گذار پارادایمی، بازآفرینی امر سیاسی و فهم گذارهای پیش روی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگاه علوم انسانی، عضو هیات علمی

چکیده

جهان امروز دستخوش دگرگونی‌های بنیادین است؛ دگرگونی‌هایی که ناظر بر گذار پارادایمی است. این وضعیت نوپدید با دو پرسش کانونی همراه است: نخست آنکه ویژگی‌های این گذار چیست؟ و دیگر آنکه تاثیر آن بر ایران امروز را چگونه میتوان تبیین کرد؟ به طور کلی گذار پارادایمی ناظر بر دگرگونی در صورت بندی روابط اجتماعی از یکسو و پیدایی جنبش های اجتماعی جدید از دیگرسو است. گذاری که با شکل دادن به نوع جدیدی از سوژه یعنی «سوژۀ شخصی» بسترساز بازآفرینی امر سیاسی شده است. اشکال مختلف بازآفرینی امر سیاسی را میتوان در مفاهیمی مانند «سیاست هویت»، «سیاست زندگی» و «فروسیاست» مشاهده کرد. تحول در فرایندهای دموکراسی‌سازی یکی از مهمترین جلوه های بازآفرینی امر سیاسی است. پژوهش حاضر با استفاده از روش پارادایمی میکوشد تا با بررسی تحول در صورت‌بندی اجتماعی و تغییر مناسبات حاکم بر جامعۀ مدنی بایستگی بازآفرینی امر سیاسی را نشان دهد و از خلال آن تبیینی جامعه‌شناختی از شرایط ایران ارائه کند. در ایران امروز می‌توان به روشنی دگرگونی در صورت‌بندی روابط اجتماعی را مشاهده کرد که با تغییر در نگرش‌ها، ارزشها و کنشهای نسل جدید ارتباطی مستقیم دارد. همچنین شاهد تضعیف نقش ایدئولوژی‌ها هستیم که با کانونی‌شدن مفهوم سیاست زندگی بسترساز بازآفرینی امر سیاسی شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Paradigm Transition, renaissance of the political and Understanding the Future Transitions of Iran

نویسنده [English]

  • salman sadeghizadeh
چکیده [English]

