نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

این مقاله به بررسی فرایند رانت‌جویی در نظام بودجه‌ریزی دولتی ایران می‌پردازد با این هدف که چهارچوبی تحلیلی برای درک بهتر فرایند رانت‌جویی در بودجه‌ریزی دولتی کشور، به دست دهد. در واقع، تمرکز مقاله بر اقتصاد سیاسی و جنبه کلان سیاست‌گذاری دولت و به‌طور مشخص بر فرایند بودجه‌ریزی دولتی در ایران است. در این مقاله، ابتدا مسئله مورد مطالعه، با رویکرد نظریه «انتخاب عمومی» تبیین می‌شود، سپس الگوهای تعامل میان تأمین‌کنندگان منابع عمومی و تیم سیاسی بررسی می‌شود. در این خصوص چهار الگوی تعاملیِ اقناع مالی، مبادله مالی، اجبار مالی و امتناع مالی شناسایی و تحلیل می‌شوند. در پایان نیز شیوه رانت‌جویی طیف کارگزاران بودجه‌ریزی دولتی (تأمین‌کنندگان منابع عمومی، سیاست‌مداران، بوروکرات‌ها و گروه‌های فشار) و نیز ‌سازوکارهایی تحلیل می‌شوند که به‌نظر می‌رسد به تسهیل این فرایند در ایران کمک می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

• رانت
• رانت‌جویی
• بودجه‌ریزی دولتی
• کارگزاران بودجه‌ریزی دولتی

عنوان مقاله [English]

The Political Economy of Rent-Seeking in Iran Government Budgeting

چکیده [English]

This article tends to analyze rent seeking in Iran government budgeting. It aims at developing an analytical framework to help us increase our understanding of rent seeking in public budgeting. In fact the paper focuses on political economy aspect of rent seeking, and particularly on rent seeking in government budgeting. The first section discusses rent seeking in government budgeting based on the public choice theory. The next section considers the interaction between politicians and voters. The discussion will proceed by exploring and analyzing four interaction models between politicians and voters: Fiscal persuasion, fiscal exchange, fiscal compulsion and fiscal abstention. The last section presents the ways in which government budgetary actors and agents (i.e. voters, politicians, bureaucrats and pressure groups) take certain shares of the budget public resources. Furthermore, there is an analysis of the mechanism and processes that facilitate rent seeking in public budgeting .

کلیدواژه‌ها [English]

• rent
• rent seeking
• government budgeting
• public budgeting agents