نویسنده

• شجاع احمدوند

چکیده

بنیادگرایی در سال‌های اخیر به دلیل گسترش در بخش‌هایی از جهان چون خاورمیانه، افزایش نقش آن در منازعه اعراب ـ اسراییل، افزایش نقش سیاسی اسلام در تعدادی از جمهوری‌های شوروی سابق، رسوایی‌های اخیر بنیادگرایان مسیحی در آمریکا و... خود را به عرصه عمومی تحمیل کرده است. محققان دانشگاه شیکاگو با ارایه «پروژه بنیادگرایی» نگاهی پلورال و میان فرهنگی به تعریف بنیادگرایی کرده و معتقدند مراد از بنیادگرایی، گروه‌های مذهبی است که در واکنش به بحرانی که تصور می‌کنند هویت گروهی آنها را تهدید می‌کند ظاهر می‌شوند و لذا برای محافظت از خود در برابر «غیر»، مرزهای فرهنگی، ایدئولوژیکی و اجتماعی محکمی دور خود می‌چینند. بر این مبنا، اساس بنیادگرایی بر ناخرسندی از وضعیت موجود استوار است. بنیادگرایان مسیر کنونی جامعه و جهان را تهدیدی برای ایدئولوژی خود تلقی کرده، رسالت اصلی خود را تجدید حیات ایدئولوژی و خارج ساختن آن از زیر گرد و غبار مدرنیسم می‌دانند.
اما در این میان، بنیادگرایی یهودی از اهمیت زیادی برخوردار است. آنها معتقدند باید هویت نوینی را بر مبنای قومیت‌مداری محض یهودی، تعارض با جامعه مدرن غربی و اعتراض شدید به مذهب سنتی تأسیس کرد. گوش‌آمونیم و هاردیم دو جریان عمده بنیادگرای یهودی هستند که تأثیر زیادی بر اندیشه و عمل صهیونیستی گذاشته‌اند. گوش‌آمونیم به عنوان جریان رادیکال بنیادگرا بر تقدیس خشونت، قدسی کردن سرزمین، و رازآمیز کردن کاربرد زور تأکید دارد، اما هاردیم به عنوان جریان محافظه‌کار، هدف خود را که طرد اغیار از جامعه اسراییل و نبرد با سکولارها است از طریق نهادهای آموزشی، رقابت‌های پارلمانی و اقدامات فراپالمانی پی می‌گیرد.
در مقابل جریان رو به رشد بنیادگرایی یهودی، جریان پسا صهیونیسم در سطوح آکادمیک ظهور کرد که بسیاری از آموزه‌های صهیونیسم را مورد پرسش قرار داد. علل ظهور این جریان، تحول هویت و احساس ملی در میان شهروندان فلسطینی و ضرورت پذیرش «غیر»، گسترش انتفاضه فلسطین و جنگ لبنان که دیدگاه صهیونیسم در مورد حاکمیت بر کل سرزمین و مردم را بی اعتبار کرد، اولویت یافتن خصلت بی‌طرفی شرق‌شناسان به‌ویژه در مورد جنگ 1948 و تغییر کانون توجه از اسراییل به هر دو سوی منازعه بود. بنابراین، جامعه اسراییلی امروز با چالش بزرگی مواجه است که بنیادهای اصلی آن را در معرض انتقاد قرار داده است. این مقاله با تفصیل بیشتری نکات فوق الذکر را توضیح خواهد داد.

کلیدواژه‌ها

• گوش‌آمونیم
• پساصهیونیسم
• هاردیم
• بنیادگرایی
• بنیادگرایی یهودی
• صهیونیسم

عنوان مقاله [English]

On The Concept of Fundamentalism: Jewish Fundamentalism Case

نویسنده [English]

• shojae ahmadnand

چکیده [English]

The recent plethora of journalistic articles and scholarly studies on religious fundamentalism reflects a growing recognition of its significant social, cultural and political force. When we speak of fundamentalists we speak of religious groups which:(1) arise in response to crises that they perceive as threatening to the identity of the group;(2) see themselves engaged in struggle against various “others” including secularizers, modernists, secular nationalists and religious traditionalists;(3) tend to mythologize their “others”;(4) follow male charismatic leaders whom they consider to be the authorized interpreters of traditional sacred texts. Among other kinds of fundamentalisms, the Jewish fundamentalism is very important. Gush Emunim (as the most radical group) and Haredim (as the most conservative group) are the most important groups of Jewish fundamentalism, that should be consider in this article. In the other hand we are witnessing the emergence of Post-Zionism in the academic and political arena of western countries. This new trend asks the main assumptions of the Zionist discourse. In this article we are going to speak of these trends in more details.

کلیدواژه‌ها [English]

• fundamentalism.Jewish fundamentalism . Post-Zionism .Zionism