چگونگی رویارویی رسانه‌های دولتی ایران با بحران کرونا

حق گو, جواد; سلیمانی, غلامعلی

doi:10.22034/ipsa.2020.418

چگونگی رویارویی رسانه‌های دولتی ایران با بحران کرونا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار روابط بین الملل، گروه تاریخ، تمدن و انقلاب اسلامی دانشگاه تهران

² استادیار گروه تاریخ، تمدن و انقلاب اسلامی دانشگاه تهران

10.22034/ipsa.2020.418

چکیده

نوع رفتار رسانه‌های هر کشور در مواجهه با بحران‌های طبیعی و غیرطبیعی یکی از موضوعات مهم در امر مدیریت بحران است. فقدان وحدت رویه در عملکرد رسانه‌ها عموماً و رسانه‌های دولتی به طور خاص در شرایط بحرانی مدیریت افکار عمومی را با چالش مواجه می‌سازد. در این پژوهش با طرح این سوال که عملکرد رسانه‌های دولتی ایران در یک هفته اول بحران کرونا چگونه بوده تلاش شده تا با ارائه یک چارچوب مفهومی و تبیین «نقش رسانه‌ها در بحران»، عملکرد سه خبرگزاری دولتی ایرنا، صداوسیما و فارس واکاوی شود. بدین‌منظور با بهره‌مندی از روش تحلیل محتوا، عملکرد سه خبرگزاری فوق در موضوع نوع راهبرد انتخابی برای مواجهه با بحران مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها نشان می‌دهد اگرچه متغیر مهم انتخابات دوم اسفند 1398 در اتخاذ راهبردهای متفاوت توسط این خبرگزاری‌ها اثر داشته اما هر سه خبرگزاری (البته با تفاوت‌های معنادار) بعد از گذشت چند روز از آغاز بحران از راهبرد «منفعل(بحران‌گریزی)» به سمت اتخاذ راهبرد «فعال(بحران‌پذیری)» تغییر جهت داده‌اند.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.1735790.1399.15.4.3.5

موضوعات

عنوان مقاله [English]

How did the Iranian state media deal with the Corona crisis?

نویسندگان [English]

javad Haghgoo ¹
gholamali soleymani ²

¹ Assistant Professor - University of Tehran

² UT

چکیده [English]

The behavior of the media in any country in the face of natural and unnatural crises is one of the important issues in crisis management. The lack of uniformity in the performance of the media in critical situations challenges the management of public opinion. In this study, by asking the question of how the Iranian state media performed in the first week of the Corona crisis, an attempt was made to provide a conceptual framework and explain the "role of the media in the crisis", the performance of three state news agencies IRNA, IRIB AND FNA Be investigated. For this purpose, using the quantitative content analysis method, the performance of the above three news agencies on the type of strategy chosen to deal with the crisis was examined. The findings show that all three news agencies, from a few days after the onset of the crisis, shifted from a "passive" strategy to an "active" strategy and mobilized most of their capacities to control the crisis.

کلیدواژه‌ها [English]

Corona Crisis
Iran's Official Media
Social Capital
Passive Strategy
Active Strategy
Super-Active Strategy

مراجع

1- آرشیو خبرگزاریهای ایرنا، صداسیما و فارس

2- آزاد ارمکی، تقی(1399.7.4)، گفتاری در مورد کرونای ایرانی، نسخه دیجیتال، قابل یازیابی در:

https://fa.shafaqna.com/media/2020/03/%DA%AF%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C.pdf

3- آزاد ارمکی، تقی(1399.7.4)، دولت و مردم در شرایط کرونایی، نسخه دیجیتال، قابل بازیابی در:

https://fa.shafaqna.com/media/2020/03/%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B7-%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C.pdf

4- آزاد ارمکی، تقی (1399.7.4)، نقش و جایگاه مردم در شرایط کرونایی، نسخه دیجیتال، قابل بازیابی در:

https://fa.shafaqna.com/media/2020/04/123.pdf

5- آقایی، سید داود(1387)، «نقد و بررسی نظریه های مطرح درباره نقش رسانه ها در مدیریت بحران»، پژوهشهای ارتباطی (پژوهش و سنجش), دوره ۱۵, شماره ۵۶، صص 27-7.

6- آیت‌اللهی، حمیدرضا(1399)، فلسفه و بحران کرونا، مجموعه مقالات، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).

7- بشیر، حسین(1386)، «رسانه ها و معناشناسی بحران»، نامة صادق، شمارة 31 ، صص 29-9.

8- پای، لوسین و دیگران(1388)، بحران ها و توالی ها در توسعه سیاسی، ترجمه غلامرضا خواجه سروی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.

9- تاجیک، محمدرضا(1379)، مدیریت بحران: نقدی بر شیوه های تحلیل و تدبیر بحران در ایران، تهران: فرهنگ گفتمان.

10- ترزیس، جرج (1384)، «نقش رسانه ها در دوران بحران»، ترجمه عباس محمدی شکیبا، پژوهش های ارتباطی، شماره 42 و 43

11- توکلی، احمد(1387)، «تبیین جامعه شناختی وسایل ارتباط جمعی در مواجهه با مدیریت بحران»، جامعه شناسی، شماره 10، صص 134-121.

12- دردشتی، احمدرضا(1399)، جنگ روانی کرونا، قم: مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه.

13- دوئرتی، جیمز و رابرت فالتزگراف(1388)، نظریههای متعارض در روابط بینالملل؛ ترجمه علیرضا طیب و وحید بزرگی، تهران: قومس.

14- رشیدی، احتشام ، مهدی نوری و محمدعلی نکوئی(1393)، «شناسایی کارکردهای رسانه های جمعی در مدیریت بحران بلایای طبیعی بر اساس فرایند تحلیل شبکه‌ ای»، مدیریت بحران، شماره ششم.

15- روشندل اربطانی، طاهر(1387)، «نقش مدیریت رسانه در تحول بحران از تهدید به فرصت»، پژوهش های ارتباطی، شماره 55،، پاییز 1387 .

16- فاضلی، نعمت‌الله(1399)، فرهنگ و فاجعه؛ جستارهای انسان شناختی درباره مصیبت‌های جمعی در ایران، تهران: فرهامه.

17- فکوهی، ناصر(1399)، روزگار کرونا : تاملاتی اجتماعی- سیاسی درباره کرونا ویروس مجموعه مقالات، گفتگوها و یادداشت‌ها، تهران: انتشارات پل فیروزه‏‫.

18- کاظمی، علی اصغر(1366)، مدیریت بحرانهای بین الملل، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، 1366

19- گیدنز، آنتونی(1380)، پیامدهای مدرنیت، ترجمه ی محسن ثلاثی،چـاپ دوم، تهران، نشر مرکز.

20- میرزایی، حسین(1399)، جستارهایی در ابعاد فرهنگی و اجتماعی بحران ویروس کرونا در ایران، مجموعه مقالات، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، 1399.

21- نصر الهی، اکبر(1391)،« چگونگی مدیریت بحران به وسیله رسانه و عوامل مؤثر بر کارکرد آن»، رسانه، شماره 8، صص 164-149.