مدل های تربیت سیاسی در زنان سیاستمدار و تأثیر آن بر رقابت سیاسی در سطوح کلان (هیئت دولت و مجلس شورای اسلامی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اراک.

2 استاد تمام گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران

چکیده

یکی از راه های انتقال تجارب و مهارت های کنشگری سیاسی در نسل های مختلف، آگاهی به تجارب زیسته سیاستمداران است. تجربه بازیگری سیاسی به اقتضای نوع نظام سیاسی در هر جامعه ای متفاوت است چرا که ساختارهای نهادی، قانونی و سازمانی نظام های سیاسی و از سوی دیگر ویژگی های فرهنگی، تاریخی، دینی و فکری بر شیوه های بازیگری سیاسی، قواعد و نیز نتایج و دستاوردهای آن تاثیر می گذارد. تربیت سیاسی، به عنوان اولین و مهم ترین مرحله در شیوه های سیاست ورزی حایز اهمیت است؛ به طوری که اقسام تربیت سیاسی بر ویژگی های بازیگری سیاسی تاثیر به سزایی دارد که مهم ترین نمود آن در رقابت سیاسی آشکار می شود. در پژوهش حاضر، با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته و به کارگیری روش کیفی تحلیل داده ها از طریق کدگذاری به روش استراوس و کوربین، مقوله های مرکزی دو مفهوم تربیت سیاسی و رقابت سیاسی در ارتباط با تجارب زیسته زنان سیاستمدار ایرانی استخراج شد. در مجموع سه مدل تربیت سیاسی پیرو، تربیت سیاسی مبارزاتی، تربیت سیاسی شهروندی مفهوم بندی و با دو مدل رقابت سیاسی پنهان و رقابت در اقتدار سیاسی مورد مطالعه قرار گرفتند. سرانجام ارتباط مدل های تربیت سیاسی بر نوع رقابت سیاسی جمع بندی و تحلیل شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Models of political education in women politicians and its impact on political competition at the macro levels (the government board and the Islamic Council).

نویسندگان [English]

  • Seyed Ameneh Mir-Khoshkhoo 1
  • Soheila Sadeghi Fasaei, 2
1 Assistant Professor, Department of Political Science, Faculty of Administrative Sciences and Economics, Arak University.
2 Professor, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Tehran.
چکیده [English]

