------، 1373، خود و دیگری، گفتگو با تودوروف، گفتگو، شماره 6.
  16. پورزکی، گیتی، سویه های سیاسی خود و دیگری در ادبیات داستانی دهه چهل جلال آل احمد، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی-گروه علوم سیاسی.آذر 1390
  17. حسینی زاده، محمد علی،(1380).گفتمان های حاکم بر دولت های بعد از انقلاب در جمهوری اسلامی ایران، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  18. خدایی راد، لطف الله، خود و دیگری؛ مواجهه اندیشمندان ایرانی با غرب از 1320-1360، رساله دکتری، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، زمستان 91
  19. خلیلی خو، محمدرضا،( 1373).توسعه و نوسازی ایران در دوره رضا شاه، تهران، مرکز انتشارات جهاد دانشگاهی.
  20. خوشروزاده، جعفر، (1383). انقلاب اسلامی از نظریه پردازی توسعه تا توسعه نظریه پردازی، مجله اندیشه انقلاب اسلامی، شماره9.
  21. زیبا کلام، صادق، (1380). انقلاب اسلامی و هویت ملی. فصلنامه علوم سیاسی، دوره4، ش 16.
  22. کدی، نیکی.آر،( 1375).ریشه های انقلاب ایران، ترجمه عبدالکریم گواهی، ج2، تهران: دفتر نشر و فرهنگ اسلامی.
  23. مراغه ای، حاج زین الدین.1344. سیاحتنامه ابراهیم بیگ، تهران: صدف.
  24. مردیها، مرتضی، (1384). هویت دولتی و هویت ملی، سایت باشگاه اندیشه.
  25. ملایی توانی، علیرضا،( 1381). مشروطه و جمهوری، تهران: گستره.
  26. همایون کاتوزیان، ‌محمدعلی، 1379، دولت و جامعه در ایران (انقراض قاجار و استقرار پهلوی)، ‌ترجمه حسن افشار،‌ تهران: نشر مرکز.
  27. یاوری، نوشین، (1385)،  نفی غرب و استراتژی هویتی در ایران(اندیشمندان علوم اجتماعی و انقلاب اسلامی ایران)، گردآورنده، محمدباقر خرمشاد، تهران: باز.
  1. زرگری­نژاد، غلامحسین، 1377، رسائل مشروطیت،(کتاب اول)، تهران:کویر.
  • Bakhtin,M.M,(1993), Toward a Philosiphy of the Act,Vadim Liapunov(terns).Vadim  Liapunov& Michael Holquist(ed).Texas University Press-- Bakhtin,M.M,(1986),Speech Genres and Other Late Essays.vern W.McGee(trans) Cayl Emerson and Michael Holquist(ed). Austin University of Texas Press.1986.
  • Bakhtin,M.M.(1984). Problems of Dostoevsky’s poetics. C.Emerson(trans. And ed) University of Minnesota press, Minneapolis MN.
  • Bakhtin,M.M/ Voloshinov,V.N(1986), Marxism and the Philisophy of Language.
  • Cavenaugh,Gregory, Lee(2004), flesh and Spirt Onstage:Chronotope Of Performance in Medieval English Theater(dissertation).Louisiana State University, The Departman of Communication Studies
  • Emerson,Caryl,(2008), The Cambridge introduction to Russian, New York, Cambridge University Press.
  • Hirschkop,ken,(1998), Bakhtin Myths,or,why we All Need Alibi, The southt Atlantic Quartery,vol.97,Issue3/4, summer/fall 1998,Duke University press.
  • Holquist,M.Dialigism:Bakhtin and His World. London:Roughtledge.1990
  • Rivkin, Julie & Ryan, Michael, (2004), lLitery theory, an anthology, Blackwell Publishing ltd.