در این مقاله به گونه‌شناسی مطالعات توسعه سیاسی ایران پرداخته شده است. هدف تحقیق شناسایی تنوع مطالعات مرتبط با توسعه سیاسی ایران، روش آن مرور نظام‌مند و جامعه آماری آن تمام کتاب‌های مرتبط با توسعه سیاسی ایران پس از انقلاب اسلامی است که تعداد آن در این پژوهش به 145 مورد رسیده است. براساس یافته‌های تحقیق تقریباً بیش از نیمی از کتاب‌ها در سال‌های 1376 تا 1385 منتشر شده‌اند و در 6/76درصد کتاب‌ها، عوامل زوال یا انحطاط سیاسی ایران مورد بحث بوده است. رهیافت بیشتر کتاب‌ها مدرنیزاسیون و دموکراتیزاسیون بوده و در بخش قابل توجهی از کتاب‌ها، از روش تاریخی ـ تجربی استفاده شده است. تقریباً در 30درصد از کتاب‌ها عامل اصلی توسعه نیافتگی سیاسی ایران، استبداد و اقتدارگرایی، مؤلفه‌های فرهنگ سیاسی و شکاف بین سنت‌گرایی و تجددطلبی عنوان شده است. گرچه در این مطالعات از الگوبرداری محض از نمونه‌های کلاسیک غربی پرهیز و به بومی‌سازی علوم سیاسی ـ اجتماعی ایران پرداخته شده، ولی این امر خود به کثرت و تنوع دیدگاه‌ها و نبود تصویری روشن از توسعه سیاسی ایران انجامیده است و لذا یکی از مهم‌ترین عوامل تنوع دیدگاه‌های صاحبنظران در این زمینه است.
ابتدای صفحه