One of the ways to conduction the experiences and skills of political activities in different generations is to be aware of the lived experiences of politicians. The experience of politician acting is differentiated according to the type of political system in each society because the institutional, legal and organizational structures of political systems and on the other hand cultural, historical, religious and mentality characteristics affect the methods of political acting, rules and also its results and achievements. Political education is important as the first and main step for politician activities; So that the types of political education have a great impact on the characteristics of political action which the most important place for it to appear is in political competition. In this paper, using semi-structured interviews and qualitative data analysis and coding by Juliet Corbin and Anselm Strauss method was extracted the central categories of the two concepts of political education and political competition and they were studied in relation to the lived experiences of Iranian women politicians. A total of three models, Follower political education, Combative political education, Citizenship political education was conceptualized and two models of political competition studied in Hidden type and Competition in political authority. Finally, the relationship between political education models and the type of political competition was summarized and analyzed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lived experience
  • woman politician
  • political education
  • political competition
  • qualitative study
اپتر، دیوید و اندرین چارلز (1378). «نظریه‌های تکثرگرا و گروه‌های اجتماعی»، ترجمۀ میرقاسم بنی‌هاشمی، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 3، صص 147-172.
احمدی، غلام‌علی و دیگران (1397). «تبیین مراحل تعلیم و تربیت سیاسی (گذرگاه سیاست‌پذیری) برمبنای مراحل رشد شناختی با تاکید بر دوره‌های تحصیلی»، دانش سیاسی، شماره 27، صص 23-60.
ارسطو (1349). سیاست، ترجمۀ حمید عنایت، چاپ دوم، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
استراوس، انسلم و جولیت کربین (1397)، مبانی پژوهش کیفی؛ فنون و مراحل تولید نظریۀ زمینه‌ای، ترجمۀ ابراهیم افشار، چاپ هفتم، تهران: نشر نی.
افتخاری، اصغر (1380). رقابت سیاسی درچارچوب: درآمدی بر نسبت رقابت سیاسی با سرانه ناامنی، رقابت‌ها و چالش‌های سیاسی در ایران امروز، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
افتخاری، اصغر و حمید مهجور (1395). «الگوی تربیت سیاسی از دیدگاه شهید مطهری»، رهیافت انقلاب اسلامی، شماره 36، صص 77-98.
آقاجانی، علی (1396). «صورت‌بندی مناقشه کلامی سیاسی قلمرو دین بر رقابت‌های سیاسی جمهوری اسلامی ایران»، سیاست متعالیه، شماره 20، صص 99-120.
آقاجانی، علی (1398). «صورت‌بندی راهکارهای کلامی-سیاسی در قاعده‌مندی رقابت‌های سیاسی در جمهوری اسلامی»، رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، شماره58، صص 59-80.
آقامحمدی، جواد و احسن اسدی (1395). «شایستگی‌های موردنیاز معلمان در تربیت سیاسی و اجتماعی دانش آموزان»، پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، 75-102.
ایمانی، محسن و صدیقه سروش (1388). «نظریه ابداعی فارابی در تربیت سیاسی و اهمیت آن در عصر حاضر»، روانشناسی و علوم تربیتی، سال 39، شماره 1، صص 153-178.
ایوبی، حجت‌اله (1380). «رقابت سیاسی و ثبات سیاسی»، مجموعه مقالات رقابت‌ها و چالش‌های سیاسی در ایران امروز، ج2، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
باقری، محمد (1389). «تاثیر تربیت سیاسی بر توسعه سیاسی از دیدگاه اسلام و غرب»، علوم انسانی، شماره 80، صص 133-160.
برزگر، رقیه و دیگران (1398). «تربیت سیاسی: اهداف، سازوکارها و بایسته‌های روشی آن»، رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، شماره 57، صص 10-31.
پای، لوسین (13980). بحرانها و توالی‌ها در توسعه سیاسی، ترجمه غلامرضا خواجه‌سروی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
ترک، رستم‌علی و مسعود مطلبی (1396). «منافع ملی و تربیت سیاسی دانش آموزان در جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر دوره دوم متوسطه»، مطالعات منافع ملی، شماره 10، صص 111-136.
جاویدی کلاته، طاهره (1394). «مبانی فلسفی تربیت سیاسی از منظر جان‌لاک و امام‌خمینی»، رهیافت انقلاب اسلامی، شماره 30، صص 99-118.
جراحی، مهدی و دیگران (1393). «مبانی، اصول و روش‌های تربیت سیاسی در اسلام ازمنظر قرآن»، بصیرت و تربیت اسلامی، شماره 31، صص 95-112.
جوکار، اسماعیل و دیگران (1396). «بررسی میزان اثربخشی نظام آموزش و پرورش در تربیت سیاسی و اجتماعی دانش‌آموزان از دید دانشجویان دانشگاه فرهنگیان»، آموزش‌پژوهی، شماره 9، صص 9-27.
حاجی‌پور، بهمن و دیگران (1395). «طراحی الگوی بازاریابی سیاسی در انتخابات محلی»، چشم‌انداز مدیریت دولتی، شماره 27، صص 15-39.
حاجی‌پور، سیمین (1398). زنان و مشارکت سیاسی، تهران: ذهن آویز.
حبیبی، نجفقلی (1386). «تربیت سیاسی در نهج البلاغه»، پژوهش‌های نهج‌البلاغه، شماره 21-22، صص 102-117.
حمید‌زاده، محمدصادق و دیگران (1395). «مبانی قرآنی معرفت‌شناسی برنامه درسی تربیت سیاسی»، پژوهش‌های سیاست اسلامی، شماره 9، صص 49-74.
خواجه‌سروی، غلامرضا (1385). «چارچوبی برای تحلیل رقابت و ثبات سیاسی با نگاهی به تجربه جمهوری اسلامی ایران»، دانش سیاسی، شماره 3، صص 86-116.
دارابی، علی (1388). رفتار انتخاباتی در ایران: الگوها و نظریه‌ها، تهران: سروش.