Today’s World is experiencing some profound transformations which heralds a paradigm transition. This new situation arises two central questions: first, which are the main features of this transition? Second, how they influence Iran country? Generally speaking, paradigm transition does contain the transformation in social relations formation and advent of new social movements. This transition has to do with the advent of new phase of subject, that is to say, “personal subject” which could lead to the renaissance if the political. This renaissance has embodied in different ways which could be identified in various conceptions such as “identity politics”, “life politics” and “subpolitics”. Evolution in the processes of democratization is one of the most important symptoms of recreation of the political. This study applying the paradigm method aims to analyze the transformations in social relation formation and in civil society which has brought about the necessity of renaissance in the political. Mentioned transformations affect our country, Iran. Nowadays in Iran the transformation in social relations formation is completely eminent and it goes hand in hand with evolution in the attitudes, actions and values of new generation. Moreover, we see that Ideologies are enfeebling and the life politics is strengthening. This evolution could underlay the renaissance of the political.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Paradigm transition
  • new social movements
  • renaissance of the political
  • personal subject
  • Future Transitions of Iran
اسپریگنز، توماس(1382)، فهم نظریه­های سیاسی، ترجمۀ فرهنگ رجایی، تهران: آگاه.
افشانی، علیرضا، یاسین خرم­پور و ندا جواهرچیان (1393)، بررسی رابطه فردگرایی و جمع گرایی در جوانان 15 تا 29 سال یزد. فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال هشتم. شماره 3. 149-172.
اقارب پرست، محمدرضا (1390)، گذار پارادایمی امنیت: از مفهوم مضیق به مفهوم موسع، رهآوردسیاسی، سال هشتم، شماره 33، 89 – 106.
بحرانی (1391)، امر سیاسی، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال هشتم، شماره چهارم، 79 – 96.
بحرانی، مرتضی و علوی پور، محسن (1391)، پارادایم شناسی تعامل اندیشه سیاسی و فرهنگ، فصلنامهتحقیقاتفرهنگی،دورهپنجم،شماره 3، 151 – 127.
بک، اولریش (1397)، جامعۀ خطر، ترجمۀ رضا فاضل و مهدی فرهمندنژاد. تهران: نشر ثالث.
پزشکی، محمد (1393)، پارادایم های علم: آیا علم سیاست دارای پارادایم می باشد؟، فصلنامهعلومسیاسی، سالهفدهم،شماره 67، 109- 132.
پناهی، محمدحسین و هادی علویون (1397)، فاصله نسلی در ایران: فراتحلیل و نقد تحقیقات پیشین. فصلنامۀ مطالعات میان فرهنگی، سال سیزدهم، شماره 36، 147-171.
تسلیمی تهرانی، رضا (1397) تحلیل و بررسی جامعه شناختی دین موج سوم پیمایش ارزشها و نگرش های ایرانیان؛ در مجموعه مقالات جستارهایی در ارزشها و نگرشهای ایرانیان، به کوشش خیام عزیزی مهر. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
تقی لو، رضا (1396)، از سیاست شناسی تا سیاست ورزی: هستی شناسی نسبت سیاست و امر سیاسی، پژوهشنامه سیاست نظری، شماره 22، 29-52.
تورن، آلن (1396)، پارادایم جدید، ترجمۀ سلمان صادقی­زاده. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
تورن، آلن (1398)، برابری و تفاوت: آیا می­توانیم با هم زندگی کنیم؟، ترجمۀ سلمان صادقی­زاده. تهران: نشر ثالث.
جلالی، یاسر (1397) نهاد ناآرام؛ ابعاد و پیامدهای نارضایتی ایرانیان؛ در مجموعه مقالات جستارهایی در ارزشها و نگرشهای ایرانیان، به کوشش خیام عزیزی مهر. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
خواجه­نوری، بیژن و پرنیان، لیلا و مازیار جعفری (1392)، مطالعه رابطۀ جهانی شدن فرهنگی با فردگرایی و جمع گرایی جوانان مورد مطالعه: شهر شیراز. جامعه­شناسی کاربردی، شماره: 43-66.
شریف زاده، رحمن و پروین بدری (1393)، تغییرجهانبهمثابةتغییرساختارمقولهبندیپارادایمها،فلسفه علم، سالچهارم،شمارةاول، 139 – 155.
صادقی، رضا (1394)، پیشرفت علم در پارادایم کوهن، فصلنامةفلسفهوکلاماسلامی آینةمعرفت، شماره 44، 135-150.
صادقی­زاده، سلمان (1398)، «بایسته­های گذار؛ نگاهی به اندیشه­های آلن تورن دربارۀ گذار به دموکراسی». ماهنامه ایران فردا، شماره 54، 43-45.
عزیزی­مهر، خیام (1397) مجموعه جستارهایی در ارزشها و نگرشهای ایرانیان. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
فکوهی، ناصر (1381)، بررسی علل و عوامل تقدم مصالح جمعی بر فردی، مجموعه مقالات نخستین همایش اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران.
قاضی­مرادی، حسن، گذارها به دموکراسی: تاریخچه پنجاه سال پژوهشهای دموکراسی سازی، تهران، نشر اختران، 1397.
کوهن، توماس (1369)، ساختار انقلاب‌های علمی،ترجمۀ احمد آرام،تهران: سروش.
کاستلز، مانوئل‌(1394)، شبکه های خشم و امید: جنبشهای اجتماعی در عصر اینترنت. تهران: نشر مرکز.
گیدنز، آنتونی (1378)، تجدد و تشخص، ترجمۀ ناصر موفقیان. تهران: نشر نی.
لش، اسکات (1383)، جامعه­شناسی پست­مدرنیسم. ترجمۀ حسن چاوشیان. تهران: نشر مرکز. 
معدنی، سعید (1391)، جهانی­شدن فرهنگی و تاثیرات آن بر ارزشهای زناشویی و روابط خانوادگی، پایان نامه دکترا، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز. 
معیدفر، سعید و صبوری خسروشاهی، حبیب (1389)، «بررسی میزان فردگرایی فرزندان در خانواده». پژوهشنامه علوم اجتماعی گرمسار، سال چهارم، شماره 4.  
نوری، مختار (1398)، سه تقریر رقیب دربارۀ مدرنیته: خروج، اعتراض، وفاداری، تهران: نشر قصیده سرا.
هوفستده، گرت (1387)، فرهنگ­ها و سازمان­ها، برنامه­ریزی ذهن، ترجمۀ علی­اکبر فرهنگی و اسماعیل کاوسی، تهران: انتشارات پژوهشکده تحقیقات استراتژیک
 
Beck, Ulrich, Giddens, Anthony and Lash, Scott (1994), Reflexive Modernization: Politics, Tradition and Aesthetics in the Modern Social Order. Cambridge: Polity Press.
Dumont, Louis. (1977). Homo aequalis.Paris: Gallimard.
Inglehart, R. (2018). Cultural Evolution: People's Motivations are Changing, and Reshaping the World. Cambridge: Cambridge University Press.
Melluci, A. (1989). Nomads of the Present: Social Movements and Individual Needs in Contemporary Society, Edited by J. Keane and P. Mier. Temple University Press.
Touraine, Alain (1997), What is Democracy?, translated by David Macey, Westview press.
Touraine, Alain (2000), Can We Live Together?: Equality and Difference, Translated by David Macey, Polity press.  
Turnaturi, Gabriella (1994), Flirt, seduzione, amore: Simmel e le emozione. Milan: Anabasi.