برابری و نابرابری سیاسی در اندیشه سیاسی امام علی (ع)

چکیده

خداوند تعالی، نوعِ انسان را ـ فارغ از هر نژاد و مذهب ـ گرامی داشت و فرشتگان مأمور شدند در مقابل کرامت انسانی به سجده درآیند و از اینجا بود که ماهیت واحد انسانی شکل گرفت. این برابری ماهیت انسان در نظام خلقت، برابری او را در نظام سیاسی رقم زد و درنتیجه «برابری‌های سیاسی ـ اجتماعی» را برای او به دنبال آورد. این برابری‌ها عمدتاً در پنج مورد خلاصه می‌شوند که عبارتند از: 1) برابری مردم در نگرش حاکمان؛ 2) برابری مردم در رفتار حاکمان؛ 3) برابری مردم و حاکمان؛ 4) برابری در امکانات و امکان‌ها و 5) برابری صاحبان ادیان مختلف. دو اصل «شفافیت و تقدم آسیب‌مندان اجتماعی»، ضمانت‌اجرا و صحت اجرای این برابری‌ها هستند. تنها ملاک برتری انسان‌ها تقواست که به تصریح امام علی(ع) اجر و پاداش آن روز قیامت نزد خداست و هیچ امتیازی در حوزه حقوق سیاسی ـ اجتماعی به دنبال ندارد.
پس از این مرحله، در حوزه سیاست و اجتماع، به لحاظ توان، تلاش و استعداد، ما با انسان‌های متفاوتی روبه‌رو هستیم و از آنجا که حق برابر برای انسان‌های برابر است و در اینجا انسان‌ها متفاوت می‌شوند، ضرورتاً باید نابرابری‌هایی در عرصه اجتماع شکل گیرد که شرط مشروعیت این نابرابری‌ها، عادلانه بودن آنهاست. به موجب این شرط، برابری‌های سیاسی ـ اجتماعی با عبور از قاعده «مردم به میزان عدالت در حق یکسانند»، در قالب نابرابری‌های عادلانه تداوم می‌یابد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Political Equality and Inequality in Imam Ali's Political Thinking

چکیده [English]

The Almighty God gave dignity to human being regardless of race and religion, so single human nature was formed. This equality in human nature gave rise to his/her equality in political system, resulting in sociopolitical equality for him/her. Such equality is summarized in five aspects as follows: 1- Equality of people in the rulers' eyes, 2- Equality of people in the rulers' conduct, 3- Equality of people and the rulers, 4- Equality in possibilities and opportunities, and 5- Equality among followers of different religions. Two principles of transparency and priority of socially deprived people guarantee the implementation of such inequalities. The only criterion determining seniority of human beings is piety which, as Imam Ali (PBUH) stipulates, would be awarded by God in the Judgment Day. Hence, it would not bring about any privilege in social and political rights. The condition for the legitimacy of inequalities is their fairness. Based on this condition, sociopolitical equalities continue to persist within the framework of just inequalities by passing the following rule: 'People enjoy equal rights to the degree of justice.'

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Human Rights
  • Identity
  • Imam Ali
  • Justice
  • Opportunities
  • Resources
  • right