داودی، محمد و مهدی فاضلی دهکردی (1394). «بررسی اهداف تربیت سیاسی در قرآن، با تاکید بر مبانی و اصول تربیتی»، آموزه‌های تربیتی در قرآن و حدیث، شماره 2، صص 19-40.
دلاوری، ابوالفضل (1378). «بررسی ریشه‎های خشونت و بی‎ثباتی سیاسی در ایران»، پایاننامه دکتری، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
دنیای اقتصاد (1398). «تحصیلات نیم میلیون مدیر»، شماره 4699،  16 شهریور 1398.
دوورژه، موریس (1372) اصول علم سیاست، ترجمه ابوالفضل قاضی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
رنجبر، مقصود (1387). «تربیت سیاسی در چارچوب نظام‌های سیاسی و نظریه‌های مختلف»، مطالعات فقه تربیتی، سال دوم، شماره 5، صص 155-175.
ساندرز، دیوید (1380). الگوهای بی‌ثباتی سیاسی، ترجمه حمید امانت، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
سلحشوری، احمد و دیگران (1391). «مبانی و مولفه‌های تربیت سیاسی از دیدگاه امام خمینی»، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، شماره 5، صص 111- 126.
سیدامامی، کاووس (1391). پژوهش در علوم سیاسی، چاپ سوم، تهران: دانشگاه امام صادق و پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
شرف‌الدین، حسین (1387). «جامعه‌پذیری سیاسی و تربیت سیاسی»، مطالعات فقه تربیتی، سال دوم، شماره 5، صص 177-198.
شمسینی غیاثوند، حسن و موسی فرهنگ زنجبر (1396). «آموزش و پرورش؛ منافع ملی و توسعه سیاسی ایران»، مطالعات منافع ملی، شماره 10، صص 29-55.
صادقی، تورج (1398). بازاریابی سیاسی و رقابت‌های انتخاباتی (تکنیک‌ها و تاکتیک‌ها)، تهران: زرنوشت.
صدیق، میرابراهیم و دیگران (1399). «نظام انتخاباتی و مشارکت سیاسی در ایران و تاثیر آن بر عملکرد نمایندگان (بررسی دوره‌های ششم و هفتم مجلس شورای اسلامی)»، سپهر سیاست، شماره 23، صص 112-140.
صفایی‌موحد، سعید و داوود باوفا (1391). «عوامل شکل‌دهنده برنامه درسی پنهان در آموزش عالی ایران: یک مردم‌نگاری خودنگاشت»، فصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، شماره 7، صص 30-53.
ضابط‌پور، غلامرضا (1380). «ناکارآمدی احزاب سیاسی در ایران معاصر»، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 16، صص 219-288.
ظریفی‌نیا، حمیدرضا (1378). کالبدشکافی جناح‌های سیاسی ایران، تهران: آزادی اندیشه.
عالم‌گرد، گلناز و کامران جباری (1397). «بررسی اهداف و اصول تربیت سیاسی بر مبنای اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی معتزله»، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، شماره 41، صص 117-153.
عبداله، عبدالمطلب و ملیحه زارع (1396). «بررسی و تحلیل عوامل موثر بر تربیت سیاسی شهروندان (نمونه موردی شهر شیراز)»، دانش سیاسی، شماره 25، صص 123-150.
عطارزاده، مجتبی (1378). «دگرپذیری سیاسی و منافع ملی: جایگاه رقابت سیاسی در ایران»، مطالعات راهبردی، شماره 4، صص 53-82.
فدوی، احمد و سعیده‌سادات کرامیان (1392). «الگوی راهبرد سیاسی، امنیتی در فراگرد توسعه اسلامی-ایرانی»، مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، شماره 3، صص 9- 34.
فلیک، اووه (1396). درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، چاپ نهم، تهران: نی.
فیرحی، داود (1384). «دولت: بحران مشروعیت و رقابت های سیاسی»، فصلنامه فرهنگ اندیشه، شماره13، صص 213- 228.  
قادری، عبدالرسول و دیگران (1397). «مدل مفهومی مبانی سیاسی فلسفه تربیت رسمی و عمومی در جمهوری اسلامی ایران»، آموزش‌پژوهی، صص 82-97.
کریمی مله، علی (1380). «پتانسیل‌های منازعه و الزام‌های رقابت سیاسی در ایران»، مجموعه مقالات رقابت‌ها و چالش‌های سیاسی در ایران امروز، جلد اول، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مرزوقی، رحمت‌اله (1384). «تربیت مدنی از دیدگاه اسلام: رویکردی به پرورش سیاسی»، تربیت اسلامی، شماره1، صص 93- 108.
مسعودیان، پریسا و سعید بهشتی (1391). «بررسی اهداف و اصول و روش‌های تربیت سیاسی برمبنای نهج البلاغه»، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، شماره17، صص 7-26.
مهجور، حمید (1394). «رویکردهای نظری به تربیت سیاسی؛ با تاکید بر رویکرد اسلامی»، ره‌آورد سیاسی، شماره 45-46، صص 7-32.
میرخوشخو، آمنه و سهیلا صادقی فسایی (1401). « تحلیل کیفی موانع و محدودیت‌های سیاست‌ورزی زنان در مناصب سیاسی (مورد مطالعه: هیئت دولت و مجلس شورای اسلامی)»، زن در توسعه و سیاست، دوره 20، شماره 4، صص 663-695.
میرمحمدی، داود (1380). «رهیافت نظری تحلیل رقابت سیاسی و وفاق اجتماعی در ایران»، مطالعات ملی، شماره 9، صص 71-99.
یگر، ورنر (1393). پایدیا، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.  
یوسف‌زاده، محمدرضا و مرتضی شاه‌مرادی (1397). «آموزه ها و دلالت‌های نهضت عاشورا برای تربیت سیاسی»، تربیت اسلامی، شماره 27، صص 7-27.
Burns, Nancy, Kay Lehman Schlozman, and Sidney Verba (2001) The Private Roots of Public Action: Gender, Equality, and Political Participation, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts.
Downs, Anthony (1957) “An Economic Theory of Political Action in a Democracy”, Journal of Political Economy, Vol. 65, No. 2 (Apr., 1957), pp. 135-150.
Goetz, Anne Marie (2003) “Women's education and political participation”, EFA Global Monitoring Report to UNESCO.
Roemer, John E. (2000) Political Competition; Theory and Applications, Harvard University Press.
Sahu, Tapan Kumar and Kusum Yadav (2018) “Women’s education and political participation”, International Journal of Advanced Education and Research, Volume 3; Issue 6; November 2018; Page No. 65-71.
Wittman, Donald (1973) “Parties as Utility Maximizers”, American Political Science Review, vol. 67, issue 2, 490-498.